Elementaire deeltjes roman

Geschreven bij Elementaire Deeltjes

Houellebecqs roman begint in het jaar 2079, op het moment dat de mens – op een paar oude exemplaren na – is uitgestorven en vervangen voor een betere soort: een engelachtig wezen, man noch vrouw, geheel verstoken van egoïsme, frustraties en gewelddadigheid. In dat jaar 2079 wordt de geschiedenis gereconstrueerd van Michel Djerzinski, de man die met zijn wetenschappelijk onderzoek de vervanging van de mensheid mogelijk heeft gemaakt.
Op de proloog en de epiloog na speelt het hele boek zich af in de huidige tijd. Gelukkig staat niet alleen de gevoelsarme, nagenoeg impotente geneticus Michel Djerzinski, centraal, er is ook volop aandacht voor zijn halfbroer, de seksueel gefrustreerde, immer zwetende Bruno. Michel maakt wel erg weinig mee. Hij denkt vooral na, terwijl de seksuele geobsedeerdheid van zijn broer ruimte creëert voor hilarische scènes over troosteloze hippie- en nudistencampings die vooral bevolkt worden door eenzame vrouwen van middelbare leeftijd en mannen die er naartoe gaan om er hun lusten uit te leven. Erg bekoorlijk is dit naakte bestaan niet maar humor is een uitstekend middel om met afgrijzen om te gaan.

Op het eerste gezicht lijkt de seksverslaafde Bruno die constant in het geniep jonge meisjes begluurt, vruchteloze pogingen doet om in contact met hen te komen en daarom veroordeeld is tot veelvuldige masturbatie terwijl hij de helft van zijn salaris ook nog eens aan prostitueebezoek uitgeeft, de tegenpool van de serene Michel Djerzinski die een sterke afkeer heeft van elk fysiek contact en enkel nog bezig is met zijn wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijkheid voor het klonen van mensen. Doel van dit onderzoek is dat mensen zichzelf kunnen vermenigvuldigen en verbeteren, zonder dat er überhaupt seks aan te pas hoeft te komen. De twee halfbroers leiden dus wel twee heel verschillende levens maar hun troosteloze levens blijken twee kanten te zijn van dezelfde medaille. Zowel Bruno als Michel is - net als Michel Houellebecq zelf – als baby eerst verwaarloosd en vervolgens op zeer jonge leeftijd verlaten door zijn ouders. Als gevolg daarvan zijn beide halfbroers gedoemd om emotioneel en sociaal te mislukken. De moraal van het verhaal: de seksuele revolutie van de jaren zestig heeft geleid tot het uiteenvallen van het gezin en, in groter verband, tot desintegratie van de maatschappij.

Elke pagina in Elementaire Deeltjes is doortrokken van Houellebecqs diepcynische visie op de totale leegte van de Westerse individualistische samenleving waar seksuele vrijheid, barbaarsheid en egoïsme synoniemen van elkaar lijken te zijn. Mensen hebben geen contact met elkaar, ouders houden niet van hun kinderen, kinderen zijn kleine monsters die ook niet van hun ouders houden maar kwetsbare slachtoffers kiezen om die te mishandelen en te vernederen. Het lijden is niet van de lucht. Er komen dan ook maar liefst vier zelfmoorden voor in het boek: een lelijk dik meisje springt van de achtste verdieping van haar flat omdat ze lelijk en dik is, een jeugdvriendin van Michel neemt een overdosis pillen omdat haar liefde voor hem niet beantwoord wordt, de vriendin van Michels broer Bruno pleegt zelfmoord omdat ze in een rolstoel beland en hij niet voor haar wenst te zorgen, Michel zelf verdrinkt zich in zee zodra hij zijn wetenschappelijk onderzoek met succes heeft afgerond en Bruno eindigt in een psychiatrische inrichting waar hij, verdoofd door medicatie, de rest van zijn dagen zal slijten met het doen van domme spelletjes en het kijken naar tv.

Dit alles is geschreven in een onderkoelde, ingehouden stijl, bijna staccato en zonder enige opsmuk, waarbij talrijke pornografische seksscènes worden afgewisseld met soms boeiende, soms langdradige filosofische en wetenschappelijke bespiegelingen. Houellebecq heeft van dit zwartgallige schouwspel een indrukwekkend boek gemaakt. Hij is weliswaar geen echte verhalenverteller, maar erg goed is in het creëren van personages.

Het is een roman die bij verschijning werd gezien als een afrekening met de generatie van '68 en haar jacht op ongelimiteerd genot.
Precies zoals de schrijver zelf zegt:"Mijn personages worden door niets gedreven. Ze willen niets in het bijzonder. Een leven zonder inzet, zonder drama's. Hun bestaan is een dwaling, hun contact met de wereld onbevredigend."
Dit thema is zeer duidelijk van begin tot het eind zichtbaar in dit boek en waarschijnlijk herkenbaar voor deze generatie.

Geschreven bij Elementaire Deeltjes

Dit boek is zeker anders dan alle andere boeken die ik ooit gelezen heb. De schrijver zoomt in en zoomt uit. De speldenknoppen zijn de twee hoofdpersonages in een hooiberg wat het mensdom is. Ze zitten vast aan de specifieke periode (de laatste jaren van de 20ste eeuw) die hun persoonlijkheid heeft vorm gegeven; beide personages staan vrij machteloos tegenover het leven. Michel, een verstarde wetenschapper, heeft de meeste invloed op het grote geheel, maar is niet goed in staat tot een menselijke relatie. De afstand die zo noodzakelijk is voor zijn wetenschappelijke werkzaamheden, is hem eigen, tekent zijn verdere leven, doemt hem tot eenzaamheid. Zijn halfbroer Bruno is in het grote geheel veel nietiger, maar waar zijn broer tamelijk aseksueel is, wordt Bruno getergd door een verterende seksuele perversie die hem naar de afgrond brengt. Beide broers stuiten tegen hun eigen grenzen, zijn daardoor machteloos en eenzaam. De kans op verbetering, op een relatief geluk, voor beide broers, wordt snel genoeg weer de nek omgedraaid door de schrijver. Houellebecq is een breed georiënteerde schrijver die mij soms te ver en te diep door ging over cultuur en maatschappij. Ook de wetenschappelijke kant, waar het personage Michel model voor staat, begon mij meer dan eens te irriteren; te ver in de details doorgevoerd. Al moet ik hierbij wel toegeven, dat mijn eigen desinteresse (over deze details) hierbij een rol speelde, terwijl het personage Michel hierdoor wellicht beter tot zijn recht komt. Het verval van het menselijk lichaam en de parallellen tussen mens en dier vind ik in z’n kille wreedheid trefzeker uitgewerkt. De non-communicatie en vervreemding tussen de twee broers, die meestal langs elkaar heen leven, maar ongeveer naar hetzelfde lot afstevenen, komt goed tot z’n recht. Houellebecq is bij tijd en wijlen, vooral op het eind, briljant met zijn observaties. Dan raakt het boek mij ook echt.

Dit boek is een absolute aanrader. Houellebecq is erin geslaagd om recente maatschappelijke ontwikkelingen in de westerse wereld op een zeer originele manier in kaart te brengen en te analyseren. Zijn zeer extreme standpunten en meningen zet je aan het denken. Geweldig.

Geschreven bij Elementaire deeltjes

schitterend boek, direct taalgebruik, dit boek beschrijft oa de impact en het belang van je opvoeding, omgeving

Geschreven bij Elementaire deeltjes

Filosofisch en maatschappijkritisch boek over onze individualistische, hedonistische maatschappij. De brokkenpiloten van de '68 generatie worden loepzuiver en zonder genade beschreven. Wel erg negatief en deprimerend maar toch ook weer mooi.

Een mooi boek, dat je laat nadenken over de wenselijkheid van de alsmaar verdergaande individualisering. Wel een beetje lang.

hen aanraden om het te lezen

Pluspunt van dit artikel: goed en krachtig geschreven

Pittige zedenschets