Er op en er onder kroniek van een gereformeerde jongen

Zelf ooit een gereformeerd meisje, maar als menigeen gericht op de toekomst, had ik zelden de tijd genomen om achterom te kijken. Het was voor mij heel zinvol dit verhaal te lezen, een overzichtelijke beschrijving van de 'gereformeerde zuil', afgewisseld met herkenbare verhalen van mensen die er volop voor gingen, twijfelden of de 'geur van het nest' te indringend vonden.
Hoe hebben maatschappelijke en politieke ontwikkelingen invloed gehad op dit kerkgenootschap en wat was bepalend voor de keuzes die werden gemaakt.
Naast heel persoonlijke verhalen van Mient Jan, steekt hij zijn mening niet onder stoelen of banken. Kortom een interessant, boeiend en toegankelijk geschreven boek. Beslist een aanrader!

Wat maakt het boek van Mient Jan Faber zeer lezenswaardig? De combinatie van persoonlijke herinneringen en de beschrijvingen van landelijke, algemene aspecten van de gereformeerde religiegeschiedenis en natuurlijk het IKV. Door de algemene aspecten te koppelen aan persoonlijke familieherinneringen wordt de diepgang nog groter. Als het gevaar dreigt dat de lezer even de familiedraad kwijt is, herhaalt Mient Jan Faber subtiel de familierelatie.
De schrijver beschrijft op een boeiende, meeslepende, manier ‘de geboorte van de Nederlandse staat’, ‘Staat en Kerk’, met de afscheiding (De Cock) en de doleantie (Abraham Kuyper). Kenmerkend is dat hierbij ook ‘de geboorte van Coevorden’ - in Coevorden is Mient Jan Faber geboren en getogen- aan de orde komt. Uitgebreid wordt de periode tussen de wereldoorlogen beschreven.
Op een zeer betrokken manier gaat Mient Jan Faber in op de bezetting en de jodenvervolging in Nederland. En op het antwoord van de kerken, hebben de kerken alles wat mogelijk was gedaan om de deportatie van de Joodse gemeenschap te verhinderen? Een heel boeiend hoofdstuk!
De periode na de oorlog volgt. ‘Ons Indië’ ging verloren, de verzuiling had ingrijpende consequenties, zeker in Coevorden. En de Koude Oorlog kwam tot ontwikkeling. In 1966 ging het ‘Interkerkelijk Vredesberaad’ (het IKV) van start. Nadrukkelijk het ‘Beraad’, het moest geen actieclub worden. Het was een initiatief van dominee Landsman, de schrijver van het hervormde kernwapenrapport uit 1962, in overleg met de katholieke vredesorganisatie Pax Christi (Nederland). Al gauw werd het IKV gesteund door negen (lid)kerken, inclusief de gereformeerde kerken.
Mient Jan Faber werd in 1974 benoemd tot algemeen secretaris van het IKV. Hij was toen net gepromoveerd als topoloog aan de VU (topologie is een onderdeel van de wiskunde). Curieus is dat hij tijdens de verdediging van zijn proefschrift (Metrizability of general ordered infinite dimensional topological spaces) , bij het algemene vragendeel, nog getest werd op zijn geschiktheid voor die baan. Er werd toen een vraag, over de door de Wereldbank en de Nederlandse regering verleende ontwikkelingshulp, gesteld. Toen Mient Jan Faber uitgebreid wilde antwoorden werd hij na enkele minuten door de voorzitter onderbroken met de opmerking dat er weer terug gegaan moest worden naar de wiskunde. Eén van de vele voorbeelden waarom het boek zo de moeite waard is.
In 1977 gooide het IKV het roer om. Het deed een beroep op zijn achterban om in actie te komen. Het ‘IKV-beraad’ werd aangevuld met een langlopende ‘IKV-campagne tegen de kernbewapening’. ‘Help de kernwapens de wereld uit …., om te beginnen uit Nederland’. Mient Jan Faber beschrijft dit uiteraard ook, inclusief de persoonlijke bedreigingen die het ten gevolge had.
Kortom: een goed geschreven, zeer interessant boek met vele facetten.

Dick Mantel

Ik heb van het lezen van dit boek erg genoten. Het is helder geschreven en een mooie mix van de recente geschiedenis en persoonlijke, soms ontroerende persoonlijke ervaringen. Als je eraan begint, kun je het boek niet meer wegleggen, is mijn ervaring.

Het spreekt mij extra aan omdat ik getrouwd ben met "een gereformeerd meisje". Buiten het feit, dat het een goede beschrijving is van de teloorgang van een van de belangrijke zuilen in Nederland roept het ook, deels vergeten herinneringen op en nieuwe inzichten , zoals b.v. de vlucht van de regering aan het begin van de 2e wereldoorlog in relatie tot de jodenvervolging in Nederland

Mooie hoofdstukken zijn o.a. ook die over Staat en Kerk, De bezetting, Nederlands Indië, De Verzuiling en De koude oorlog.

Ik ben vast van plan het niet bij 1 x lezen te laten !

Fred Wildeman