Het einde van de Antillen Kroniek van een adviseur op Cura�ao

Dit boek is geschreven door een oud-ambtenaar, en dat is aan de schrijfstijl overduidelijk te merken. Het boek leest als één lange ambtelijke nota, vol overbodige tussenzinnetjes en vol pareltjes als: "de kwestie werd namens de MinPres voorgelegd aan de SG van BuiZa". Het is een raadsel dat de uitgever de tekst niet door een redacteur of journalist heeft laten stroomlijnen. De schrijver zelf heeft duidelijk wel enige pogingen gedaan om zijn ambtelijk taalgebruik hier en daar wat te popularisen, maar zonder veel succes: schrijven is ook een vak.

Is het boek daarmee saai of oninteressant? Inhoudelijk zeker niet voor wie bereid is de schrijfstijl voor lief te nemen. Waar andere schrijvers ongetwijfeld zich hadden geworpen op de karakters van de hoofdpersonen en op een eigen analyse van de politieke gewoontes en verhoudingen, komen die hier naar voren uit de droge en feitelijke verslagen en beschrijvingin van talloze vergaderingen en worden daarmee des te geloofwaardiger. De endemische tekortkomingen van Antilliaanse politici blijken - met onbedoeld komisch effect - uit de talrijke, altijd zeer terloops gedane meldingen als: 'gedeputeerde x ontbrak helaas op deze bespreking omdat hij onlangs wegens witwassen uit de partij was gezet' en 'als punt van orde werd opgevoerd, of partijleider y voor deze vergadering tijdelijk uit de gevangenis ontslagen kon worden'.

De talloze veranderingen in partij-allianties, de ijdelheid en breedsprakigheid van de politici, het clientelisme (door Nederlanders vaak verward met 'corruptie') en de neiging om dingen te roepen voor de tribune - ook hier niet onbekend - het komt allemaal als vanzelf naar boven uit de feitelijke verslagen. Evenals trouwens de wèl integere inspanningen van enkele Antilliaanse regeringsleiders.
De figuur van bijvoorbeeld de onlangs vermoorde Herman Wiels komt zo vanuit zijn eigen citaten en feitelijke opstelling in het vernieuwingsproces naar boven als een chronische ruziezoeker en rabiaat anti-Nederlands. De conclusie wordt bijna onontkoombaar dat zijn reputatie van corruptiebestrijder vooral gebaseerd was op het feit dat enkelen van de tallozen met wie hij continu overhoop lag, toevallig corrupt waren.

Komen de Nederlanders beter uit dit verhaal naar voren? Nauwelijks. Uit alle verslagen, bezoeksrapporten en overleggingen blijkt vooral dat Nederlandse ambtenaren en politici onze reputatie eer aan doen van een domineesvolkje, graag belerend en betweterig en met zeer weinig inlevingsvermogen of respect als het om andere culturen of overtuigingen gaat. En tenslotte biedt het boek - waarschijnlijk onbedoeld - enig inzicht in de vaak byzantijnse structuren en gebruiken waar het gaat om het besluitvormingsproces in onze ambtenarij. Men leeft daar inderdaad in een geheel eigen werkelijkheid, en voor wie ooit de BBC-serie "Yes Minister" heeft gezien: u hebt daar alleen maar het topje van de echte ijsberg te zien gekregen.

Samenvattend: het boek is als een goudmijn waarbij de goudadertjes te voorschijn moeten komen uit de taaie leemlagen van schrijfstijl en opzet. Dat is vooral de uitgever te verwijten. Maar wie het geduld op brengt om daar doorheen te graven stuit op de nodige onbedoelde humor en verrassende inzichten over het einde - en de nieuwe start - van de Antillen.