Het lichaam Een reisgids

Wat Bill Bryson het beste doet is verhalen vertellen over dingen waar we nooit stil bij staan. Hij legt ze als het ware onder de microscoop. En in het geval van ‘Het lichaam’ zelfs letterlijk! Zoals bijvoorbeeld over virussen. Wat zijn dat eigenlijk? Wie heeft bacteria ontdekt? Hij vertelt ook verhalen die we wel al wisten. Zoals over de ontdekking van penicilline door Fleming*. Maar wat ook zo interessant is; hij laat je zien hoeveel we gewoon niet weten. Bill Bryson maakt wetenschap toegankelijk. Hij versimpelt ingewikkelde onderwerpen en tegelijkertijd laat hij zien hoe fascinerend ‘gewone’ dingen zijn. Bill Bryson is een soort wetenschappelijk vertaler.

Bryson is een meester in het begrijpelijk maken van de wetenschap voor de leek. Hij bewees dit al eerder in zijn fantastische "Een kleine geschiedenis van bijna alles". Waar hij in dat boek de geschiedenis van het leven op aarde vastlegt richt hij zich hier puur en alleen op ons lichaam ofwel Bryson geeft ons een rondleiding door ons eigen gestel. Waar andere boeken met dit onderwerp verzanden in opsommingen, moeilijke termen en droge stof is Bryson grappig en informatief. Hij heeft een goed oog voor detail die met de nodige humor de lezer betrokken maakt, doet glimlachen, verhalen vertelt over mensen die ziektes en andere zaken rondom ons lichaam ontdekten, gesprekken met wetenschappers vertelt, en soms stomverbaasd achterlaat met (luchtige en soms ongelooflijke) anekdotes.

Het boek maakt een complete reis door het lichaam en is opgedeeld in hoofdstukken wat begint aan de buitenkant met onze huid en haar via hoofd en hersenen naar beneden afdaalt, over ons hart en bloed, skelet, longen, darmen etc. van de bevruchting tot het onoverkomelijke einde; de dood. Het is ondoenlijk om een samenvatting te maken omdat er zoveel te vertellen valt over alles wat Bryson opgetekend heeft maar hier toch een paar zaken die mijn wenkbrauwen deden fronsen. Bryson was voor zijn studie bijvoorbeeld in een snijkamer van een medische faculteit waar een hoogleraar chirurg in de arm van een overledene sneed en een plakje huid van ongeveer 1mm dik lostrok. Zo dun dat het doorzichtig was. 'Daar zit' zei de chirurg 'al je huidskleur. Dat is alles wat ras inhoudt - een plakje opperhuid'. Een andere wetenschapper hierover: 'Het is buitengewoon dat aan zo'n klein aspect van onze samenstelling zoveel betekenis wordt verbonden. Mensen doen alsof de huidskleur bepalend is voor iemands karakter, terwijl het alleen maar gaat om een reactie op zonlicht.'

Hier een complete verrassing voor me: Zweet heeft geholpen om ons intelligent te maken.
Een huidwetenschapper verklaart dit als volgt. 'Mede door het verlies van het grootste deel van ons lichaamshaar en de winst van het vermogen om bovenmatige lichaamswarmte te verdrijven door exocrien zweten werd de drastische vergroting mogelijk van ons meest temperatuurgevoelige orgaan, de hersenen'.

Dan de maag. Lange tijd hadden we vrijwel al onze kennis over de maag te danken aan een tragisch ongeluk in 1822. In een winkel in Amerika bekeek een klant een geweer toen het opeens afging. Een jongen die een meter verderop stond werd vlak onder zijn linkerborst doorboord en dit leverde hem de beroemdste maag op uit de geschiedenis van de geneeskunde. Hij bleef in leven maar de wond is nooit helemaal geheeld. Zijn arts Beaumont besefte dat het gat van 2,5 cm hem een ongebruikelijk kijkje bood in de binnenkant van de jongen en directe toegang gaf tot zijn maag. Hij haalde de jongen in huis en verzorgde hem, op voorwaarde dat hij mocht experimenteren op zijn gast. In 1822 wist niemand goed wat er met voedsel gebeurde als het eenmaal door je keel was gegleden maar de jongen had de enige maag op aarde die rechtstreeks kon worden waargenomen. Door die experimenten leerde hij dat zoutzuur de belangrijkste verterende stof in de maag is en die ontdekking maakte Beaumont beroemd...

En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het lichaam. Wat valt daar ongelooflijk veel over te leren en wat weten we eigenlijk nog veel niet. Ik ben in ieder geval een stuk wijzer geworden, heb gelachen en me kostelijk vermaakt. Wat kun je je als mens nog meer wensen!

De Engels-Amerikaanse auteur Bill Bryson werd voornamelijk bekend door zijn reisboeken, zoals bijvoorbeeld “De weg naar Little Dribling” en “Terug in Amerika”.
Daarnaast schreef hij het zeer bekende en erg populaire “De geschiedenis van bijna alles” , hiervoor werd hem de prestigieuze Aventis Prize toegekend, voor het beste populair wetenschappelijke uitgave. . Naar aanleiding van het verkrijgen van deze prijs deed hij het boek cadeau aan alle middelbare scholen in Engeland.

Dit boek – Het lichaam – is weer een populair wetenschappelijk uitgave , dat een groot lezerspubliek zal aanspreken. Wie kent niet de saaie biologie boeken , die verplicht werden doorgeworsteld op de middelbare school ?
Dit boek is op een geheel andere manier geschreven.
Het is een reis door het lichaam , te beginnen aan de buitenkant , bij de huid en de haren.
Wist je bijvoorbeeld dat we per dag ongeveer 100 haren verliezen ?
En dat de kleur van de huid alleen maar met de met de aanmaak van melanine door geografische ligging van de landen waar de mensen wonen , en met de evolutie te maken heeft ?
En niets met het behoren tot een ander ras.
Elk mens bestaat uit 37,2 biljoen cellen, ons lichaam is een waar kunstwerk op zich.
Een ingenieus systeem dat ons gezond en in leven houdt, mits er in dat lichaam niets fout gaat.
Wist je dat de meeste antibiotica recepten worden voorgeschreven voor aandoeningen waarbij antibiotica geen zin hebben. En dat ons vee bijvoorbeeld veel antibiotica krijgt toegediend. Antibiotica die bij consumptie ook in ons lichaam terecht komen , waardoor we resistent dreigen te worden voor deze heel belangrijke medicijnen.
Dementie bijvoorbeeld is voor een groot deel te voorkomen door gezond eten, voldoende beweging maar vooral ook door onze hersenen te blijven gebruiken, door te blijven leren.
De belangrijkste dingen die we voor ons lichaam kunnen doen om het gezond te houden zijn bewegen, gezond eten en voldoende slapen.
Maar veel weten we ook nog niet over ons lichaam en wat er mis kan gaan en waarom. En hoe aandoeningen goed behandeld kunnen worden.
Ook beschrijft Bryson de belangrijkste ontdekkingen op medisch gebied, waar we veel aan te danken hebben, zoals de al eerder genoemde antibiotica, uitgevonden door Fleming.
Een ander beschreven onderwerp is astma, door de beroemde schrijver Marcel Proust behandeld met o.a. klysma’s en opium.
Merkwaardig is dat het voorkomen van astma niets te maken heeft met luchtvervuiling , maar andere oorzaken heeft.
In Engeland bijvoorbeeld heeft 30 procent van de mensen astma, tegenover in bijvoorbeeld China, Rusland en Roemenie maar 3 procent. Een merkwaardig fenomeen.

Het boek is geschreven in de bekende humorvolle stijl van Bill Bryson, wat het lezen een feest maakt.
Het Lichaam van Bill Bryson is een hele interessante , boeiende en ook nog eens zo nu en dan humorvolle reis door ons lichaam, geschreven op een manier die veel mensen zal aanspreken. Een boek dat je regelmatig nog eens ter hand zult nemen.
Een boek ook om andere mensen , die interesse hebben in de manier waarop ons lichaam functioneert , op attent te maken.
Wat mij betreft een aanrader.

Van begin tot aan het einde, een leerzaam en boeiend boek over het functioneren van het menselijk lichaam. Grappige anecdotes maken dat je regelmatig zit te grinniken. Knap vind ik dat Bryson er in slaagt processen duidelijk te maken zonder in Jip en Janneke taal te vervallen. Ik denk dat het goed zou zijn als artsen dit boek lezen. Wanneer zij op dezelfde wijze als Bryson bepaalde aandoeningen of situaties zouden bespreken, kan dat mogelijk tot beter begrip en betere communicatie leiden.

‘Het lichaam’ is een fascinerend boek vol feiten over het lichaam. Het is eigenlijk een studieboek met een informatiedichtheid van heb ik jou daar, maar dan geschreven als een verhaal. Dit maakt het voor het grootste deel behapbaar en in ieder geval leuk om te lezen. Soms is het echter zoveel aan kennis dat ik het boek na een half uur lezen moest neerleggen omdat ik het niet meer op kon slaan. Desalniettemin heb ik er veel van opgestoken, van zowel de uitzonderlijke kunsten als de gebreken van ons lijf. Schrijver Bill Brynson heeft de gave om geweldige (vaak compleet nutteloze) vergelijkingen te geven. Ook begint het boek vol humor met het uitrekenen van hoeveel het bouwen van een mens kost. Op sommige momenten, zoals bij de beschrijving van de hersenen, mis ik de plaatjes ter verheldering. Het feit dat het boek als verhaal geschreven is en geen overzichtelijk studieboek is, is dan even lastig. Al met al is het toch een makkelijk leesbaar, leuk en vooral leerzaam boek over de fascinerende werking van het lichaam.

Dat Bill Bryson aangenaam schrijft, dat weten de meeste lezers al wel ondertussen. Hij nam ons al mee op reis, leerde ons boeiende geschiedenis en wordt door bijna iedereen bejubeld, terecht! Deze keer neemt Bill Bryson de lezer mee op een wonderlijke reis door het menselijke lichaam! In 23 hoofdstukken wordt de mens van kop tot teen ontleed. Elk hoofdstuk begint met een toepasselijke quote en een kleine tekening.

“Om mijn levensbeschrijving aan te vangen met het begin van mijn leven, vertel ik dat ik geboren ben.” (Charles Dickens, David Copperfield)

Op een eenvoudige manier én met de nodige humor vertelt Bill Bryson zowel een stukje geschiedenis als wetenschappelijke feiten. Wie deed welke wetenschappelijke ontdekking in welke tijd? Hoe reageerde de omgeving? Hebben de ontdekkingen vandaag nog steeds nut? Daarnaast verklaart de schrijver dus ook hoe ons fascinerende lichaam werkt. Door de afwisseling in zijn vertelstijl én de korte hoofdstukken, blijft het altijd boeiend.

De twee bundels met illustraties zijn een waardevolle aanvulling!

Twee vierkante meter huid, veertigduizend microben, zeven miljard miljard miljard (of zeven quadriljard) atomen,... en toch blijft er op het einde van ons leven, bij crematie, maar iets meer dan 2 kilo as over van dit wonderlijke lichaam.

Het boek is opgebouwd uit 23 verschillende hoofdstukken die elk een deel van het lichaam belichten. Zo begint Bryson zijn verhaal over de menselijke buitenkant hoe werkt nou eigenlijk onze huid en haar en daalt hij langzaam af naar de bevruchting en wat als het in het lichaam mis gaat..
In elk hoofdstuk neemt Bryson je mee op ontdekkingstocht en kom je vele feitjes te weten. Wist je bijvoorbeeld dat je gemiddeld 23 minuten per dag je ogen dicht hebt doordat je knippert en dat de man met het  langst getransplanteerde hart ruim 33 jaar verder leefde nadat hij een nieuw hart kreeg, een unicum tot op heden!

Vele hoofdstukken waren interessant zo heb ik vol verbazing gelezen over je hart, hersenen en de slaap maar waren er ook hoofdstukken die mij minder konden bekoren zoals de iets moeilijkere en minder interessante maar minstens zo belangrijke hoofdstukken over het immuunsysteem en het evenwicht. Deze hoofdstukken heb ik slechts doorgebladerd. Een leuk detail aan het boek is dat er ook foto's aan zijn toegevoegd zoals de meest bekende  tekening van het menselijk lichaam van Leonardo da Vinci.

Bill Bryson's reisgids door het lichaam is een makkelijke en simpele versie van een anatomie boek waarin ook niet medische zich uitstekend zullen vermaken met zijn humor die van de bladzijdes afspat.

Na een flink aantal reisboeken besloot Bill Bryson het roer om te gooien. In een interview vertelt hij dat hij eigenlijk niet zo avontuurlijk is en daarom zijn focus heeft verlegd naar het schrijven van boeken waarvoor hij niet op pad moet. Een kleine geschiedenis van bijna alles en Een huis vol, waren voorbeelden van de nieuwe weg die hij ingeslagen is. Met Het lichaam blijft Bill Bryson zelfs nog dichterbij huis. Hij gaat op reis in het lichaam en neemt ons mee, het hele lichaam door.

Het is een typisch Bryson-boek geworden en dat maakt het compleet anders dan andere boeken over het lichaam. Het bevat een enorme dichtheid aan weetjes. De schrijver weet het zo te verpakken dat je het leest als een spannend avonturenverhaal. Elk hoofdstuk doet me meer beseffen hoe bijzonder ons lichaam is. Hij vermijdt droge opsommingen. Liever verpakt hij de feiten in een anekdotisch verhaal. Zo begint het boek met de berekening hoeveel ons lichaam zou kosten als het uit de individuele bouwstenen opgebouwd zou worden. Elk hoofdstuk is een verkenning op zich.

Kortom, een bijzonder boek waarin Bryson het niet schuwt om moeilijke onderwerpen te behandelen. Hij doet dit op zijn bekende humorvolle manier. Altijd komt weer zijn oog voor detail en zijn andere manier van kijken naar voren. Dat maakt dit een prettig leesbaar boek. Bryson zou het type leraar zijn die je doet vergeten dat je op school zit.
Dit boek is een heuse aanrader!

Bill Bryson heeft met Het Lichaam een fijne combinatie afgeleverd van historische achtergronden, sociaal-maatschappelijke gevolgen, biografieën van wetenschappers en medici aan wie we baanbrekende ontdekkingen te danken hebben, afgewisseld met de medische feiten die uitnodigen om je eigen lichaam beter te begrijpen. Daardoor kan het met recht een reisgids genoemd worden, zoals de ondertitel eigenlijk al een beetje verklapt. Hij gaat daarbij de ‘moeilijke’ wetenschappelijke taal niet uit de weg, maar maakt tegelijkertijd ook in ‘makkelijke’ bewoordingen duidelijk wat alles betekent, zodat het voor lezers zonder wetenschappelijke of medische achtergrond ook goed te begrijpen is. bovendien schrijft hij met veel flair en humor over alle onontdekte plekjes in het menselijk lichaam, waarvan ik vaak het bestaan niet eerder vermoedde, en de risico’s, fouten, gevaren en gelukkig ook oplossings- en beschermingsmechanismen die daarin schuilgaan. Het is soms beangstigend en tegelijkertijd geruststellend om te lezen over alles wat er fout kan gaan, en alle oplossingen die het lichaam daar in de loop van de evolutie voor bedacht heeft. Maar bovenal geeft Bill Bryson zoveel enthousiasme over het menselijk lichaam mee, dat je tijdens het lezen eigenlijk direct naar het plaatselijke reisbureau zou willen gaan, en een cruise door het menselijk lichaam zou willen boeken. Dat idee kan natuurlijk alleen maar in de menselijke fantasie bestaan, maar gelukkig is Het Lichaam van Bill Bryson daarvoor een heel goed alternatief.

Leuke details en weetjes. Wel echt Amerikaans met veel anekdotes.