Het masker van de massamoordenaar Hoe Arthur Nebe als chef van de Kriminalpolizei samenspande tegen Hitler

Bij het zien van Arthur Nebe op de cover verwacht je niet direct een man die in staat geweest was om heel veel mensen te laten vermoorden, laat staan een aanslag op Hitler te plegen. Daar ziet hij er te zachtaardig voor uit. Toch weet je meteen dankzij de foto's op de cover waar het boek over zal gaan.

Op een boeiende en vlotte manier vertelt Kevin Prenger in 'Het masker van de massamoordenaar' het verhaal van Arthur Nebe. Hij laat zien wie en hoe hij was. Dat hij niet alleen maar samenspande tegen Hitler, maar dat hij meer op zijn geweten heeft. Hoe hij erbij kwam om zich bij een nazi-partij aan te sluiten, wat zijn beweegredenen waren, hoe zijn carriëre verder ging, hoe hij later dacht over wat er allemaal gebeurde, hoe hij dat ervaarde, wat hij allemaal op zijn geweten heeft, wat zijn reden was om zich aan te sluiten bij de groep die een aanslag op Hitler wilden plegen. Je komt er ook achter hoe anderen, zoals bepaalde collega's van hem over hem dachten.

Het is niet alleen het verhaal van Arthur Nebe, maar ook over de Tweede Wereldoorlog. Hoe die is begonnen. Hoe men met leugens mensen tegen elkaar opzette en goed praatte om joden en zigeuners te vervolgen en te vermoorden, waarom en hoe Polen werd aangevallen. Hoe de Gestapo dacht en wat ze deden. Hoe ze dachten om de criminaliteit te bestrijden en wie volgens de Gestapo en de Kriminalpolizei onder de criminelen vielen.

Kevin Prenger geeft zijn eigen visie erop, legt uit waarom hij denkt dat het zo is gegaan, maar geeft ook eerlijk aan als hij het niet zeker weet omdat iets niet meer te achterhalen is zoals bijvoorbeeld bepaalde uitspraken die door Nebe en Himmler zijn gedaan. Je krijgt een heel goed beeld van Nebe en de Duitse Kriminalpolizei vlak voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De foto's, de uitleg van de SS-rangen en de uitleg van de begrippen zoals bijvoorbeeld RSHA maken het boek compleet.

Minpuntje is dat de noten achterin staan in plaats van onderaan de bewuste pagina.

Kortom; 'Het masker van de massamoordenaar' van Kevin Prenger is een heel interessant boek dat je een heel ander beeld geeft van Arthur Nebe dan dat er vaak over hem is geschreven, maar ook een goed beeld geeft over de Tweede Wereldoorlog met nog meer informatie dan tot nu toe al is geschreven.

Kevin Prenger schetst in ‘Het masker van de massamoordenaar’ een uitstekende en goed onderbouwde biografie van een complexe persoonlijkheid, die moeilijk valt in te passen in het schema goed-fout. Als commandant van Einsatzgruppe B kleeft het bloed van duizenden mensen aan de handen van Arthur Nebe. Aan de andere kant stak hij letterlijk zijn nek uit door zijn betrokkenheid bij de aanslag op Adolf Hitler op 20 juli 1944. Kevin Prenger tracht in zijn boek inzicht te geven in de drijfveren van Nebe en zijn keuzes inzichtelijk te maken. Hij slaagt hier zeer goed in. Een absolute aanrader.

Ik heb het, zeer goed leesbare en duidelijke, boek met veel plezier gelezen. Ik heb mij specifiek gericht op een bepaald deel, namelijk de politie, de neutraliteit en partijpolitieke invloeden en de gevolgen ervan. Na gediend te hebben in het Duitse leger in de Eerste Wereldoorlog is het moeilijk voor Nebe om een baan te vinden en komt hij uiteindelijk bij de Berlijnse politie terecht. In de toenmalige Weimarre-publiek stond de politie nog echt boven de partijpolitiek. Nebe was niet echt een hoogvlieger als politieman, maar hij weet toch op te klimmen. Hij werkt op de Narcotica afdeling en Moordzaken. Eind jaren twintig schrijft hij zelfs een publicatie over de oorzaken van drugsgebruik. Opvallend is dat hij hier al het belang van het individu ondergeschikt maakt aan het algemene belang.

Maar hier geldt wel het gezegde: het gaat er niet om wat je kent, maar wie je kent. Nebe krijgt vanwege zijn politieke voorkeuren een paar keer een carrière boost. Zeker in de jaren dertig als de NSDAP terreinwinst boekt. In de strijd die ontbrandde tussen de SA en de SS is Nebe als SS’er betrokken. Opvallend is de bewering van de chef van de Gestapo: “Zolang de politie de wil van haar leiders uitvoert, is haar handeling legaal”. De Duitse politie is niet neutraal meer of neutraal, ze is het verlengstuk van Hitler en zijn trawanten geworden. Toch is Nebe bij vlagen onberekenbaar. Als de Gestapo buiten hun jurisdictie en met een onzinverhaal tweehonderd zogeheten communisten arresteert na een explosie in een fabriek weet Nebe die tweehonderd vrij te krijgen na een onderzoek na de juiste toedracht.. Het getuigd wel van lef om het tegen de Gestapo op te durven nemen. Of het komt vanuit een soort van rechtvaardigheidsgevoel acht ik zeer onaannemelijk.

In 1937 is hij opgeklommen tot de hoogste regionen: chef van alle Duitse recherche afdelingen en is hij zeer bezig met het gedachtengoed van de NSDAP. De hele politieorganisatie is daarmee doordrenkt. In grote aantallen werden criminelen en homoseksuelen opgepakt en zonder vorm van proces vastgezet en veel hen zijn omgekomen in de concentratiekampen. Tijdens de oorlog is Nebe wel bezig met de (door)ontwikkeling van de recherche. Allerlei technieken werden verder ontwikkeld. Maar ook werd op grote schaal technische ondersteuning geboden aan de massamoorden met de ontwikkeling en verfijning van technieken die gebruikt werden om gehandicapten en Joden te vergassen. Cijfermatig is in de oorlogsjaren de criminaliteit wel gedaald, maar dat is niet dankzij het speurwerk, maar meer vanwege het preventieve oppakken van mensen en een groot deel van het te vermoorden. Maar ook de aantrekkende economie, al dan niet door juiste redenen, brengt meer welvaart en de noodzaak voor criminaliteit daalt. Gedurende de oorlog is Nebe betrokken bij de Sonderkommando’s aan het Oostfront die op bevel van Hitler dood en verderf zaaien. Ook heeft hij de leiding en verantwoording in de ontwikkeling van chemische middelen. Vergassingen en andere moordmethoden worden niet geschuwd. Nebe is ook de opdrachtgever op de moord op vijftig geallieerde piloten na de zogeheten grote ontsnapping uit een krijgsgevangen-kamp in 1943. Maar Nebe is ook betrokken bij de mislukte aanslag op Hitler, voorbereid door een grote groep Duitse opperofficieren en gepleegd door Von Stauffenberg. Uiteindelijk is Nebe na zijn arrestatie begin 1945 voor zijn rol ter dood veroordeeld en opgehangen. Vandaag de dag zijn er nog steeds twijfels over zijn rol, aandeel en oprechtheid.

Een bijzonder boek over de verschuiving van een neutrale politie naar een geheel van bovenaf aangestuurde misdadige organisatie die dood en verderf zaait. Ook de invloed van dit geheel op mensen is goed beschreven. Ook al gaat het boek over de verleden tijd, toch is het ook verrassend actueel. Het geeft een les voor het heden: de wereld is het is nooit een zwart/wit iets, men moet zelf blijven nadenken en afwegingen maken in gedachten en daden. Kortom een aanrader!!

Indrukwekkend boek over een tijd in Europa die wij nooit mogen vergeten.Zeker nu wij in een vrijheid leven die anders had kunnen zijn als de momenten die toen,78 jaar geleden plaatsvonden anders waren afgelopen.

In vergelijking met Himmler, Heydrich en Eichmann is Arthur Nebe nagenoeg een onbekende maar hoge functionaris in de Nazipartij en vooral in de RSHA (de Rijksdienst voor Veiligheidszaken). Als hoofd van de Duitse Kriminalpolizei (de recherche) nam hij nog voor de oorlog uitbrak een op zijn minst een afwachtende houding tov. Hitler in. Bij het uitbreken van de oorlog en vooral na de aanval tegen de Sovjetunie liet hij zich opmerken door zijn fanatieke inzet bij de Einsatzgruppen, speciaal opgericht moordeskaders die het oprukkende Duitse leger volgden en onmiddellijk startten met het massaal doden van Joden en andere.
Hijzelf was leider van een dergelijke Einsatzgruppe die naar eigen rapportering tienduizendenJoden doodde in de vier maanden van zijn leiderschap. Het hoofdstuk 'Horrorscenario' brengt aan het licht welke gruwelijke experimenten aan zijn sadistisch brein ontsproten. Nochtans stond hij sinds 1938 in contact met anti-Hitlerkringen binnen de Wehrmacht en wist hij vooraf van de aanslag op Hitler (20 juli 1944) waaraan hij zich afzijdig hield. Enerzijds bewezen massamoordenaar, anderzijds verzetsman tegen Hitler, zeker naarmate de krijgskansen voor Duitsland keerden, dringt zich de vraag op wat voor rol hij speelde.
Het boek houdt zich hiermee bezig en komt na grondige en zorgvuldige afweging tot een juist eindoordeel die vervat zit in de titel van het boek.
Historicus Kevin Prenger beschrijft beknopt maar volledig en grondig de loopbaan van deze onbekende Nazi.
In het Nederlands taalgebied is dit het eerste dat over Nebe verscheen.

Het is intressant

Als pluspunt zou ik zeggen: voordelige koop.