Het slimme onbewuste denken met gevoel

Geschreven bij Het Slimme Onbewuste

“Reason is the slave of passion”. Deze uitspraak van David Hume speelde door mijn hoofd toen ik het boek “Het slimme onbewuste” van Ap Dijksterhuis las. Het centrale thema dat hij daarin behandelt is dat het bewustzijn wordt overschat, terwijl het onderbewustzijn daarentegen sterk wordt onderschat. Hij illustreert dit met talloze experimenten die door hemzelf of door collega’s in het vakgebied zijn uitgevoerd.

Vanuit mijn achtergrond in mathematische besliskunde en de aandacht die binnen CMMI, een referentiemodel voor verbetering van software ontwikkelingsprocessen, wordt besteed aan analyse en uitkomsten van beslissingen (Decision Analysis and Resolution), werd ik geintrigeerd door het hoofdstuk over het nemen van besluiten in complexe situaties. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van besluiten niet toeneemt, eerder afneemt, naarmate er langer bewust wordt nagedacht over verschillende alternatieven en de bijbehorende consequenties. Een veel betere strategie is om er een nachtje over te slapen. In die tijd wordt het vraagstuk in het onderbewustzijn opgelost, waarna de uitkomst aan het bewustzijn wordt medegedeeld. Hoezo criteria, afweging, compensatorische- en niet-compentatorische beslisregels? Hoogst interessant en ik ben van mening dat iedere training over besliskunde moet worden vergezeld van aandacht voor de onbewuste psychologische processen.

Het boek is duidelijk geschreven voor het grote publiek. Het heeft een bescheiden diepgang, telt niet meer dan 220 pagina’s en leest makkelijk weg. Het geeft daarmee een heel leuke introductie in het onderwerp bewustzijn versus onderbewustzijn en stemt tot nadenken. Het geeft een mooi overzicht van wat de wetenschap reeds weet over dit onderwerp en waar nog ruimte is voor verder onderzoek.

Geschreven bij Het slimme onbewuste

Dit boek leest lekker weg en heeft mij een nieuwe kijk op het leven gegeven. Ik raad het iedereen aan om te lezen. Door het boek neem ik makkelijker belezen en laat ik me leer leiden door het onbewuste, wat mij tot nu toe veel goeds heeft gebracht.
Het boek bestaat uit 9 hoofdstukken:
1. Het vallende bewustzijn
2. Het moderne onbewuste
3. Onbewust waarnemen
4. Onbewust iets menen
5. Onbewust beslissen
6. Onbewuste creativiteit
7. Onbewust doen, deel 1
8. Onbewust doen, deel 2
9. Maar toch …

Hoofdstuk 1.
Hier wordt verteld hoe het bewustzijn in elkaar zit.
Er worden verschillende misverstanden ontkracht, zoals dat veel mensen denken dat het bewustzijn ons typisch menselijk maakt en dat we er vanuit gaan dat ons bewustzijn ons intelligent en rationeel maakt.
Het belangrijkste misverstand volgens de auteur is dat we denken dat het bewustzijn de baas is in ons brein.
Bij verreweg het grootste gedeelte van ons gedrag speelt ons bewustzijn namelijk geen enkele rol.
In dit hoofdstuk  verwijst de auteur naar verschillende hoofdstukken, waarin er uitgebreider over de bepaalde onderwerpen zal in worden gegaan.
Volgens de auteur is de Descartes de hoofdschuldige voor de eeuwenlange onderschatting van het belang van het onbewuste.

Hoofdstuk 2.
In dit hoofdstuk lees je dat bewustzijnservaringen op zekere hoogte samenhangen met wat er daarvoor en daarna gebeurt. Ook legt de auteur uit waarom de theorie van Freud over het bewustzijn en onbewustzijn niet klopt. Er worden verschillende theorieën uitgelegd.
De auteur vindt dat het een beter uitgangspunt is om aan te nemen dat het bewuste zo ongeveer alles doet wat psychologisch van belang is, en dat ons bewustzijn alleen af en toe geconfronteerd wordt met het eindproduct van de onbewuste processen. Hoe noemt enkele voorbeelden waarin dit blijkt, zoals het cocktailpartyeffect en het dunne-plakjes-gedrag.
Er wordt kort verteld wat in welk hoofdstuk is te lezen en waar dit boek niet over gaat.
Het gaat niet over het freudiaanse onbewuste en het is geen ‘zelfhulpboek’.

Hoofdstuk 3.
Dit hoofdstuk gaat over onbewuste waarneming. Het hoofdstuk begint met een voorbeeld waaruit blijkt dat we onbewust veel meer waarnemen dan wij denken. Ook lees je dat mogelijk het onbewuste gevoeliger is dan het bewuste. Dit blijkt uit enkele onderzoeken, maar de vraag blijft of het werkelijk zo is.
Ook lees je over de vraag of het subliminale waarneming bestaat. Dit is een waarneming die onder de waarnemingsdrempel van het bewustzijn valt.
Er zijn verschillende fenomenen bekend waaruit blijkt dat deze soort waarnemingen nuttig zijn, zoals het ‘mere-exposure-effect’, het negativiteit effect en evaluatief conditioneren.
Ook worden er voorbeelden genoemd waarom het juist onnuttig zou zijn.
Uit alle onderwerpen uit dit hoofdstuk blijkt dat bewuste waarneming slechts een zwakke afspiegeling is van de enorme rijke hoeveelheid informatie die we onbewust verwerken.

 
Hoofdstuk 4.
Dit hoofdstuk gaat dieper in op de rol van het onbewuste in de meningen die we over dingen hebben. Je leest dat je onbewuste mening en je bewuste mening vaak van elkaar verschillen en waardoor dit komt. Uit dit hoofdstuk blijkt dat de onbewuste mening vaak belangrijk is dan de bewuste mening.
Bewuste meningen worden vaak door verschillende factoren beïnvloed.
Het gedrag wordt vaak beïnvloed door onze onbewuste mening.

Geschreven bij Het slimme onbewuste

Het is als lezer van dit boek ontnuchterend om te ontdekken dat ons bewustzijn allerminst de baas is in ons brein. De schrijver licht dit aan de hand van vele praktische en heldere voorbeelden toe.
Het is echter ook fijn te lezen dat we ook niet zonder ons bewustzijn kunnen leven. Het bewustzijn zorgt immers voor onze subjectieve ervaringen. Zonder je bewustzijn zou je nergens van kunnen genieten, bijvoorbeeld goed eten, goede muziek, de natuur etc. . Ik zou het bewuste ook niet willen inleveren voor het onbewuste. Ik kan slechts aanraden dit boek te lezen. Voor mij was in elk geval een eye-opener dat "de onbewuste waarneming meer kan zijn dan de bewuste waarneming, dat onbewuste meningen belangrijker zijn dan bewuste meningen, en dat beslissingen vaak beter zijn als ze het resultaat zijn van onbewuste in plaats van bewuste arbeid". Veel leesplezier.

Geschreven bij Het Slimme Onbewuste

In het boek legt de schrijver aan de hand van talloze experimenten uit waarom ons onderbewustzijn een veel belangrijkere rol moet worden toegeschreven dan we tot nu toe aannamen. In een vlot lopend verhaal legt de schrijver in begrijpelijke taal het belang van het onderbewuste en het bewuste uit. Een prima boek voor mensen die wil weten waarom 'een nachtje er over slapen' soms prima werkt en waarvoor het belangrijk is om onze intuitie te volgen bij het maken van beslissingen!

Geschreven bij Het slimme onbewuste

De achterkant van de boekomslag geeft een goede samenvatting van de inhoud van het boek. Ondanks het complexe thema leest het boek lekker weg. Het is begrijpelijk en met humor geschreven.

Op aanraden van mijn EMDR behandelaar aangeschaft. Het geeft je een beter begrip van de methode. Prettig geschreven.

Geschreven bij Het slimme onbewuste

Sinds mijn masterscriptie ben ik geïnteresseerd in het onbewuste van mensen en hoe dit het gedrag en de keuzes van een individu kan beïnvloedden. Dit boek sluit hier enorm op aan en geeft mij op een heldere en vaak grappige manier meer inzicht in het onbewuste en zijn invloed op het leven.

Voor iedereen die voor belangrijke keuzes staat een heel handig boek om te lezen.
Het geeft je net even een ander gezichtspunt, waarna je verder kunt. Leesbaar geschreven ook. Ik vind het een aanrader.

Geschreven bij Het Slimme Onbewuste

Makkelijk leesbaar boek met leuke voorbeelden. Veel wat er in staat is ook herkenbaar. Door het lezen van het boek krijg je ook veel vragen waar niet of beperkt op ingegaan wordt, maar dat heeft denk ik te maken met de stand van de wetenschap. Niettemin een aanrader voor een ieder die meer weten over het nemen van beslissingen.

Geschreven bij Het Slimme Onbewuste

Een prettig, leerzaam en met humor geschreven boek over (een onderdeel van de) psychologie. Dat verwacht je niet bij zo’n onderwerp. Ik beschouw het als een standaardwerk, een boek dat ik mijn kinderen cadeau zal doen en één van die zeldzame boeken waarvan ik zou willen dat al mijn vrienden en bekenden het zouden hebben gelezen. Ik gun het ze. Anderen gun ik het trouwens ook, zittende managers vooral. In dit boek staan zaken die zelfs mensen die als manager zijn geboren niet van nature blijken weten. Tijdens het lezen vielen veel zaken waarover ik me altijd al had verwonderd, op hun plaats. Niet dat dit iets verandert, maar ik heb nu het gevoel dat ik veel dingen beter kan plaatsen of ‘begrijpen’. Dat is natuurlijk niet zo, maar die gedachte is prettig. Het besef dat onze werkelijke intelligentie elders schuilt, gigantisch veel groter is en voor niemand meetbaar, moet voor iedereen een buitengewoon troostrijke gedachte zijn. Die gedachte alleen al is de aanschaf waard. Daarnaast denk ik nu beter te begrijpen waarom ik af en toe iets doe waarvan ik dacht dat ik dat eigenlijk niet wilde, oplossingen vind voor problemen waar ik niet aan dacht of problemen voor oplossingen waar ik wel aan dacht. Dat verandert alweer niks, maar het is prettig om het idee te hebben dat je jezelf een beetje begrijpt, een excuus kan bedenken voor je gedrag of 'weet' hoe het komt dat je probleem zichzelf heeft oplost. Dat mijn dagdromen nu zijn verarmd door het ontmaskeren van een paar ‘bovennatuurlijke verschijnselen’ is een onvermijdelijke bijwerking van voortschrijdend wetenschappelijk inzicht. Ik kan er mee leven. Wat mij betreft meer dan een aanrader, ook voor mensen die niks hebben met psychologie en misschien wel juist voor die mensen.