Het streven kan hedendaagse kunst de wereld verbeteren?

De laatste decennia worden we overspoeld door tentoonstellingen met kunst die de maatschappij een kritische spiegel wil voorhouden. Kunstenaars rekken steeds verder de grenzen van het betamelijke op om aandacht te krijgen in de kunstwereld. Met provocerende kunst over seks, geloof, geld, politiek, milieu en dierenleed weten ze een plaats te veroveren in musea, op documenta's en biennales. Het kunstpubliek, ondertussen heel wat gewend, loopt er geamuseerd, aangenaam geschokt of verveeld aan voorbij, want veel van dit soort kunst mist de gelaagdheid die kunst interessant maakt. De maatschappij, ondertussen gewend aan de autonomie van de kunst, reageert nauwelijks, protesteren is vergeefs weet men, want het is immers kunst

Hans den Hartog Jager noemt dit de postromantische tragiek van autonome kunst die veilig achter de kunstmuur maatschappijkritisch kan zijn, maar nauwelijks een rol speelt in het echte leven. Om een plaats te veroveren in de kunstwereld en de kunstgeschiedenis moet kunst vernieuwend en grensverleggend zijn. De kunstenaar is afhankelijk van deze geïnstitutionaliseerde kunstwereld en van de goodwill van de maatschappij om dit financieel te ondersteunen. Hij/zij is afhankelijk van de maatschappij, maar tegelijk is het zijn/haar rol om die afhankelijkheid voortdurend te ondergraven. In zijn boek HET STREVEN laat Den Hartog Jager zien hoe kunst in zo'n spagaat is terechtgekomen.

Deze situatie is de erfenis van de romantische 'l'art pour l'art' visie van de negentiende eeuw. Sinds omstreeks 1850 is kunst een door de samenleving goedgekeurde vrijplaats, waar kunstenaars ethisch meer mogen dan 'gewone' mensen. Provocerende maatschappijkritische kunst mag zolang ze veilig achter de muur tussen kunstwereld en maatschappij blijft. Het offer van deze vrijheid is dat de kunst nauwelijks impact heeft in de maatschappij. Geen wonder dat sommige kunstenaars die de wereld willen verbeteren een weg proberen te zoeken buiten het 'kunstreservaat', nadat ze eerst door diezelfde kunstwereld in de schijnwerpers zijn gezet. Renzo Martens is zo'n kunstenaar, die probeert een maatschappelijk project op te zetten buiten de 'muur'. Andere kunstenaars kiezen de weg van het 'dienstbaar design', zoals Daan Roosegaarde. Maar is het dan nog kunst, vraagt Den Hartog Jager zich bezorgd af.

Het boek is een interessante bijdrage aan het discours over de rol van de hedendaagse kunst. Den Hartog Jager neemt de lezer mee langs de geschiedenis van het romantische engagement, met vele voorbeelden uit de kunsthistorie en de hedendaagse kunst, waar hij goed in thuis is. Jammer alleen dat hij de sturende rol van kunsthistorisch geschoolde curatoren, die volharden in de romantische kunstfilosofische visie, en daarmee mede verantwoordelijk zijn voor de onmacht waar de hedendaagse kunst in terechtgekomen is, onderbelicht laat.

als kunstenaar vind ik dit boek een verrijking op mijn visie:waar naar toe?
Heb het in 3 dagen uitgelezen en begin opnieuw.
Ik wil alle nieuwe benaderingen van de auteur goed in me opnemen.
Genieten!