Het verdriet staat niet alleen een leven in verhalen

‘Hugo Claus Het verdriet staat niet alleen’ is een biografie dat bestaat uit hoofdstukken en fragmenten die o.a. uit de romans van Hugo Claus zelf komen. Volg je het nog? Schaevers heeft uit alle werken van Claus die gepubliceerd zijn, hoofdstukken en fragmenten gekozen en deze samengevoegd tot een biografie. Zo lees je dus Claus zijn eigen woorden maar in werkelijkheid is het Schaevers die deze biografie op een vernufte manier chronologisch heeft opgebouwd.

Het boek start met de bijdrage van Claus aan het “Familiealbum, Vlaamse auteurs schrijven over hun voorouders”, een initiatief van de Antwerpse uitgeverij Ontwikkeling (1955), daarna volgt stapsgewijs een hoofdstuk of fragment uit o.a. een boek van Hugo Claus die bij dát moment van het leven van Claus past.

Ik vond het erg fijn dat er aan het eind van elk hoofdstuk een resumé stond waarin de auteur (Schaevers) aangeeft uit welk boek dit hoofdstuk of fragment komt. Hieronder volgt een voorbeeld (van hoofdstuk ‘Een grauw domein’ pagina 23 – 33):

Elfde hoofdstuk uit de roman ‘De hondsdagen’ (1952). Voor de kostschoolherinneringen van het personage Philip de Vogel putte Hugo Claus uit eigen ervaringen in het Sint-Jozefsklooster in Aalbeke, waar hij van september 1933 tot augustus 1939 verbleven had. Zijn leven lang zou Claus blijven getuigen dat zijn verblijf op de kostschool in een ‘onherroepelijke beschadiging’ heeft geresulteerd. Niet alle kostschoolgangers waren zo negatief over het internaat in kwestie. Klasgenoot Frans David in zijn herinneringen, genoteerd in 2016: ‘Hugo Claus heeft vergeten te schrijven in al zijn boeken dat het goed was van eten in de Sint-Jozefschool te Aalbeke’.
Het leukste hieraan vond ik dat ik sommige hoofdstukken herkende: het tiende hoofdstuk van ‘Het verdriet van België’, een fragment uit ‘De verwondering’ en ga zo maar door en automatisch schreef ik toch weer een paar titels op, ik ga zeker een aantal van zijn boeken herlezen.

Naast dat er hoofdstukken c.q. fragmenten uit zijn boeken kwamen, waren anderen een publicatie uit een tijdschrift of kwam het uit een verhalenbundel. Een mooi cadeautje vond ik ‘De Zwaard’, dit boekenweekgeschenk uit 1989 is volledig opgenomen in dit boek. Verder staan er her en der wat familiefoto’s in, dit maakt dat ik het nog net iets meer kan visualiseren. Het nawoord van Schaevers vond ik erg goed en het had zelfs wat verrassingen voor mij (zou Claus dan tóch een autobiografische auteur zijn?).

Ik heb in mijn tienerjaren meerdere boeken van Claus verslonden. Ik begreep lang niet alles wat hij schreef maar dat hield mij niet tegen. Toen ik ouder werd herlas ik soms een boek van hem en die neiging krijg ik nu weer, hoe anders zal ik het nu tot mij nemen? Wat ik mij nu ook meer realiseer is dat Claus bijvoorbeeld begin 50 was toen hij ‘Het verdriet van België schreef, ongeveer mijn huidige leeftijd.

Mocht je een fan zijn van het werk van Claus, dan raad ik je dit boek zeker aan, ook als je graag biografiën leest of van geschiedenis houdt. Als je ‘Het verdriet van België’ al lastig vond om te lezen, skip dit boek dan, ik ben maar liever eerlijk tegen je.

Mijn slotconclusie: ik heb genoten van dit boek en ik maak een diepe buiging voor Mark Schaevers, het moet een fikse uitdaging zijn geweest om dit boek samen te stellen en hij is daar -in mijn ogen- goed in geslaagd, chapeau!