In alles eenzaam

Deze meeslepende roman is doorspekt met heerlijke zwarte humor en leest als een eigentijdse thriller. De hoofdstukken worden afwisselend verteld door Tessa een 26-jarige grofgebekte jeugdreclasseringsambtenaar en de 17-jarige stille Marokkaanse Rachid die het moeilijk heeft met de dood van zijn broer Hamid. Geheel onverwacht wordt Rachid verdacht van het plannen van een terroristische aanslag. Tessa krijgt Rachid als cliënt en hier komen hun verhalen samen. Het is een roman maar het leest als een eigentijdse thriller vol vaart. De zwarte humor sprak mij wel aan en ik moest ook meerdere keren hardop lachen. Dit boek is niet alleen een roman of thriller maar ook een aanklacht tegen de bureaucratie in de Jeugdzorg en tegen de Jeugdzorg zelf. Na een studie aan de HBO gelijk meerdere probleemgezinnen onder je hoede krijgen dat loopt in de praktijk vaak fout af. Vaak hebben deze jonge hulpverleners zelf grote problemen en hoe kunnen ze dan in godsnaam probleemgezinnen helpen? Tessa zegt in het boek: "Tijd om echt hulp te verlenen is er niet want er moet gerapporteerd worden. Ook daarin leerde ik dat je met één goed geschreven verslag uit de voeten kunt. Knippen en plakken van namen en stukken teksten en voilá, een nieuw begeleidingsrapport is geboren". Tessa zelf lijdt aan een eetstoornis en en haar leven is een chaos. Patricia Vlasman weet waar ze over schrijft; ze werkte bij het ministerie van Justitie in Amsterdam, specialiseerde zicht in het jeugdstrafrecht en werd aangesteld als projectleider van het onderzoek naar de harde kern van jeugdcriminaliteit. Ze schrijft ook nog eens geweldig goed en dat maakt dit boek een aanrader voor iedereen. Op Twitter ontving ik van Patricia net de volgende tweet: PatriciaVlasman @sonjateun Dank voor de mooie boekreview op dizzie! De intentie vh boek; op vermakelijke wijze serieuze boodschap overbrengen, is aangekomen.

Het perspectief van dit verhaal is afwisselend vanuit Tessa, gedesillusioneerd medewerkster van Bureau Jeugdzorg, en Rachid, een 17-jarig cliënt van Bureau Jeugdzorg. Onder andere het actuele en in dit verhaal functionele gebruik van straattaal in het begin van het boek zorgt ervoor dat je direct in het verhaal zit. Later zwakt dit wat af, maar het blijft zeker interessant. Bureau Jeugdzorg wordt zeer negatief afgeschilderd door Patricia Vlasman en dat is herkenbaar, maar toch heb ik zelf ook positieve ervaringen met deze instelling (goede en soms verrasssend snelle doorvewijzingen). Het is zeker waar dat medewerkers door de vele rapportage's en administratie, veel minder te maken hebben met de jongeren en het hulpverlenen zelf. Het harde einde van dit boek vond ik niet helemaal nodig, per slot valt ook altijd nog te overwegen ander werk te zoeken, maar dat terzijde. Wat het werken soms bemoeilijkt is dat inderdaad heel wat hulpverleners zelf ervaringsdeskundigen zijn. Hierdoor kunnen zij de problemen van de jongeren wellicht beter aanvoelen, maar het is de vraag of zij objectief genoeg kunnen zijn en voldoende afstand van hun werk kunnen nemen. Al met al een interessant boek, waarin de achtergronden van Tessa en Rachid voldoende belicht worden, maar toch wat eenzijdig de mislukkingen van het werk van Bureau Jeugdzorg benadrukt.

Wat een gewéldig debuut.
Rauw, schokkend, met de nodige humor en in volle vaart geschreven.
De speech van de hulpverleenster (Tessa) op de bijeenkomst aan het einde van het verhaal zegt het eigenlijk allemaal. Maar ook al eerder slaat ze de spijker op de kop door zichzelf te omschrijven als een secretaresse die de dag vult met Word en een nietmachine. Een mooie (en ik denk -helaas- terechte!) aanklacht tegen de bureaucratizering van de jeugdzorg.
Ik ben vanaf pagina 1 van Tessa gaan houden.
En van Vlasman: dus kom maar door met boek twee, zou ik zeggen!
Van mij gewoon, zonder enige aarzeling: 5 sterren.

Ja, jeugdzorg (net als t gehele zorgsysteem in Nederland) faalt geregeld. Dat dát aan de kaak gesteld word in dit boek is niets mis mee; instanties die elkaar voor de voeten lopen, eindeloze bureaucratie en overbodige verslagen, medewerkers die liever lui dan moe zijn (of in geheel niet écht sporen, zoals Tessa, de hoofdpersoon) lijken eerder regel dan uitzondering. Dat jongens als Rachid (en de goedwillende geestelijk stabiele collega) daar de dupe van zijn is een schande. Tot zoverre ben ik het volledig met de schrijfster eens.

Waar ik wel mijn vraagtekens bij zet zijn de onnodig grove en kwetsende gedachtes die Tessa over alles en iedereen heeft. Deju, ik zou haar never nooit als mijn hulpverlener willen hebben. Ik vraag mij dus oprecht af wat de schrijfster hiermee wil bereiken. Als het gaat om even te laten zien hoe goed ze is in het uitdelen van bitch-slaps; nou chapeau. Goed gedaan. Helaas voor haar is dit geen rap-battle en ontkracht het constante negatief-zijn van Tessa haar boodschap "Jeugdzorg deugd niet" behoorlijk. Dat neem je uit de mond van iemand die overal de pest aan heeft simpelweg niet zo serieus meer.
Hoewel ze in sommige opzichten zeker gelijk heeft wat het systeem betreft, zie ik mensen zoals zij ook als een reden waarom het niet deugd. Hulpverleners die zelf psychisch niet helemaal jofel zijn, zijn geen goede hulpverleners. Ik zeg niet dat het gegeven van de geflipte hulpverlener in dit verhaal slecht is, maar het had iets minder grof gemogen. Grof zijn puur om het grof zijn verliest gauw aan kracht.

Gelukkig leest het vrij vlot, daardoor hoeft ik me nooit lang te ergeren aan alle negativiteit (ja ironisch eigenlijk, dat ik nu zelf een negatief stuk schrijf haha).
Voor de andere hoofdpersoon, Rachid, kon ik gemakkelijk sympathie opbrengen. Ik wilde weten hoe het met hem afloopt, dat is waarom ik door bleef lezen. Hoewel het verhaal nooit echt emotionele of psychologische diepgang bereikt is het wel onderhoudend en interessant genoeg om door te willen lezen.

Jammer van het over-the-top, volslagen ongeloofwaardige einde. Dat wekt bij mij geen sympathie; eerder ergernis.