In het licht van de schaduw zicht op onze levensreis

Op de achterflap schrijft Lisette Thooft: “Wat een heerlijk boek!” Daar kan ik het geheel mee eens zijn. Een boek dat je in één ruk kunt uitlezen, alleen al vanwege de heldere stijl die de schrijfster bezigt. Maar belangrijker: voor veel ouderen die terugkijken op hun leven zal het veel herkenning bieden in de wijze waarop Miny Potze het een en ander analyseert en uitsmeert over elf hoofdstukken. Daarin is zij niet alleen zelf aan het woord, maar laat zij ook anderen spreken in interviews die zij met hen afnam.

Het is niet het hoofdthema van het boek, maar wel de aanleiding: Miny legt de vinger op een heel zere plek, in casu de feitelijke geringe waardering die er in de samenleving bestaat voor de oudere. Het heet dan dat ouderen na hun pensionering moeten gaan “genieten”. Maar hoevelen onder die gepensioneerden vallen er niet in het beruchte zwarte gat van… “Wat nu? Doe ik er nog toe?” Zeker, velen kunnen nog wat van hun leven maken door vrijwilligerswerk. En dan zijn daar de veelgehoorde cliché’s: Goed eten! Veel bewegen! Sociaal zijn! En wat als de ouderdom met al zijn toenemende kwalen echt gaat toeslaan, en wat als familie, vrienden en kennissen om je wegvallen en eenzaamheid dreigt? Dan komt het hoofdthema van Miny’s boek naar voren, wat zij verbeeldt in een schema dat zij het “duikbootmodel” heeft genoemd (naar de vorm van een duikboot). Daarin zien wij twee gespiegelde curven. De bovenste curve symboliseert de buitenkant, ofwel de lichamelijke levensweg. Je wordt geboren, gaat door verschillende stadia van lichamelijkheid. Zo tussen je dertigste en veertigste ben je, lichamelijk, op je hoogtepunt, waarbij je dus ook volop in het leven staat. Daarna treedt langzaam maar zeker de lichamelijke teruggang in die onvermijdelijk eindigt in het overlijden.

Gespiegeld daar tegenover staat de binnenkant, ofwel de psyche of, populairder gezegd, de ziel. In eerste instantie zien we dat er vanaf de jongste jaren weinig of geen ontwikkeling is in de ziel – de curve duikt letterlijk omlaag. Echter na pak weg het veertigste jaar, als de levenservaring toeneemt, stijgt de curve van de ziel omhoog. De mens gaat zich naar binnen keren. De schrijfster gebruikt daarvoor de term “gerotranscendentie” hetgeen zeggen wil dat er, geestelijk gezien, een ontwikkelingsfase tot stand komt die aangeeft dat er nog altijd sprake kan zijn van geestelijke groei – vooropgesteld dat de oudere daartoe in staat is of wil zijn – ook in de laatste levensfase.

Kortom, het leven na pensionering hoeft niet het spreekwoordelijke zwarte gat van ledigheid te zijn, waartoe zovele ouderen zich veroordeeld voelen. Integendeel, Miny Potze toont overtuigend aan dat er dan een periode van geestelijke verdieping en de daarop volgende spirituele rijkdom kan aanbreken. (Waarbij gezegd moet worden dat het begrip spiritualiteit breed opgevat dient te worden en dus niet alleen voorbehouden is aan de religie.)

Ook dient vermeld te worden dat de schrijfster dankbaar gebruik heeft gemaakt van de rijke symboliek van ouderdomsprookjes van over de gehele wereld, en die verzameld werden door de Amerikaanse psychiater Allan B. Chinen. Sprookjes zijn niet zomaar wat aardige vertellingen. Er zitten “lagen” in. Hoe meer lagen men afpelt, hoe meer de betekenis van die sprookjes duidelijk wordt. Het is juist de symboliek van die ouderdomssprookjes die bijdraagt aan het zinvol maken van de laatste levensfase.

Waarlijk, een warm boek, dat ik graag wil waarderen met vijf sterren.

Miny schrijft op een heldere en persoonlijke manier over het proces van ouder worden.
Door middel van sprookjes en mythologische vertellingen krijgen wij een opbouwend
beeld van wat ouder worden in diepere zin betekent.
Juist deze tijd van ons leven is boeiend en een uitdaging! Dat is haar grootste boodschap.
Op dieper niveau is het leven een inwijding. Een grote uitnodiging.
Dankjewel Miny voor je inspirerende boek!

Duidelijke beschrijving hoe het met het ouder worden kan verlopen. Geeft duidelijk inzicht

Beschrijft een positieve kijk op het proces van ouderdom en vergankelijkheid in het licht van zogenaamde 'oude mensen sprookjes'. Ontwikkelingspsychologie.