Jezus en de vijfde evangelist

In het eerste deel van Meijers boek speelt de Joodse historicus Josephus een ambivalente hoofdrol: aan de enige kant portretteert Meijer hem als een bijzonder zelfingenomen man, anderzijds is hij zowat Meijers enige informatiebron bij de bespreking van de geschiedenis van de Joden vanaf de tweede eeuw voor Christus.
Aan het einde van het eerste deel maakt Meijer een onkritische uitschuiver door Romeinen 13:1-2 te citeren als illustratie van de trouw van de christenen aan het Romeinse gezag. Als Meijer zijn huiswerk ernstig gemaakt had, zou hij weten dat dit fragment door vele Bijbelkenners als een interpolatie beschouwd wordt omdat de vele verhulde anti-Romeinse boodschappen in Paulus’ brieven tegenspreekt.

In het tweede deel bespreekt Meijer het leven van Jezus, en ook hier toont Meijer zich bijzonder onkritisch. Bij herhaling overviel me het onprettige gevoel dat ik het boek van een predikant aan het lezen was.
Het problematische Testimonium – de zogezegde getuigenis over Jezus die voorkomt bij Josephus – beschouwt Meijer na wat wikken en wegen als authentiek, volgens mij tegen alle evidentie in, maar hier vermeldt hij tenminste nog de verschillende posities (vals / deels authentiek / authentiek). Maar dat hij het fragment bij Tacitus over de vermeende vervolging van christenen in Rome na de brand van het jaar 64 als waarheid citeert zonder één woord te wijden aan de talloze problemen die deze tekst oproept en die hem voor vele kenners tot een vervalsing maakt, tart alle verbeelding.
Ook situeert hij het ontstaan van het Marcusevangelie voor het jaar 70, maar wie Marcus hoofdstuk 13 naast Josephus’ verslag over de oorlog tegen de Romeinen houdt, ziet dat in dit hoofdstuk – weliswaar verhuld – zowel de bedreiging van Jeruzalem door de oprukkende Romeinen beschreven wordt als de burgeroorlog van de jaren 68-69, de ontheiliging van de Tempel door de Romeinen, én de verwoesting van de Tempel in augustus 70 (‘de catastrofe’) met de bijhorende gigantische rookontwikkeling. Dit evangelie kàn gewoon niet voor 70 geschreven zijn!

In het ontstaan van het Christendom zijn er twee majeure chronologische problemen die nooit een afdoende verklaring gekregen hebben: het feit dat Paulus niets weet over de levende Jezus, en de laattijdigheid van de evangeliën – 40 jaar is onverklaarbaar lang na zo’n wereldschokkende gebeurtenissen. Ook hier herhaalt Meijer alleen de gebruikelijke rationalisaties: dat het Paulus alleen te doen was om de verrezen Christus, en dat er pas behoefte ontstond aan het schriftelijk vastleggen van het verhaal toen de ooggetuigen met één been in het graf stonden.

Het dieptepunt van dit boek is de zin (over de moord op Jacobus) ‘De jaloerse Joden zouden hem hebben vermoord.’ Men kan speculeren of ‘jaloerse joden’ of ‘enkele jaloerse joden’ verantwoordelijk zouden zijn voor de dood van Jacobus, maar met de zinsnede ‘De jaloerse Joden’ plaatst Meijer zich op de lijn van degenen die beweren dat DE Joden – met zijn allen en voor eeuwig – schuldig zijn aan de moord op Jezus, de vreselijke uitspraak die aan de basis ligt van eeuwenlang christelijk antisemitisme.

Als waar nieuws goed nieuws is, dan is er slechts één evangelist, namelijk Josephus. Marcus, de eerste evangelist, heeft een fantastisch verhaal gecomponeerd om de Romeinen te misleiden door de actie 40 jaar te verplaatsen, de oorlogsomstandigheden te verdoezelen en als apotheose een deels fictief lijdensverhaal neer te schrijven. Door toedoen van latere christelijke schrijvers, die hinderlijke vroegchristelijke geschriften deden verdwijnen en vervalsingen toevoegden aan bestaande geschriften is de vervalsing van Marcus gebetonneerd, en door de overheersende positie van het Christendom doorheen de geschiedenis is de historisch onvatbare Jezus van de evangeliën blijven voortbestaan. Dat kerkleiders dit mythische Jezusbeeld graag bestendigen is begrijpelijk, maar dat historici zich nog steeds vergapen aan deze rammelende constructie is dat veel minder.

Geschreven bij Jezus

Uitstekend geschreven boek, dat een goede feitelijke historische weergave biedt zonder te vervallen in waardeoordeel of religieuze overtuigingen. Top.

Ik ben het geheel eens met de review van FransJVermeiren (50-59 jaar | Leuven). Lees ook het artikel op internet van Piet Winkelaar (nov 2015).
Ik heb het boek met grote verwachting gekocht met de Kerst, want ik was zeer te spreken over zijn boek over Paulus; maar wat een afknapper. Ik ben niets nieuws te weten gekomen en het boek rammelt aan alle kanten.
Wie een inspirerend boek over Jezus wil lezen raad ik aan: Jezus van Nazaret van Paul Verhoeven of het wat minder toegankelijke: De mysterieuze Jezus van Timothy Freke en Peter Gandy.

Als ik zo vrij mag zijn om Fik een raad te geven, dan raad ik hem aan om zich alle kritiek aan te trekken en zijn boek flink te herzien en onder een andere titel uit te brengen.

Kwaliteit zoals we van prof. Fik Meijer gewend zijn. Je kunt moeilijk ophouden met lezen : echt boeiend. Geeft een goed beeld van de tijd waarin Jezus leefde.

Ik vind het onbegrijpelijk hoe een historicus een zo weinig (zelf)kritisch boek kan schrijven en zich zo kan verliezen in zijn eigen ideeën over vermeende gebeurtenissen. Deel 1 is nog niet zo gek. In deel 2 gaat het mis. Vrijwel nergens geeft hij zich rekenschap van de enorme onzekerheden die er in het wetenschappelijk onderzoek naar de oorsprong van het christendom en het leven van Jezus naar voren komen. In zijn "analyse" van het Testimonium Flavianum is hij nog net kritisch genoeg om een deel ervan als latere invoeging te benoemen, maar laat hij een naar het schijnt totaal willekeurige eigen versie staan. Ook nauwelijks een kritische behandeling van de teksten van Tacitus, Suetonius en Plinius. Vervolgens behandelt hij "het leven van Jezus" door - op een paar gedeelten na - de evangeliën te behandelen als waren het ooggetuigenverslagen, waarbij hij zich ook nog verliest in het toeschrijven van allerlei motieven aan de personages die volledig uit Fiks eigen creatieve geest lijken te komen. Niet of nauwelijks zet hij de zeer uiteenlopende visies van andere wetenschappers naast zijn eigen visie.

Wat heb ik indertijd (al zo’n 10 jaar geleden) genoten van zijn boeken Gladiatoren en Macht zonder grenzen! Daarom zwaar teleurgesteld in Jezus en de vijfde evangelist. Op de eerste plaats een schrijfstijl die mij het boek heel dikwijls deed aan de kant leggen. Het is absoluut geen vlot verhaal; het rammelt aan alle kanten. Als ik andere recensies op bol.com lees, gaat het mij niet zozeer om het waarheidsgehalte van alles wat Fik Meijer schrijft, maar wel zijn beperkte reflecties hierover. Hij herhaalt vele malen zijn hypotheses en neemt de lezer zeker niet mee in z’n gedachtes. Dat mis ik vooral! Hij zet conclusies neer over beweegredenen van bepaalde mensen, vaak zonder enige nuancering of alternatief. Waarom Josephus de vijfde evangelist wordt genoemd, begrijp ik niet goed, want hij heeft slechts enkele regels over Jezus geschreven. Ook het eerste deel Joodse geschiedenis uit Josephus zijn werk is weinig relevant (vind ik) voor het tweede deel over het leven van Jezus. Veel dingen heb ik uit het boek opgestoken, dat wel. Maar op welke manier! Voor een alternatieve kijk op Jezus misschien eens zoeken naar een ander boek…

Geschreven bij Jezus

Een zeer informatief boek waarin de bijbelse verhalen rond Jezus in een historisch perspectief worden geplaatst.

Geschreven bij Jezus

Het is knap dat je met zo weinig overgeleverd materiaal een benadering kan maken over het leven van Jezus. Het werpt een ander licht op een deel van het evangelie en dat zet tot nadenken.

Dit boek was een cadeautje voor mijn zwager. Hij heeft het boek helemaal uitgelezen en hij beveelt deze van harte bij iedereen aan die wel of niet gelooft.

Geschreven bij Jezus

Het was een cadeau voor een literaire vriend. Hij was er erg blij mee.