LEVEN VAN SLAUERHOFF, 1959

Afbeeldingen

Artikel vergelijken

  • Nederlands
  • Hardcover
  • 2200105179863
  • 263 pagina's
Alle productspecificaties

Samenvatting

1959, 263pp, gebonden, hardcover, linnenband, mooie omslag

Een vriendendienst
C.J. Kelk: ‘Leven van Slauerhoff’. P.N. van Kampen & Zoon, N.V., Amsterdam. 1959.

Herinneringen aan en herdenkingen van schrijvers door hun vrienden, die ook schrijvers zijn, zijn in de Nederlandse literatuur geen ongewoon verschijnsel. In haar geschiedenis van de laatste honderd jaar hadden vriendengroepen een inspirerende en stimulerende functie bij iedere vernieuwing. De vriendschap tussen Bakhuizen van den Brink en Potgieter leidde tot de oprichting van De Gids. Achtentwintig jaar later zou een andere vriendschap, die voor de jonge Huet, Potgieter er toe brengen met hem uit de redactie te treden. De ‘Beweging van Tachtig’ werd voortgebracht door een viertal begaafde vrienden en het uiteen gaan van de vrienden betekende het verval van De Nieuwe Gids, die zij gezamenlijk hadden opgericht. De kring rondom Verwey's beweging is een vriendenkring, waarin de ouderen en rijperen leiding geven en als in de twintiger jaren de nieuwe generatie zich rondom De Vrije Bladen en De Gemeenschap groepeert, ontstaat uit de wisselwerking tussen vrienden en tegenstanders een fel literair leven.

Zowel in het proza als in de poëzie van hun leider Marsman herkent men de fundamentele betekenis die de vriendschap in zijn leven moet hebben gehad. Verscheidene van zijn verhalen hebben de structuur van bekentenissen aan een vriend, de vriend tegenover wie men zich geheel kan uitspreken. Deze vriend is in de eerste plaats toehoorder en soms dispuutgenoot en heeft in het eigenlijke verhaal geen functie. Voor Marsman moet de vriendschap vooral betekenis hebben gehad als een mogelijkheid tot volledige vertrouwelijkheid, een zich uitspreken tegenover de ander als tegenover zichzelf. In al haar compleetheid tekent hij haar in twee dichtregels:

dat de een als hij soms naar den ander ziet bij zichzelven zegt: maar ben ik dat niet?


[p. 88]

Jaren na zijn dood zal Arthur Lehning, de vriend van zijn jeugd, de kleine biografie schrijven van deze vriendschap, een getuigenis en een voortreffelijk voorbeeld hoe zo iets aangepakt moet worden. Want Lehning heeft de emotie, die zonder twijfel door het overdenken en op schrift stellen moet zijn opgewekt, beheerst, zich zelf op de achtergrond gehouden om Marsman via gedichten, brieven en dagboekfragmenten aan het woord te laten. Zo is het hem gelukt met dit gerangschikte, van opmerkingen, verduidelijkingen en commentaar voorziene materiaal, het beeld van de vriend en dichter aan ons door te geven.

Tot de grote vriendengroep rondom Marsman en De Vrije Bladen hoorde ook Jan Slauerhoff. In Slauerhoff's leven heeft de vriendschap nooit een bijzondere plaats ingenomen, wat men aan de hand van zijn werk - en meer dan bij enig ander dichter waren Slauerhoff en zijn werk één - kan aantonen. Vriendschap als motief komt noch in zijn proza, noch in zijn poëzie voor, het woord ‘vriend’ treft men er zelden in aan, wel de benaming ‘makker’, ‘kameraad’ en ‘lotgenoot’. Het dichtst bij het vriendschapsmotief ligt het gedicht ‘Wandeling’, dat aan Roland Holst opgedragen werd en waarin de strofe ‘zijn wij elkander vreemd en toch vertrouwd’ uit heel zijn oeuvre op de kortste afstand ligt van Marsman's ‘maar ben ik dat niet?’ Slauerhoff had zijn vriendinnen en als vrienden alleen de doden, waarmee hij zich identificeerde: Rimbaud, ‘mijn dode kameraad’, Camoës, ‘verdoemd poeet, zwerver en banneling’ en de vele namenlozen, outcasts, desperados en renegaten. Als na zijn dood zijn vrienden hem herdenken, bewijzen deze getuigenissen alleen hun genegenheid tot hem en niet de omgekeerde binding.

Na Van Wessem, na Terborgh en na Herman van den Bergh heeft Kelk het woord genomen, een overvloedige stroom van enige tienduizenden woorden. Het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen verleende hem de opdracht en de vriendschap gaf hem de moed deze te aanvaarden. ‘Ik geloof, dat een van de sterkste elementen, die mij hebben doen besluiten, zulk een proeve van levensbeschrijving aan te durven gelegen is in de vriendschap. Zo sterk leefde hij - en zelfs nu nog - in mijn bewustzijn, dat ik zijn sterven jarenlang niet als een reëel feit heb kunnen aanvaarden.’

Productspecificaties

Inhoud

Taal
nl
Bindwijze
Hardcover
Aantal pagina's
263

Betrokkenen

Hoofdauteur
C J KELK

EAN

EAN
2200105179863

Je vindt dit artikel in

Categorieën
Taal
Nederlands
Boek, ebook of luisterboek?
Boek
Nog geen reviews

Kies gewenste uitvoering

Bindwijze : Hardcover

Prijsinformatie en bestellen

Niet leverbaar

Ontvang eenmalig een mail of notificatie via de bol app zodra dit artikel weer leverbaar is.

Houd er rekening mee dat het artikel niet altijd weer terug op voorraad komt.

Lijst met gekozen artikelen om te vergelijken

Vergelijk artikelen