Nikolai Medtner - Medtner Plays Medtner, Vol. 1 (CD)

Om goed te spelen moet men niet slecht spelen, dat wil zeggen nonchalant, zonder een juiste benadering van de piano zoals we doen wanneer we muziek lezen met vier handen... Nikolai Medtner Nikolai Medtner (1880-1951), een geniaal componist en voortreffelijk pianist, neemt een opmerkelijke plaats in in de geschiedenis van de Russische muziekcultuur van de eerste helft van de 20e eeuw. Zijn naam behoort tot de grootste musici van de 20e eeuw die de traditie van het combineren van componeren en uitvoeren in stand hielden en versterkten. Sergei Rachmaninoff, Alexander Scriabin, Sergei Prokofiev en later Dmitri Shostakovich openden nieuwe perspectieven voor de pianokunst. Evenals Rachmaninoff en Scriabin was Nikolai Medtner een student van het Moskouse Conservatorium, die zich tijdens zijn conservatoriumtijd bekend maakte. Hij kreeg les van Pavel Pabst, een leerling van Franz Liszt, en Vassily Safonov, een vooraanstaand musicus en medeoprichter van de Moskouse pianistische school samen met Nikolai Rubinstein. Medtner studeerde af aan het conservatorium met een kleine gouden medaille (een grote medaille werd toegekend aan afgestudeerden die zowel compositie als piano als hoofdvak hadden). Safonov verklaarde dat Medtners spel een diamanten medaille verdiende, maar Medtners aspiratie voor componeren dwong hem om een componeerweg te kiezen. Medtner's uitvoerende carrière was actief gedurende de eerste jaren na zijn afstuderen. Daarna waren zijn concerten zeldzaam en geheel gewijd aan de promotie van zijn eigen werken. Naast composities van andere auteurs, nam de muziek van Beethoven een belangrijke plaats in op het repertoire van Medtner de pianist. Hij werd beschouwd als een van de beste en meest originele vertolkers van Beethovens muziek. Medtner's uitvoering van Beethoven's Vierde Concerto in februari 1910 onder leiding van Serge Koussevitzky was een evenement in het concertleven. De Appassionata van Beethoven, die Medtner op zestienjarige leeftijd voor het eerst uitvoerde, vergezelde hem gedurende zijn hele carrière als uitvoerend musicus. Ook weten we wat Medtner zei over zijn werk aan Beethovens 32 Variaties: "Het is zestien jaar geleden dat ik ze begon te leren, maar ik heb ze nog steeds niet geleerd" (bij het opnieuw uitvoeren van zijn favoriete composities zou Medtner hun vertolkingen perfectioneren en nieuwe details vinden). Wat de uitvoering van zijn eigen werken betreft, kon Medtner als geen ander de diepgang van hun concepten blootleggen. De kunst van Medtner als pianist was in hoge mate geconditioneerd door de eigenaardigheden van zijn componeercarrière, die opviel door de oprechtheid van expressie, natuurlijke intonaties en afwezigheid van opzichtige zaken die op effectbejag uit waren. De strengheid van Medtner's spel was een manifestatie van de hoogste eenvoud van kunst alleen toegankelijk voor uitmuntende kunstenaars. In tegenstelling tot de toen populaire fantasie en maniërisme, was Medtners optreden "enigszins academisch in de hoogste en beste zin van het woord" (Heinrich Neuhaus) en bevatte "geen schaduw van ijdel gepraat en geposeer" (Yuli Engel). "Schoonheid is altijd nauwkeurigheid" (N. Medtner). Zoals Gustav Mahler in de symfonische muziek, legde Medtner altijd op een zeer subtiele manier alles vast wat hij met zijn muziek wilde uitdrukken en van de uitvoerder ervan verlangde. De nauwkeurigheid waarmee de componist de muzieknotatie schreef, kwam tot uitdrukking in de nauwkeurigheid van de uitvoering ervan. "De betekenis van muziek is belangrijker dan de musicus die wordt opgeroepen om haar weer te geven," schreef hij. In Medtners opvatting mocht respect voor de tekst van een auteur niet leiden tot verlies van individualiteit. Zoals Medtner's tijdgenoten zich herinnerden, had hij een onnavolgbaar bezit van ritmiek (het werd standvastig en gepuncteerd genoemd, en tegelijkertijd flexibel en vrij), beheerste sappige nuances van passages, melodieusheid van klank, prominentie in het leveren van polyfone spinnenwebben van de muziektextuur van zijn werken, subtielste pedalisatie en aanleg voor grafische uitvoering. Afgezien van de talrijke reacties van de getuigen van Medtner's piano-uitvoeringen, hebben de brieven en notities van de componist (Medtner maakte gewoonlijk korte notities wanneer hij componeerde of piano speelde) zijn opvattingen over pianistische kunst bewaard die hem beschrijven als een uitvoerend kunstenaar. Hij schreef: "De techniek van de kunst is alleen techniek wanneer zij onmerkbaar is; maar wanneer de techniek deze opperste kuise volmaaktheid bereikt, heeft zij het recht haar nederige plaats in te nemen in het aantal van de andere begrippen van de kunst... Dan wordt zij een woord." Nikolai Medtner's notities verwijzen naar de laatste jaren van de componist. In 1946 heeft een Indiase maharadja, die een bewonderaar was van Medtners muze, een bedrag uitgetrokken om opnames te maken van alle werken met medewerking van de componist. Door Medtner's verslechterende gezondheid was hij echter niet in staat het idee volledig te realiseren. Medtner heeft tot zijn laatste dagen zorg gedragen voor het behoud van zijn pianistische vorm, en de opnamen die nu deel uitmaken van de schatkamer van de muziekcultuur van de wereld zijn uitstekende bewijzen van de kunst van de grote componist en pianist Nikolai Medtner. Het eerste deel van "Medtner Plays Medtner" bevat opnamen van geselecteerde pianostukken van de componist, zoals sprookjes (het door Medtner uitgevonden genre van het sprookje was een van de favorieten onder zijn pianowerken), stukken uit de cycli Forgotten Melodies en andere.