Nederland in de twintigste eeuw

Nederland in de twintigste eeuw


Op het eerste gezicht was Nederland in de twintigste eeuw een eiland van rust in een Europese zee van omwentelingen en massabewegingen. Toch kende ook Nederland ingrijpende veranderingen: terwijl de omringende landen hun weerbare mannen naar de loopgraven stuurden, werd hier in 1917 het algemeen kiesrecht ingevoerd, waarna het land snel moderner werd. Na de Tweede
Wereldoorlog verruilde Nederland zijn neutraliteit voor een actief buitenlands beleid, verloor het zijn belangrijkste kolonie en werd het opgenomen in de Pax Americana. Gedurende de roerige jaren zestig veranderde de verzuilde samenleving snel in een open democratie met mondige burgers.

Met dit boek biedt Friso Wielenga een compleet overzicht van de binnen- en buitenlandse politiek en van de politiek-culturele geschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw. Het beginpunt is de late negentiende eeuw, met de opkomst van de eerste politieke partijen, economische modernisering en toenemende verzuiling. Afgesloten wordt met de bewogen beginjaren van de
eenentwintigste eeuw, die werden getekend door het ‘multiculturele drama’, de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh, en een instabiel geworden politiek landschap.

Dit boek, dat oorspronkelijk in het Duits verscheen, levert een toegankelijke analyse van de Nederlandse politiek tussen continuïteit en verandering in de ‘lange’ twintigste eeuw.




--------------------------------------------------------------------------------
Over de auteur(s):
Prof.dr. Friso Wielenga is directeur van het Zentrum für Niederlande-Studien van de Westfälische Wilhelms-Universität in Münster.


--------------------------------------------------------------------------------
Ook van de auteur(s):

Van vijand tot bondgenoot[jan. 2001]
Schaduwen van de Duitse geschiedenis[jan. 2001]
--------------------------------------------------------------------------------
Inhoudsopgave:

1. Inleiding

2. De modernisering van Nederland sinds de late 19e eeuw
Schoolstrijd en confessionele partijvorming
Socialisten, Liberalen en de sociale kwestie
Uitbreiding van het kiesrecht en de Pacificatie van 1917
Modernisering en economische expansie
Buitenlandse politiek
Koningshuis en natievorming
Nederland en de Eerste Wereldoorlog
Economische gevolgen en sociale onrust

3. Verzuiling, stabiliteit en crisis (1918-1940)
Verzuiling
Versterking van de zuilen
Stabiliteit en onbehagen. De democratie in het interbellum
Economie en modernisering in de jaren twintig en dertig
Voltooide sociaal-democratische ingroei in het verzuilde bestel
Neutraal tussen de mogendheden: buitenlandse politiek 1918-1940
Duitse aanvalsplannen

4. De bezettingstijd 1940-1945
10 Mei 1940 – februari 1941: nederlaag, acceptatie en accomodatie
Februari 1941 – voorjaar/zomer 1943: toenemende onderdrukking, confrontatie en
Jodendeportaties
Voorjaar/zomer 1943 – herfst 1944: verscherping van exploitatie en onontkoombare
toespitsing
September 1944 – 5 mei 1945: frontgebied, hongerwinter en ontreddering

5. Wederopbouw tussen vernieuwing en restauratie (1945-1958)
Politiek tussen herstel en vernieuwing
Bijzondere rechtspleging en zuivering
Gemeenschap, gezag en koningshuis
Economisch herstel
Nieuwe wegen in de buitenlandse politiek
Dekolonisatie van Nederlands-Indië 1945-1949.

6. De lange jaren zestig. Protest, ontzuiling, participatie (1958-1977)
Ontzuiling en protest
Verkiezingen en het politieke landschap
Het kabinet Den Uyl
Crises
Welvaart en sociale verhoudingen
Buitenlandse politiek tussen continuïteit en vernieuwing.

7. Realisme, hernieuwde consensus en het zoeken naar een nieuw evenwicht 1977- heden
Politiek klimaat en nieuwe sociale bewegingen
Het tijdperk Lubbers (1982-1994)
Hoog gestegen, diep gevallen: de paarse coalitie 1994-2002
Pim Fortuyn en de revolte van 2002
Zoeken naar een nieuw evenwicht
Nieuwe wegen en oude reflexen in de buitenlandse politiek

8. Slotbeschouwing