Niet door water, maar door vuur

Niet door water maar door vuur van James Baldwin. Met een voorwoord van Gloria Wekker.

De Geus bracht naast Niet door water ook Als Beale Street kon praten uit; ik las beide en ben giga onder de indruk. Dank u mensen van De Geus om dit belangrijke (jammer genoeg nog steeds actuele) werk opnieuw uit te brengen!

(Ook in deze vertaling was er een meningsverschil tussen de vertaler en de uitgever. Zelfs na het lezen van de Toelichting van de vertaler (in dit boek aanwezig, in Beale Street niet) weet ik nog niet goed wie er gelijk heeft. Oordeelt u vooral zelf.)

Niet door water las ik als tweede en daar ben ik blij om. Beale Street schudt je wakker, Niet door water is een mokerslag recht in je gezicht, hart en verstand.

Het voorwoord van Gloria is al ferm aangrijpend, de brief van James aan zijn neefje James is dat nog meer en dan komt het essay Aan de voet van het kruis… Baldwin speelt het klaar om op een niet-aanvallende manier niets van de illusies van de witte wereld heel te laten. Hij schrijft bevlogen, intelligent, vlot leesbaar en heeft de vinger aan de pols van de wereld. De ganse wereld: de witte en de zwarte, maar ook de (toen) actuele en de toekomstige (nu dus). Het lijkt soms alsof hij de gave heeft om boven ons uit te zweven en alles van een afstand heel helder en eerlijk, niets-verbloemend te bekijken en te beschrijven.

Ik heb veel onderlijnd hoewel de wereld die hij beschrijft in tijd, plaats en beleving heel ver van de mijne staat. Of misschien wel net daarom. Ik kreeg inzichten en informatie over een verleden en een wereld waar ik, tot mijn schaamte, veel te weinig vanaf weet. Maar ik kreeg ook inzichten in mijzelf. Als witte vrouw in Europa maar ook gewoon als Els in mijn eigen vel. Want die gave heeft Baldwin ook: hij schrijft groot en klein tegelijk. Als hij het heeft over in de spiegel kijken, je verleden recht in de ogen kijken, vrijheid en de dood, dan doet hij dat op een macro- (de wereld) en een microniveau (de mens). Hierdoor vergroot hij de samenhang tussen de problematieken die de wereld (nog steeds) kent maar vergroot hij ook de samenhang tussen de mensen van toen en nu, van daar en hier, zwart of wit.

Iedereen die dit boek heeft gelezen kan niet anders dan de wereld met een andere blik bekijken. Het is enorm jammer dat dit boek 50 jaar na de eerste verschijning nog steeds zo actueel is, maar het is ook hoopgevend dat De Geus dit boek opnieuw uitbrengt. Het betekent dat Baldwin nog steeds gelezen wordt, dat er over zijn geweldige woorden nog gepraat wordt. En dat er nog hoop is.
Daarom: koop dit boek, lees het, deel het. “We moeten alles wagen en de wereldgeschiedenis een andere wending geven.”

Prachtig verhaal: mooie taal, mooie inhoud.

Bestaat er een boek van 50 jaar oud dat vandaag actueler is dan ooit? Alsof het vandaag ook geschreven zou worden. Een aanklacht tegen blijvend racisme!

Prachtig boek. En helaas nog steeds actueel.