Oorspronkelijk bewustzijn

Is ons bewustzijn helemaal te verklaren vanuit fysieke eigenschappen, of kan het zijn dat bewustzijn iets extra’s is, dat op (nog) niet verklaarbare wijze opkomt in organismen? Arnold Ziegelaar schrijft op heel boeiende en gestructureerde manier over dit complexe probleem. Hij start met het maken van een heldere definitie van bewustzijn (want daaraan ontbreekt het volgens hem vaak in de literatuur) en behandelt en becommentarieert vervolgens eerdere denkers over dit onderwerp waarbij hij steeds beargumenteert wat steekhoudende conclusies zijn en wat niet. Op deze manier bouwt hij een steeds voller en rijker beeld van wat bewustzijn precies inhoudt.
Ziegelaar concludeert dat geen van de bestaande verklaringen in zichzelf of in combinatie volledig overtuigend zijn en stelt voor bewustzijn te duiden vanuit een nieuw perspectief: bewustzijn is de derde oorspronkelijke dimensie, naast tijd en ruimte. Een oorspronkelijke dimensie is niet uit iets anders af te leiden, heeft eigenheid, biedt speelruimte voor diverse manifestaties en is bepalend voor de menselijke ervaringswereld. Bewustzijn voldoet vrijwel geheel aan deze kwalificaties en bepaalt samen met tijd en ruimte onze ervaringswereld, ons zijnsmysterie.
Ik vond dit een bijzonder boeiend boek: ondanks de pittige inhoud bleef ik gebiologeerd lezen tot het uit was. Ziegelaar gaat niet over een nacht ijs maar onderbouwt zijn conclusies met een gedegen en brede kennis van de relevante filosofische literatuur. Wel is het zo dat als leek op het gebied van filosofie veelvuldig het woordenboek geraadpleegd moet worden, maar dat was alleszins de moeite waard!