Paardenkracht roman

Dankzij ‘De club van echte lezers’ kreeg ik de gelegenheid de roman PAARDENKRACHT van de Noorse schrijver Lars Mytting te lezen. Ik was er nieuwsgierig naar en als vrouw zou dit waarschijnlijk niet zelf hebben gekozen.
Het verhaal begint bij de jong volwassen Erik Fyksen , geboren en opgegroeid in Anor, een klein conservatief plaatsje in Noorwegen. Zijn vriendinnetje Tora zal er met een andere jongen, Harold Jøtul vandoor gaan. Eric wiens passie voor auto’s enorm is brengt de nacht door op de autosloperij van Tora’s vader en vindt in een oude Cadillac een gereedschapsset. Hij zal de set mogen houden om aan zijn eigen leven te sleutelen. We vinden hem enkele jaren later terug als gelukkige eigenaar van een tankstation in Gudbrandsdalen en tevens garagemonteur van de gemeenschap. Auto’s zijn nog steeds zijn grote passie en vooral de ‘echte oudjes’ de oldtimers worden speciaal in de watten gelegd. Zijn boekenkasten staan vol met werkboeken over alle mogelijke merken auto’s en onderdelencatalogi’s. Mytting, heel goed in het beschrijven van de gebeurtenissen neemt ons mee in zijn leven, de geur van autogassen en loeiende motors. De vele technische termen zijn absoluut niet storend maar zelfs boeiend, ook voor een neofiet als mijzelf. maar dan barst de bom in zijn rustig leven. Enkele inwoners, onder de impuls van zijn oude rivaal Jøtul, vinden dat de nieuwe hoofdweg met wegrestaurant enkele kilometers van het dorp gebouwd moet worden. Erik is bang voor de gevolgen. Niet veel mensen zullen nog door het dorp komen en de zaken, ook zijn garage, zullen hier de dupe van worden. Wie zal uiteindelijk de strijd winnen? Erik met zijn liefde voor het platteland, de klassieke waarden en de samenhorigheid van de gemeenschap of Jøtul die droomt van vernieuwing en stedelijkheid ?
Om nog meer de sfeer van de roman te beleven geniet op de achtergrond van de muzikale keuze van Erik; Neil Young, Patti Smith, Jason & The Scorchers, Bryan Adams. Een AANRADER .

Het Noorse platteland is bij mij bekend en ik vond het heerlijk om al lezende weer even daar te zijn.
Maar van auto’s weet ik weinig af, en van “oude auto’s” zo mogelijk nog minder. Maakt helemaal niets uit. Ik heb genoten van de beschrijvingen van de auto’s op “de sloop” en gezien hoe belangrijk het is om zelfs op afgeschreven spullen zuinig te zijn; genoten van het vakmanschap van hoofdpersoon Erik Fyksen, zijn liefde voor en kennis van zijn (oude) gereedschappen en (stokoude) materialen in de voorraad, en de zorg die hij toont voor (de auto’s van) de mensen in zijn kleine gemeenschap.
De beschrijvingen van zijn garage en de wording daarvan zijn erg beeldend geschreven.
Met zijn voormalige vriendin Elise heeft Erik een "antiek" tankstation ontworpen en gebouwd. Het is voor hem niet alleen een werkplaats geworden, maar meer een tempel…: voor de liefde voor de inmiddels “door de rijksweg gegrepen” vriendin Elise en ook als heiligdom voor al die verschillende hele oude auto’s, die koste wat kost op de weg moeten blijven.
Het duurt nogal wat bladzijden voordat je doorhebt dat Erik helemaal niet zo oud is… Hij is maximaal 38 jaar.
Ik heb me ook een tijdje afgevraagd in welke tijd het boek speelt, maar er wordt al met mobiele telefoons gebeld, dus we zijn al een hele tijd voorbij de jaren ‘60…
De hoofdpersoon en ook de meeste inwoners van zijn dorp hangen nog erg aan de gewoonten van vroeger (ze ruilen een onderhoudsbeurt voor een gebit met eentje voor de auto!), maar het is logisch dat een aantal mensen wel de vooruitgang opzoekt en mee gaat met de tijd. Dat dit voor Erik niet gemakkelijk is, valt wel te voorspellen.
Er komt een nieuwe weg, waardoor mensen niet meer vanzelfsprekend naar zijn garage komen, maar naar een modernere plaats die tevens wegrestaurant moet zijn.
Het is boeiend om te zien hoe Erik zich langzaam maar zeker los maakt van al zijn oude zekerheden en zich door een andere vrouw uiteindelijk in een nieuwe richting laat leiden.
Paardenkracht is een mooi boek, heerlijk als je je eens even wilt onderdompelen in een compleet andere wereld. De titel slaat niet alleen op het vermogen van de auto’s, de tweede betekenis wordt al lezende steeds duidelijker.

Geschreven bij Paardenkracht

Hoofdpersonage Erik is een jongeman met een passie en heeft een geheel eigen stijl van leven. Tikkeltje verlegen, slim. Zijn passie betreft auto's, vooral snelle er mag wat aan mankeren. En hij houdt van retro, dit geldt voor inrichting, auto's en ideeën over bedrijfsvoering.
Het verhaal speelt zich af in midden Noorwegen. De omgeving is bergachtig, ruig en zo zijn ook de bewoners.
Begin van het boek bepaalt meteen de sfeer: naam van het hoofdstuk is Putroest. Erik is op de sloperij van Werner Grundtvig. De sloperij wordt beeldend beschreven, zo zijn er Franse, Duitse en Amerikaanse wijken en parken.
Zittend in een oude Cadillac, die bovenop drie Fiats ligt, probeert hij zijn verdriet om Tora, Werners mooie dochter, te verteren. De klauterpartij blijft niet zonder gevolgen, hij haalt zijn hand open en het litteken blijft een rol spelen in het boek. Hij krijgt van Werner een set gereedschap van het merk 'Bellerophon', ook die gaat een rol spelen.

De tijd staat niet stil, er is sprake van aanleg van een nieuwe weg, dit zou betekenen dat Erik minder klandizie zou krijgen. De strijd tussen de vernieuwing en Erik's wil de goede dingen te behouden wordt uitgebreid beschreven en zorgt voor sympathie voor het hoofdpersonage.

Een flinke dosis droge humor, relativering en zo her en der een filosofisch element zorgen voor een fijn verhaal om nog over na te denken en genieten

Ik was fan van Mytting na het boek 'man en het hout' en ook deze is weer erg gaaf om te lezen.

Het boek geeft dezelfde Noorse plattelandssfeer weer als het boek Vlamberken. Het sprak mij zeer aan.

Paardenkracht is een nostalgische trip naar de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw en een ode aan auto’s en ook aan vakmanschap en handwerk. Ergens in een dorpje in het noorden van Noorwegen, Annor, rommelt Erik Fyksen als tiener wat af op het autokerkhof van de lokale sloperij, vooral met de auto’s dan want op de dochter van de sloper, Tora Grundtvig, is hij vooral op afstand verliefd, ook al is zij de eerste die hem echt iets doet. Zijn passie voor brommers en auto’s en hoe hij ze het best repareert en weer nieuw maakt, ontwikkelt hij wel tot in de puntjes.

Als hij later het tankstation overneemt waarin hij eerst als hulpje werkte als student, fungeert dit ook vooral als garage voor de dorpsbewoners en de jongeren die buiten het racen met hun getunede brommers en wagens er maar weinig anders te doen hebben. Hij is een kenner van oldtimers en heeft alle vervangstukken voor de wagens van het dorp in zijn uitgebreid magazijn. Zijn favoriete lectuur is Power Turning the Chrysler V8 en andere automagazines. Hij heeft zijn tankstation laten renoveren door zijn vriendin, Elise, die dan nog bij hem is, en een sterk grafisch talent heeft. Maar zij wordt ‘gegrepen door de rijksweg’, wat eigenlijk gewoon wil zeggen dat ze naar Oslo is vertrokken en er in de kunstwereld terechtkomt. Zijn hulpje is dan weer Tor-Arne waar hij veel van zichzelf in herkent van toen hij jonger was.

Hij gaat volledig op in zijn autowereld en zo komen zijn relaties en zijn privéleven op het nulpunt te staan. Hij woont in een armoedig appartement boven zijn station waar hij zijn latijn niet insteekt. Zelfs zijn oude moeder vergeet hij te bezoeken. En als zijn oude vijand, Harald Jøtul, hem dwars komt te zitten en bij de gemeente de verlegging van de weg bepleit, is het hek helemaal van de dam. Want als deze verlegging er komt, is zijn station ten dode opgeschreven. Erik wordt helemaal opgeslokt door zijn tankstation en zijn overlevingsstrijd. Hoewel hij enkele kansen krijgt aangereikt om zijn leven om te gooien door enkele vrouwen in zijn omgeving, is hij te koppig en te gehecht aan zijn rustige ‘roestige’ vastheid om ze aan te nemen. En dit zal hem nog duur te staan komen…

De stijl van dit boek is licht en laat zich makkelijk lezen. Het taalgebruik is vrij nuchter en zakelijk, wat wel bij het karakter van Erik past. Hier en daar zijn er wel wat mooie zinnen in verweven maar die zijn niet zo opvallend. Het is een boek dat je doet nadenken over het leven en of je dat zelf wil maken dan wel of je je lot gewoon maar volgt. Tot hoeverre kan je dat lot uitdagen en hoeveel kansen laat je je ontglippen? Hoe eindig je ook als je je emoties te veel opkropt?

De titel Paardenkracht staat niet alleen voor de auto’s en de accessoires, en het Mobil paardenlogo maar ook voor de kracht waarmee Erik zijn doel wilt bereiken, en ondanks alle tegenslag blijft proberen, bijvoorbeeld om als stugge Noor onafhankelijk te blijven. Het vakjargon laat ik wel over me heen gaan als autoleek, want voor mij was dit niet het voornaamste om te begrijpen. De sfeer kan je zo ook wel vastpakken. Liefhebbers van de autocultuur- en lyriek kunnen er uiteraard hun hartje aan ophalen.

'Paardenkracht' is het romandebuut van de Noor Lars Mytting, pas tien jaar na verschijnen werd de Nederlandse vertaling op de markt gebracht. Eerder mochten we al kennismaken met 'De man en het hout' en 'De vlamberken'.

Stond in ‘De vlamberken’ hout in al zijn vormen centraal, dan kunnen we zeggen dat het in ‘Paardenkracht’ de auto’s zijn die als kapstok voor het verhaal dienen. We maken kennis met de 34-jarige Erik Fyksen die zijn kost verdient als eigenaar van een garage annex benzinestation aan de rijksweg. Wanneer hij hoort dat de weg misschien verlegd wordt waardoor hij zijn klanten zou verliezen, neemt hij het op tegen de vernieuwing en de commercie.

Ondertussen krijgt de lezer een en ander mee over de jeugdjaren van Erik. Zo bracht hij veel tijd door op het autokerkhof bij de sloperij van Werner Grundtvig en was hij verliefd op diens dochter Tora. Zij viel echter voor Harald Jøtulen, een man die de eeuwige vijand van Erik zou worden. Hij is immers degene die de verlegging van de weg er bij de gemeente door wil krijgen en dus Eriks broodwinning kan afpakken.

Er zijn grote plannen om een nieuw en modern wegstation te bouwen, en er is plaats voor Erik. Vraag is echter of die zijn leven om wil gooien …

‘Paardenkracht’ is minder vlot verteerbaar dan ‘De Vlamberken’. De oneindige stroom technische informatie en opsommingen van auto’s is daar waarschijnlijk niet vreemd aan. Daar tegenover staat de prachtige manier van schrijven van Mytting. Het boek zadelt de lezer eigenlijk heel de tijd met een dubbel gevoel op, de laatste 100 bladzijdes zorgen er gelukkig voor dat de balans positief is.

Erik Fyksen is een man die je in je hart sluit, Lars Mytting een auteur die ons waarschijnlijk nog meermaals zal weten te verrassen.

Vertaalster Geri de Boer moet een hele klus hebben gehad aan alle terminologie uit de garagewereld. Als niet-automobilist raakte ik ervan overtuigd dat ze goed werk heeft gedaan. Te midden van alle (melo)drama (stad-platteland, oud-nieuw, verloren en mogelijke liefdes), speelt het autofetisjisme immers een grote rol. Mytting beschrijft auto’s met de romantiek en de liefde voor detail die je terugvindt in zijn latere boomzaagboek.
Ik heb er recensies in Noorse kranten op nageslagen en las daar dat het boek (een romandebuut) destijds een onverwachte bestseller was. Het was ook in trek bij lezers die, om een recensie aan te halen, gewoonlijk niet meer lezen dan de gebruiksaanwijzingen van automotoren. Een cult following van autofreaks en garagehouders. Zelf vond ik het verhaal boeiend, maar in de fascinatie voor auto’s en automerken kon ik de schrijver niet altijd volgen – ieder z’n romantiek.

Met auto's heb ik helemaal niets, ik ben juist een hartstochtelijke fietser, maar met Noorwegen des te meer en al vele jaren!
Dit boek is heel boeiend, omdat het zó herkenbaar is, hoe Noren leven en met elkaar omgaan.
Mytting lijkt me een goede schrijver, want na "Vlamberken" is dit mijn tweede boek.
De boeken zijn niet met elkaar te vergelijken, omdat de verhaallijnen, de tijd en de personen totaal verschillend zijn, maar sfeervol en overtuigend geschreven beide.
Vertaalster Geri de Boer verdient een hele dikke pluim, omdat het zo mooi en soepel vertaald is, met vele verrassende wendingen in heel mooi Nederlands. Ik ben lerares Ned. en daar let ik altijd bewust en onbewust wel op.
Ik ben dol op het Noors, een mooie, melodieuze taal, nog niet goed genoeg om Mytting achter elkaar te lezen en vind de sfeer in het boek heel authentiek. Dat is heel knap, met ontelbare termen binnen de autobranche, onderdelen en reparatie-technieken. En veel gesprekken tussen mannen, Noorse mannen, die meestal geen zes woorden gebruiken als het ook met vijf kan.
Hoe dan ook: als je vrouw bent en geen bal om auto's geeft, is dit een prachtig boek, want Mytting kan schrijven!

Gewoon een goed boek