Simon Koene een grafisch oeuvre

Simon Koene (1946) is een van de belangrijkste grafische kunstenaars van Nederland. Zijn grafische oeuvre ontstond in een periode van 30 jaar: de eerste etsen maakte Koene in 1968 als student aan de Koninklijke Academie, de laatste ets vervaardigde hij in 1998. Naar eigen zeggen had hij toen de mogelijkheden van dit medium zo uitputtend verkend dat het hem geen artistieke uitdaging meer bood. Nadien zou hij zich volledig toeleggen op het maken van schilderijen en tekeningen.
Koenes grafische oeuvre, dat bijna 300 etsen omvat en in zijn eigen woorden het karakter van een visueel dagboek draagt, kenmerkt zich door een grote diversiteit in stijl en onderwerpskeuze. Zijn vroege werk is sterk verhalend van aard en reflecteert vaak op gebeurtenissen uit de actualiteit, zoals de oorlog in Vietnam, kritiek op de consumptiemaatschappij, songteksten van de Beatles. Ook in artistiek opzicht sluiten Koenes vroege prenten aan bij de kunststromingen uit de tijd van hun ontstaan. Zo bevatten de vroege collages pop-artachtige elementen die aan het werk van Robert Rauschenberg doen denken en vertonen de verhalende voorstellingen een vormverwantschap met het werk van Ronald Kitaj. Later legt hij zich toe op een uiterst precieze natuurweergave en maakt hij onder meer een indrukwekkende reeks prenten met de voormalige abdijkerk van Loosduinen als thema. Na deze 'Hollandse periode' kiest Koene het exotische landschap als zijn voornaamste onderwerp.
Koene zoekt in veel van zijn etsen aansluiting bij de grote namen uit de geschiedenis van de prentkunst: Dürer en Rembrandt, om er enkele te noemen. Hun grafiek is een bron van inspiratie waaruit Koene - in technisch, stilistisch of iconografisch opzicht - voortdurend blijft putten. Zijn ambachtelijke vaardigheid stelt hem in staat zich artistiek met hen te meten, zoals hij in het geval van Rembrandt heel letterlijk heeft gedaan. De minutieuze techniek waarmee zijn natuurvoorstellingen zijn uitgevoerd, resulteert - in combinatie met de sfeer van verstilling en vergankelijkheid - in tijdloze beelden, die de actualiteit weten te ontstijgen.
In Simon Koene. Een grafisch oeuvre gaan Eddy de Jongh, Susan Adam en Bob van den Boogert in op Koenes virtuoze techniek en de iconografische aspecten van zijn prentkunst. Ook wordt aandacht besteed aan de kunsthistorische context waarin Koenes grafiek ontstond.
Simon Koene. Een grafisch oeuvre is een gezamenlijke uitgave van de Hercules Segers Stichting en uitgeverij de Weideblik en verschijnt bij de museale overzichtstentoonstelling van Koenes grafische oeuvre in het Gemeentemuseum Den Haag (10 juli-20 september 2015).
Auteurs:
Prof. dr. Eddy de Jongh is emeritus hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij publiceerde een zeer groot aantal boeken, tentoonstellingscatalogi en tijdschriftartikelen.
Drs. Susan Adam is conservator bij het Gemeentemuseum Den Haag. Zij is onder meer auteur van de monografie Dirk van Gelder 1907-1990. Tekenaar en veelzijdig graficus, die verscheen bij de aan deze kunstenaar gewijde tentoonstelling in het Gemeentemuseum.
Dr. Bob van den Boogert † was vijftien jaar hoofdconservator bij Museum Het Rembrandthuis. Hij verzorgde daar onder meer een groot aantal publicaties bij tentoonstellingen.