Stiekeme signalen je wordt beinvloed en je weet het niet

De Nederlandse titel van het boek is uiterst misleidend, en de ook de waarschuwing op de achterflap (“Waarschuwing: dit boek kan schade toebrengen aan je idee van vrije wil”) is een leuk verkooppraatje, maar verder flauwekul. Want Mlodinow is in dit boek geen Swaab of Lamme. Hij zegt in dit boek niets over de vrije wil. De oorspronkelijke Amerikaanse titel Subliminal: How Your Unconscious Mind Rules Your Behavior dekt de lading veel beter. Het boek gaat inderdaad over hoe ons ‘onbewuste’ of beter: het subliminale brein ons gedrag voor een zeer groot deel bepaalt. Opnieuw: daarbij zegt Mlodinow niets over de rol van het bewustzijn, hij bagatelliseert het dus ook niet. Sterker nog, hij lijkt soms te suggereren hoe ons bewustzijn ons onbewuste gedrag kan bijsturen, zoals in het geval van vooroordelen: wanneer we ons bewust worden van onze onbewuste vooroordelen, kunnen we ons gedrag bewust aanpassen (p. 208-209).

Mlodinow constateert aan de hand van een hele reeks van voorbeelden en experimenten hoe ons gedrag voornamelijk door onbewuste mechanismen wordt bepaald. In de vier hoofdstukken van het eerste deel beschrijft hij allereerst hoe de moderne ideeën over het subliminale brein ontstaan zijn (persoonlijk vond ik dit het meest interessante hoofdstuk), hoe onze hersenen eigenlijk invullen wat we zien en zo onze realiteit voor een groot deel creëren, hoe onze hersenen herinneringen maken, hoe we zijn aangelegd op sociaal gedrag. In de laatste zes hoofdstukken van het tweede deel gaat hij vervolgens in op dat laatste punt: hoe onze hersenen mensen proberen te doorgronden op basis van lichaamstaal, hoe we mensen beoordelen op hun uiterlijk, hoe stereotypen werken, waarom we geneigd zijn te denken in “zij” en “wij”, en waar onze emoties vandaan komen. Het laatste hoofdstuk (onder de misleidende titel “het zelf”) gaat over het ego en hoe we geneigd zijn onszelf te overschatten en waarom dat eigenlijk goed is.

De boodschap van Mlodinow is uiteindelijk heel positief: we kunnen absoluut niet zonder ons onbewuste, we zijn er volstrekt afhankelijk van, en kunnen er gelukkig ook voor een groot deel op vertrouwen.

Dit is geen slecht boek. De hoofdstukken zijn doorspekt met voorbeelden uit de sociale psychologie. Mlodinow is nauwkeurig en geeft keurig bronvermeldingen weer, die achterin het boek zijn opgenomen. Een en ander is dus netjes na te pluizen. De vertaling is vloeiend, een verzorgd boek zoals we dat zo langzamerhand van Maven Publishing gewend zijn.

Maar toch vond ik het boek niet altijd even spannend. Het boek is tamelijk dik, de meeste hoofdstukken gaan ruim 20 pagina’s door over een thema dat al op de eerste twee pagina’s helder is. Er worden veel experimenten beschreven, maar heel veel meer dan een opsomming van experimenten, aan elkaar gesmeed via wat persoonlijke anekdotes, wordt het niet.

Bovendien vertelt Mlodinow niet veel nieuws. Wie de boeken van Dijksterhuis, Swaab en Lamme heeft gelezen, kent veel van de voorbeelden al. Het boek is dus helemaal niet zo revolutionair; dat zou het geweest zijn als het zo’n vijf jaar geleden zou zijn verschenen, maar nu niet meer.

Toch moet ik wel zeggen dat Mlodinow tamelijk bescheiden blijft. Hij trekt geen grote quasi-metafysische conclusies uit experimenten. Hij is, nogmaals, geen Swaab of Lamme. De schreeuwerige claims op de omslag doen de genuanceerdheid van het boek dan ook geen recht. Die schreeuwerige claims zijn alleen om te verhullen dat het boek eigenlijk tamelijk saai is.

En dat laatste mag in dit geval opgevat worden als een compliment.

Je hebt vast weleens gehoord dat wij mensen eigenlijk maar een klein deel van onze hersenen gebruiken. Als het gaat om bewust handelen dan is dat zeker zo. Onze complexe geest gebruikt een veelvoud aan handigheden om ons als mens door alle indrukken van de dag te loodsen. En wij hebben het niet door.

In ‘Stiekeme Signalen’ schrijft Leonard Mlodinow (schreef o.a. ‘ Het grote ontwerp’ met Stephen Hawking) hoe wij daadwerkelijk gedreven worden. Ons brein slaat meer op dan we bewust ervaren waardoor we vaak beïnvloed worden zonder het te weten. Ons brein is een meester in het afmaken van wat we zien en weet zaken voor ons in te vullen op basis van ervaring. Grappig om te lezen dat wij vervolgens alles, eigenlijk onnozel, weer rationaliseren en vinden dat wij bewust hebben gehandeld.

‘Stiekeme Signalen’ is helder en vlot geschreven en wordt ondersteund door uitkomsten van wetenschappelijke studies naar ons handelen. In een tweedeling kijkt Mlodinow eerst naar de werking van ons eigen brein. In het tweede deel hoe wij dit gebruiken in ons sociale leven. Als je meer wilt weten over ‘onze blinde vlekken’, ‘hoe slecht we dingen kunnen onthouden’, ‘waarom we denken in wij en zij’ en ‘waarom wij iemand aantrekkelijker vinden na een inspanning’ dan raad ik je dit boek zeker aan. Zodat je weet waarom je zelf zo handelt en waarom anderen zo handelen.

Zeer bruikbaar voor ondernemers, managers, marketeers en zen-boeddhisten!

Leonard Mlodinow geboren in Chicago is een theoretisch natuurkundige, scenarioschrijver en bestsellerauteur. Hij schreef het boek De dronkemanswandeling en samen met Stephen Hawking Het grote ontwerp. Als scenarioschrijver schreef hij voor Star Trek the next generation en voor MacGyver.

Als je het boek vastneemt kan je, als je goed kijkt, de stiekeme signalen al zien, heel knap! De waarschuwingen aan de lezer die op de cover staan zijn zeer humoristisch. Ook de foto van de auteur, met een brede glimlach is mooi. Dat prikkelt al om het boek te lezen en maakt de stap minder groot ten aanzien van deze toch wel serieuze materie.

Om dit boek te begrijpen heb je zelf geen wetenschappelijke achtergrond nodig maar een gezonde interesse in wetenschap. Het boek is geschreven in zeer begrijpbare taal en doorspekt van onderzoeken en bewijs. Wat zo fijn is, is de manier waarop dit allemaal verteld wordt. Heel vloeiend en zonder moeite, hier en daar met een kwinkslag dit je doet glimlachen. Regelmatig leg je als lezer verbanden met je eigen leven en moet je beamen dat er waarheid inzit. Het geeft heel wat handreikingen over hoe je met andere mensen kan omgaan en hun gedrag beter begrijpen. Doorheen het boek raak je meer en meer overtuigd van de invloed van ons onbewuste. Als mens denk je met je intellect de touwtjes stevig in handen te hebben. Dat wordt hier onderuit gehaald op een luchtige, verstaanbare manier.

Het is tijd dat we ons bewust worden van de invloed van ons onbewuste op ons doen en laten. Dit boek vertelt ons dat op een eenvoudige manier.

Stiekeme signalen is een boek dat prikkelt, interesseert, ontspant maar ook frustreert. Leonard Mlodinow zet op een simpele en duidelijke manier uiteen wat er allemaal gebeurt in je onderbewustzijn en hoeveel controle dat kan hebben op wie je bent (of wie je denkt te zijn). Mlodinow heeft mij, met zijn boek, eindelijk een uitleg gegeven over waarom ik elk jaar weer discussies heb met mensen over hoe het weer de zomer ervoor was. Het frustrerende eraan is alleen dat je je dus ook beseft dat je onbewust zoveel vervormt en door zoveel dingen beïnvloed wordt, dat je bijna gaat twijfelen aan jezelf (in plaats van in de anderen).

Ik raad het boek in ieder geval van harte aan! Of dit is omdat ik het boek erg interessant vond, of omdat ik de cover heel tof vond, of omdat ik Maven een leuke uitgeverij vind.... dat durf ik nu niet meer te zeggen.

Het boek geeft een helder en duidelijk inzicht in de zaken die ons ongemerkt beïnvloeden. Door de informatie krijg je mogelijkheden om beïnvloedende factoren te herkennen en hierop in te spelen door bv. minder impuls aankopen te doen en bewuster consumentengedrag te hebben,

Aan de hand van duidelijke illustraties , foto’s en de vele verwijzingen naar de onderzoeken die de afgelopen jaren zijn gedaan , legt Leonard Mlodinow ons uit hoe het menselijk brein werkt .
Elk hoofdstuk begint met een anekdote van bv een geleerde natuurkundige, zoals hoofdstuk 1 , “Het hart heeft zijn eigen redenen, waar de rede niets van weet”. ( Blaise Pascal)
Af en toe struikelend over de moeilijke woorden , leest het boek toch makkelijk weg . Het is in duidelijke hoofstukken verdeeld , Leonard Mlodinow begint vaak met duidelijke voorbeelden bv uit zijn eigen leven , over zijn moeder die een schildpad kreeg . Dat we dan denken gaan geloven dat zo’n dier bewust ( menselijk)gedraag vertoond . Volgens Mlodinow noemen we dat “antropomorfiseren”. Ook is er bewust voor een bepaald lettertype gekozen nl “Electra”, wat dan ook weer zeer prettig leest .
Een verrassend leerzaam boek, die ik iedereen kan aanbevelen die meer wilt weten over ons onbewuste brein , en hoe onze hersenen automatisch reageren op de wereld om ons heen.

Schokkend om je te realiseren wat er allemaal invloed op je uitoefent, zonder dat je het helemaal beseft.

Erg verrassend en helder geschreven.

In dit boek worden heel veel experimenten beschreven. Deze opsomming van experimenten, die voornamelijk uit de sociale psychologie komen, vond ik niet altijd even spannend. Eigenlijk vond ik het boek een beetje saai. Een positief punt vond ik dat de experimenten begrijpelijk en nuchter zijn beschreven.