Shift The Future of Work is Already Here

Geschreven bij The Shift

De manier waarop we werken en onze arbeid gaan beleven en waarderen gaat aanzienlijk veranderen, volgens Lynda Gratton. De globalisering en toenemende verbondenheid tussen mensen zijn gerelateerd aan vijf krachten die de wijze waarop we werken beïnvloeden: 1) De technologische kracht; 2) de Globaliseringskracht; 3) De demografische kracht en de toenemende levensduur; 4) De kracht van de samenleving; 5) De kracht van energiebronnen. Gratton specificeert ieder van deze krachten in (in totaal 32) samenstellende elementen.

Hoe kan een ieder anticiperen op de vijf krachten en de daaruit volgende trends? Hiertoe onderscheidt zij drie verschuivingen (‘shifts’) die moeten worden gemaakt. In de eerste plaats een verschuiving van de oppervlakkige generalist naar de arbeider die diep gespecialiseerd is – een meester is – in wat hij doet (feitelijk werd dit door Peter Senge al bepleit in ‘The fifth discipline’ (zie recensie)). Immers, door de globalisering en de technologie van internet heeft iedereen vijf miljard concurrenten. Ze heeft het over ‘serial mastery’, omdat specialisatie het risico in zich bergt dat het vakgebied waarin je specialist bent overbodig wordt. Je kunt dus denken aan wel 3 loopbanen achter elkaar (in de 60 jaar dat je werkt). In de tweede plaats de verschuiving van de in isolatie werkende concurrent naar de verbonden innovator. Hoe goed je ook in je vak bent, je hebt anderen nodig om de complexe problemen van de 21ste eeuw aan te kunnen. Ze introduceert hier het ‘big idea crowd’ concept. Honderden mensen met wie je virtueel samenwerkt om tot oplossingen te komen. In de derde plaats is er de verschuiving van de groot-consument naar de gepassioneerde producent die waardering vindt in de oplossing van problemen. Daar is een interessante parallel met ‘Prosperity without growth’ van Tim Jackson (zie recensie).

In de delen 2 en 3 van het boek beschrijft Gratton respectievelijk de mogelijke negatieve uitwerking van de vijf krachten in drie verhalen en de positieve uitwerking in drie andere verhalen. Daarmee geeft zij handen en voeten aan de eerder geïntroduceerde concepten. Je beleeft het leven in 2025 van een aantal individuen.

Het boek doet wat Amerikaans aan, hoewel het is geschreven door een Britse. Het Amerikaanse zit hem in het opsommende karakter: vijf krachten, drie verschuivingen, zes oorzaken, acht gevolgen enz. Voorts komt er veel herhaling voor. Dat maakt het overigens ook heel makkelijk leesbaar. Jammer van die paar kleine foutjes die een goede eindredactie had kunnen voorkomen. We leven bijvoorbeeld (allang) niet meer in een Europese Gemeenschap, maar in de Europese Unie. Op een fundamenteler vlak vraag ik me af of de verschuivingen die zij beschrijft niet vanuit een vrij elitair standpunt zijn beschouwd. De professionals die zij ten tonele voert behoren tot de top 10% van de werknemers. Wellicht dat zij hier invulling aan kunnen geven, maar ik betwijfel of dit ook geldt voor de mensen die in McDonalds werken, of die bejaarden wassen in een verzorgingstehuis.

Afgezien van die kanttekeningen kan ik het boek aanraden, omdat het tot nadenken stemt over je eigen loopbaan. Uitgaand van de vijf beschreven krachten, welke beslissingen wil jij nemen en hoe wil jij je werkzame leven inrichten?