Thorbecke wil het biografie van een staatsman

Geschreven bij Thorbecke wil het

Thorbecke is iemand met een heel bekende naam maar van wie je verder niets weet. Maar na het lezen van deze uitstekende, zeg maar gerust monumentale biografie van 760 bladzijden ken je hem beter dan hedendaagse politici. Ik las het boek ook om meer te weten te komen over de oorsprong van onze parlementaire democratie, in een tijd nog zonder politieke partijen, waarin volksvertegenwoordigers geen stemvee met fractiediscipline waren maar een individuele verantwoordelijkheid hadden. Dan begint het eigenlijk pas in hoofdstuk 5 op bladzijde 261. De eerste hoofdstukken gaan vooral over zijn jaren van studie en docentschap, en zijn contacten met exponenten van het filosofisch idealisme in Duitsland in die tijd, waar hij behoorlijk door beïnvloed blijkt te zijn. Als je niet in filosofie geinteresseerd bent kan dit nogal taaie kost zijn, maar het zou zonder veel verlies overgeslagen kunnen worden als je alleen in zijn politieke carriëre bent geïnteresseerd. Een mooie samenvatting van Thorbecke's politiek staat in het hoofdstuk 'Narede', onder het subkopje 'Narede'. Dit had ook als voorwoord kunnen dienen. In het huidige politieke landschap is hij lastig te plaatsen. Ik zou hem zelf sociaalconservatief-liberaal noemen, hoewel hij qua politieke hervormingen natuurlijk zeer progressief was.

Voor wie weinig voorkennis heeft is het aan te raden om vooraf wat te lezen (op wikipedia bijvoorbeeld) over de geschiedenis van de grondwetsherziening en over staatsrecht in het algemeen. De schrijver heeft een beetje de neiging allerlei termen en kwesties als bekend te veronderstellen.

Opvallend is dat Thorbecke meerendeels erg moderne ideeën had en zijn tijd vooruit was. Hij had uit het idealisme wel het idee van de natie als iets organisch in plaats van een mechanisme overgenomen maar niet het Hegeliaanse historicisme. Hij zag de toekomst juist als onvoorspelbaar en politiek als iets pragmatisch. Het scheppen van de juiste voorwaarden voor een bloeiende en initiatiefrijke samenleving. Wel zag hij zichzelf als een typisch Hegeliaanse figuur waarin de 'tijdgeest' van grote hervormingen zich samenbalde.

Ook omdat het vooral een persoonlijke en intellectuele biografie is met weinig 'couleur locale', is het verhaal vrij tijdloos, en doet niet zozeer historisch maar actueel aan. Het zijn vooral de citaten in verouderd Nederlands die je doen beseffen dat dit alles behoorlijk lang geleden is, in de tijd van paard en koets. De tijd van de romans van Dickens en Trollope. Waarschijnlijk heeft Thorbecke als kind Napoleon nog voorbij zien komen.

Merkwaardig is ook te lezen hoe in Nederland na 150 jaar een republiek te zijn geweest (weliswaar verworden tot een regentenoligarchie met een machtige stadhouder) en daarna nota bene door de Fransen met een monarchie opgescheept, in 1848 een Koning (met hoofdletter) van zijn macht ontdaan moest worden.

De balans die gevonden moest worden tussen de verschillende politieke instituties en hun macht en verantwoordelijkheden is iets waar Thorbecke en zijn collega's mee worstelden. Dit is erg interessant om te lezen. Een bonus is dat onder zijn premierschap ook begonnen werd met het aanleggen van de spoorwegen en het Noordzeekanaal en de Nieuwe Waterweg, want ook dat zijn erg interessante onderwerpen.

In de wereld van het binnenlands bestuur wordt wel eens gesproken over ‘het huis van Thorbecke’. Daarmee doelt men dan op de de uniforme indeling van het binnenlands bestuur van Rijk, provincies en gemeenten. En altijd is er wel een slimmerik die zegt dat die driedeling al lang niet meer geldt, met al die samenwerkingsverbanden van gemeenten, met binnengemeentelijke decentralisatie en natuurlijk met Europa. Eigenlijk is de ‘Thorbecke’ al lang achterhaald. Dat was toch die man van de Grondwet van 1848 en de Gemeentewet van 1851? Die mening mag men huldigen. Maar de grootheid van Thorbecke hoeft niet te worden ontkend om je gelijk te halen. Om het nog scherper te stellen: wie de grootheid van Thorbecke ook maar enigszins kent zou niet met zoveel dedain over zijn nalatenschap spreken.

Misschien zou het een goed idee zijn als iedereen die over Thorbecke en het ‘huis van Thorbecke’ klaagt voortaan eerst de voortreffelijke biografie over Thorbecke van Remieg Aerts leest. Een groots boek over een groot man. Lees verder: https://wp.me/p2RkZJ-wlK

Een imponerende biografie over de belangrijkste grondlegger van onze huidige rechtsstaat. De biografie volgt de hoofdpersoon in zijn ontwikkeling tot staatsrechthervormer en praktiserend politicus. En dat alles tegen de achtergrond van de rijke en onstuimige ontwikkelingen van de negentiende eeuw.

Natuurlijk omschrijft deze biografie zijn grote verdienste in de ontwikkeling van het staatsrecht, maar ook zijn verkenning van het publiek recht en het bestuurs- en administratief recht. Niet het idee van volkssoevereiniteit, maar het hoogste gezag is het recht met een strenge scheiding van de privaat- en de publiekrechtelijke sferen.
Al lezend ontdek je wat een grote intellectuele inspanning het geweest moet zijn om binnen het tijdsbestek van een werkend en studerend leven dit alles tot stand te brengen.

En dan ook te bedenken dat zijn erfenis nog steeds in alle actualiteit geldig en aanwezig is !

Thorbecke, een man van indrukwekkend formaat verdient hiermede de biograaf van formaat. En: vergelijk de gebiografeerde eens met de huidige minister-president!

Dit is echt een uitstekende biografie over Thorbecke. Het leest goed weg maar het is echt een flinke pil om helemaal door te lezen. Vaak wordt ons huidige politieke bestel wel eens het bouwwerk van Thorbecke genoemd en inderdaad heeft Thorbecke aan de basis van veel zaken in de Nederlandse politiek gestaan daarom is het leuk te lezen waar bepaalde ideeën en inrichtingen in ons politieke bouwwerk (wat we nu voor lief nemen) vandaan komen en wat hun achtergrond is.

Geschreven bij Thorbecke wil het

Een heel interessant tijdsdocument over een beslissende fase in ons democratisch bestel. De hoofdpersoon komt goed uit de verf.

Geschreven bij Thorbecke wil het

Een zeeeeeeer uitgebreid boek waarin de handel en wandel van Thorbecke boeiend wordt geëtaleerd.

Geschreven bij Thorbecke wil het

Gedetailleerd geschreven,het trekt als een spannende detective.

Geschreven bij Thorbecke wil het

Goed leesbaar( meestal) en heel interessant.
De mens Thorbecke gaat leven..

Degelijk en toch spannend, het nood tot verder lezen.