Van zorgplan naar leefplan ontwikkeling en gebruik van leefplannen bij ouderen en mensen met een handicap

'Het zorgplan waarmee ze hier werken, staat erg ver van me af. Ik weet niet precies wat er over mij is afgesproken. Ik zou er meer invloed op willen hebben. Het gaat tenslotte om mijn leven.' (vrouw, 59 jaar, thuiswonend, maakt gebruik van extramurale verzorging via een verzorgingshuis)

'Je moet duidelijke afspraken met de cli?nt hebben over de hulp die je biedt. Heb je die niet, dan verzand je.' (helpende werkzaam bij cli?nt met persoonsgebonden budget).

Een zorgplan bevat alle afspraken over het aanbod aan zorg, zoals medicatie, verzorgende handelingen, incontinentiematerialen en multidisciplinaire samenwerking. De gebruikers, zoals ouderen en mensen met een handicap, hebben daarin zelf meestal te weinig inbreng. Door een zorgplan te verbreden tot een 'leefplan' krijgen zij de gelegenheid om zelf de regie over hun leven op te nemen.

Van zorgplan tot leefplan biedt een model voor een leefplan. Kenmerken daarvan zijn vijf leefgebieden, de 'Schijf van Vijf', waarin gezondheid en zorg, omgeving, contacten, activiteiten en de persoonlijke leefstijl centraal staan. Het leefplan wordt bottom-up ontwikkeld, dus samen met cli?nten en medewerkers in de zorg. In dit boek wordt het conceptleefplan uitvoerig toegelicht. Daarna worden verschillende werkvormen aangereikt, zoals een wensboom, vragenlijst, schilderijmethode, levensboek en actiekaarten. Dit zijn praktische handvatten die het eenvoudiger maken om leefplannen op te stellen die passen bij de specifieke situatie van de cli?nt. Dit boek bevat een set leefplankaarten en actiekaarten.

Van zorgplan tot leefplan is bestemd voor iedereen die werkzaam is in het vakgebied van de verzorging of in een sociaalagogische beroep. Verder is het een onmisbaar boek voor cli?nten die hun eigen leefplan willen opstellen. Daarnaast is deze publicatie bedoeld voor ouderenadviseurs, bemiddelaars en adviseurs van cli?nten bij indicatiestelling en anderen die zich bezighouden met de verheldering van de zorgvraag. Beleidsmakers en managers die de voorwaarden cre?ren voor een vraaggerichte zorg, kunnen er veel informatie in vinden.

Drs. Gabri?lle Verbeek MBA is directeur en senioradviseur van Artemea. Artemea, bureau voor vraagsturing en innovatie, heeft in samenwerking met de beroepsvereniging Sting (voor de verzorging) en het LOC (Landelijke belangenorganisatie voor cli?ntenraden) een project opgezet voor de ontwikkeling van leefplannen.