De vrije wil bestaat niet over wie er de echt de baas is in het brein

Het boek is prachtig geschreven en makkelijk en begrijpbaar te lezen. Met name de opbouw is goed 'gekozen' (jaja, aanhalingstekens, want het woord 'gekozen' doet geloven dat Victor vanuit vrije wil dit heeft gekozen, wat natuurlijk niet zo is, zo zegt Victor).

Alle positieve conclusies (A+B=C) in het boek zijn formidabel en geloofwaardig. De negatieve conclusies echter (en dus daarom niet D) doet hieraan afbreuk.
Een platlander zal zweren dat een bol een cirkel is (nl één van de oneindig aantal infinitimaal dunne schijven waaruit de bol is opgebouwd), en, ik zal beamen dat die platlander gelijk heeft. Maar als de platlander vervolgens daaruit de negatieve conclusie trekt dat het daarom het geen bol is, moet ik hem teleurstellen met het inzicht dat hij slechts gelijk heeft vanuit een 2 dimensionaal perspectief.

Zo ook maakt Victor de fout van de platlander. Vanuit een 3 dimensionaal perspectief van een lineaire wereld van oorzaak en gevolg heeft Victor 100% gelijk en vind ik zijn boek prachtig en begrijpelijk geschreven. Echter, bekijken we dit geheel vanuit bijvoorbeeld een kwantum fysisch perspectief, waar oorzaak en gevolg geen betekenis hebben, krijgt het gehele boek opeens een andere lading. De hele opbouw van Victor's relaas heeft 'oorzaak en gevolg' namelijk als fundament, als impliciete aanname, een axioma.

En zoals Victor zelf ook stelt, axioma's zijn een product van de kwebbeldoos. Hierdoor ontstaat een strange loop (een strange loop is een onmogelijke stelling, zoals "ik lieg altijd", wat niet kan omdat als ik altijd lieg, ik nu ook lieg en dus de waarheid spreek, of, als ik de waarheid spreek dus niet altijd lieg). Het is de kwebbeldoos van Victor die vertelt dat de kwebbeldoos (van Victor) maar wat logica probeert te verzinnen voor de processen die toch al plaats hebben.

Als we nu eens een volgende cirkel uit de bol nemen, en die op het boek plakken. Dit is bijvoorbeeld de cirkel van creatieklacht. Vanuit de kwantumfysica is voor kleine deeltjes aangetoond dat die zich gedragen naar de verwachting (simpel gezegd: een elektron is een golf als je er niet naar kijkt, maar wordt een deeltje als je er wel naar kijkt). Voor grote deeltjes heeft Bohr gezegd dat dat niet het geval is, maar Bohr zag over het hoofd dat voor grotere deeltjes er 6 miljard mensen zijn met een verwachting, waardoor het effect van één andere verwachting te verwaarlozen wordt. Creatie kracht zegt dat je creëert vanuit de verwachting (visualisatie + hartenwens) en dat daarmee de gebeurtenis wordt gevormd in de stof. Dan wordt intentie opeens heel waardevol, en lijkt volledig in tegenspraak met de logica op de cirkel van oorzaak en gevolg. Opeens krijgt vrije wil een nieuwe dimensie...

Een andere cirkel is bijvoorbeeld dat natuurkundig is te bewijzen dat er alleen massa is in het infinitimale. Hoe groot of klein je ook kijkt, er is altijd oneindig veel meer lege ruimte dan massa. Hieruit kan worden geconcludeerd dat onze wereld alleen maar leegte en energie is. Dit perspectief icm het voorgaande perspectief zou kunnen leiden tot de conclusie dat Victor dit alles heeft waargenomen omdat zijn kwebbeldoos (en met hem vele andere wetenschappers zoals ook Swaab) dat zo graag wilde....

Al met al heb ik genoten van Victor's kewbbeldoos :)

Victor Lamme beschrijft aan de hand van veel en heel uiteenlopend onderzoek hoe ons brein autonoom functioneert en hoe onze gedachten daar achteraan hobbelen. Onze gedachten, "de kwebbeldoos" noem prof. Lamme dat terecht, noemen we dan ons bewustzijn, ons ik, onze ziel, onze geest en wat niet al. Maar onze gedachten besturen weinig of niets. Voor veel mensen zal dit een ondraaglijk inzicht zijn voor anderen een enorme AHA Erlebnis. Waar prof. Lamme over schijft overlap voor een deel met het boek van Swaab. Maar wat een verschil. Want Victor Lamme citeert wel overvloedig uit wereldwijd onderzoeken uit heden en verleden. Hij gaat wel diep in op allerlei kwesties. Lamme is een gedreven verteller, net als bijv. Douwe Draaisma, waarmee zijn boek ook overeenkomsten mee heeft. Net als Draaisma schuwt Lamme de anekdotiek bepaald niet, soms laat hij zich wat meeslepen door zijn eigen vertelkunst. Jammer is het dat prof. Lamme sommige zaken niet of onvolledig uitlegt. De eerste hoofdstukken gaan bijv. over het wonderlijke verschijnsel van "blindzien". Het verschijnsel bestaat, dat is uitvoerig aangetoont, maar hoe het werkt, dat komen we niet te weten. Het boek is spaarzaam geïllustreerd met vaak beroerde plaatjes. Er is een uitgebreid literatuuroverzicht per hoofdstuk.
EEN AANRADER voor iedereen die met een open geest zichzelf wil leren kennen.

Geschreven bij De vrije wil bestaat niet

Victor Lamme toont op overtuigende wijze aan dat de vrije wil een illusie is.
Hij haalt vele voorbeelden aan zoals de besluiten van schaakgrootmeester Hein Donner, het kopen van een BMW, het besluit van Churchill om de Franse vloot te bombarderen en het kiezen tussen Pepsi en Coca Cola.
Allemaal zaken die we normaliter zouden toeschrijven aan vrije wil.
Echter hij toont op een overtuigende en wetenschappelijke wijze aan dat wat we doen bepaald wordt door een combinatie van genetische aanleg en levenservaringen.
Het z.g. ik beslist niets, maar kijkt alleen naar de besluiten die automatisch worden genomen.
Het 'ik' blijkt niets anders te zijn dan een kwebbeldoos in de linkerhersenhelft die poogt om het eigen gedrag en dat van anderen te verklaren en dat vaak met zeer matig succes.
Het beste boek dat ik in jaren heb gelezen! Een aanrader voor iedereen die wil weten wat zijn ik werkelijk is en dat zijn we allemaal.

Geschreven bij De vrije wil bestaat niet

De titel dekt de lading geheel niet. Een serie verhalen en experimenten over hoe hersenen werken waaruit we mogen opmaken dat het bewustzijn niet alles weet wat onze hersenen weten, zegt niets maar dan ook helemaal niets over de vrije wil.
De auteur gaat ook helemaal niet op het lemma in maar houdt zich vooral bezig met een opsomming van dergelijke voorbeelden. Alfred Mele heeft Libet's conclusies uit het hand-experiment zeer succesvol weerlegd. De auteur gaat daar in het geheel niet op in. De afgelopen 150 jaar filosofie over dit onderwerp worden volstrekt genegeerd.

Wat mij het meest stoort is de wisselende hoeveelheid anglicismen, het ene voorbeeld zit
er vol mee en het andere helemaal niet. Dat lijkt mij reden om aan te nemen dat overal waar wel anglicismen in zitten, grote stukken uit het engels zijn overgeschreven en slecht vertaald. Een redacteur bij de uitgeverij had dit beslist moeten zien. Je kan niet drie keer onder elkaar een zin met Maar beginnen. En/of met En. En steeds met je en jij aankomen, in de zin van men. Of drie keer achter elkaar de gerund forceren in het Nederlands, en dan een hoofdstuk later deze stijlfiguur niet meer gebruiken.

Geschreven bij De vrije wil bestaat niet

Het blijft interessant om te lezen over wat mensen doen en waarom. Hoe intrigerend is het dan om te lezen dat wij eigenlijk weinig macht hebben over wat we doen en zeggen. Onderbouwd middels experimenten toont Lamme ons welke invloeden storingen in onze hersenen kunnen hebben. Af en toe blijft het nog wat ongrijpbaar of wellicht ongelovelijk (wie wil er geloven dat wij niet bedenken wat we doen maar doen en daarna nadenken?). Desondanks zijn de vele invloeden en hersenspinsels die het oplevert zeer interessant.

Niet op alle vragen kan Lamme een antwoord geven. Het eerste hoofdstuk over het moorden tijdens slaapwandelen intrigeerde me sterk, maar bood geen uitkomsten. Hier en daar lastig en moelijk te begrijpen. Een boek voor in de kast, zo kun je het er bij pakken en steeds meer leren. Wees voorbereid op nieuwe inzichten, intrigerende experimenten, maar zeker een eye opener (of je het wilt geloven of niet) dat we minder vrije wil bezitten dan we denken.

Geschreven bij De vrije wil bestaat niet

Het boek leest als een trein. Het is zo goed geschreven, dat ik het niet kon wegleggen (als ik dat in al mijn onvrijheid al zou hebben kunnen willen...). Victor Lamme heeft iets van een Nederlandse Oliver Sacks. Neurologie en neuro-onderzoek vormen een rijke bron aan ervaringen, waaruit Lamme heel vaardig vele interessante verhalen weet op te diepen. Hij doet dat niet zomaar in het wilde weg, maar heeft een fraaie opbouw, waarbij hij als het ware steeds meer stuksgewijs prijsgeeft van de neurologische geheimen. Elk nieuw hoofdstuk begint met een apart verhaal. Aan de hand daarvan geeft hij een inkijkje in een aspect van de anatomie en vooral het functioneren van delen van ons brein. Hij put uit de wereld van misdaad en straf, sport, muziek, marketing, politiek, media en spiritisme en andere werelden. En vooral uit de wereld van de neuro-wetenschap zelf. Ook de duistere en twijfelachtige praktijken en zijwegen ervan schuwt hij niet.
Op een goed doordachte manier bouwt hij z’n betoog op en weet er al het culturele materiaal in te passen. Telkens behandelt hij een stukje van de werking van een bepaald hersengebied, waarbij hij laat zien hoe ons brein allerlei functies uitoefent, waarbij het ons bewustzijn en onze gedachten en wil niet nodig heeft, maar op de laatste voorloopt, waarbij onze zgn. wil meer een suggestie en illusie is. Het bewustzijn loopt achter de feiten aan. Anders gezegd: “we denken wel dat we met onze gedachten ons lichaam aansturen, maar dat is niet meer dan een illusie. Ons lichaam gaat gewoon zijn gang, en wij staan erbij en kijken ernaar.”

Geschreven bij De vrije wil bestaat niet

Victor Lamme beschrijft op prettige wijze verschillende onderzoeken in de geschiedenis van de psychologie en neurowetenschappen en doet dit op een begrijpelijke manier.

De conclusie dat deze onderzoeken aan zouden tonen dat de mens geen vrije wil kent is te hoog gegrepen. Door zijn eigen denkbeelden zo sterk aanwezig te laten in zijn bespreking van die verschillende onderzoeken, leidt Lamme de aandacht van de lezer af van het interessante vakgebied waar hij over schrijft.

Hij lijkt van alles te willen aantonen, maar spreekt daarbij zichzelf regelmatig tegen.

Precies wat ik verwacht had.

Zet je aan het denken

Zeer duidelijk geschreven verhaal dat door de stijl met een lach gelezen wordt. Het gaat over de werking van de hersenen en dan vooral over hoe het denkproces ontstaat. Hierbij worden gedragsproeven vermeld bij dieren en bij mensen. Duidelijk is dat de schrijver meent dat bij de introductie van de hersenscan de kijk op de hersenen, de ziel en de mens volledig op zijn kop is gezet. Opvallend is dat dit weliswaar aanvaard wordt door de voor dit onderdeel reikende wetenschap maar dat dit niet maatschappelijk is toegepast. De christenen geloven in god. Bestaat een god? De liberalen geloven in vrije geest. Bestaat een geest? Leven we nog altijd in een soort middeleeuwen, waarin de instituties opgericht zijn uit niet plausibel te verklaren en zeer verouderde ideeën?
Interessant is te lezen dat er in het hoofd eerst een impuls lijkt te bestaan en dan pas de gedachte. De impuls is een chemische reactie in de hersenen. Het stuurt het denken, en niet andersom. We doen wat en verzinnen er later wat bij. Ook is interessant te lezen dat voor het voortbestaan van een soort het belangrijk is dat er een sociale cohesie bestaat. Dit zou je kunnen vertalen in een streven naar eenheid en solidariteit. Zijn dit niet de begrippen die we geleerd hebben te verachten? Zeer goed boek derhalve.