Waarom is de burger boos? Maarten van Rossem over hedendaags populisme

'Waarom is de burger boos' is een interessant boek dat makkelijk weg leest, en een redelijk goed inzicht biedt in de opkomst van het populisme in Nederland, en de kenmerken van het populisme. Het heeft wel enkele mindere punten.

Allereerst is het aardig om op te merken dat de titel nauwelijks de lading van het boek dekt. Het boek is in feite een essay over populisme (uit de ondertitel wordt dit overigens wel duidelijk), en raakt alleen op sommige plekken het onderwerp woede van burgers. Voor mensen die het boek willen kopen, is dit belangrijk om rekening mee te houden.

Daarnaast gaat Van Rossum in het boek soms erg ver met het aanvallen van Fortuijn. Waar hij in het boek stelt dat de media soms is doorgeslagen in het ophemelen van Fortuijn, lijkt hij dat in dit ene boek te willen compenseren door zich vooral zeer negatief uit te laten over hem. Daarnaast is het ook opmerkelijk dat zo'n omvangrijk gedeelte van het boek over Fortuijn gaat, die inderdaad een belangrijk onderdeel is van het populisme in Nederland, maar die er nog steeds maar een onderdéél van is, terwijl er andere voorbeelden van populisten zijn te noemen, zoals Van Rossum zelf al aangeeft. Bij die voorbeelden wordt echter veel minder uitgebreid stilgestaan, en het lijkt daarom soms bijna op een persoonlijke exercitie tegen Fortuijn.

Verder is dit een interessant boek, met enkele scherpe analyses, voor mensen die geïnteresseerd zijn in populisme (in Nederland) en een overzicht willen van de opkomst ervan, of er gewoon meer over willen weten. Aan mensen die dat zijn, kan ik ook het boek 'Populisme als politiek drijfzand' van Anton Zijderveld aanraden. Dit essay gaat over hetzelfde onderwerp, maar belicht het van een andere kant.

Geschreven bij Waarom is de burger boos?

Dit boek is een mooie beschrijving en analyse van populisme, nu en in het verleden. Van Rossem beschrijft de theorie die verkondigd wordt door populistische partijen, hun organisatie en de veel voorkomende standpunten. Heel mooi laat hij zien, dat er een soort van grondprincipes bestaan die je bij vrijwel alle populistische partijen aantreft, ook in de jaren vóór de immigratieproblematiek. Wat mij opviel, was dat hij geen definitie geeft van populisme. Ik zou verwachten dat een populist een politicus is die het volk voorliegt, of iets dergelijks. Van Rossem geeft een aantal kenmerken, zoals ‘bij populisten is het altijd vijf voor twaalf’, zonder aan te geven aan welke kenmerken een politieke partij per se moet voldoen om populistisch genoemd te kunnen worden. Hij neemt het begrip populisme ruim, want ook D’66 bestempeld hij als populistisch, maar het is duidelijk dat D’66 niet aan alle genoemde kenmerken voldoet.

Een mooi hoofdstuk vond ik de beschrijving van de Europese naoorlogse geschiedenis. De beleidsconsensus (zowel links als rechts) zoals die een grote lijn vormt in de geschiedenis, had ik nooit zo gezien.

Over criminaliteit schrijft Van Rossem dat die al decennicalang afneemt, maar dat de media en de populisten ons willen laten geloven dat het bar en boos is. Hier maakt hij een uitglijder. De criminaliteit is tegenwoordig hoog in vergelijking met een paar decennia geleden: het aantal geregistreerde geweldsdelicten per 1000 inwoners bedroeg in 1970 1,2, tegenwoordig 6,5. Een lichte daling is er pas pas sinds 2002, het jaar dat Fortuyn de LPF oprichtte, en uit onderzoek blijkt dat de door de burgers ervaren onveiligheid sterk verband houdt met de misdaadcijfers. Het volk heeft dus in dit geval gelijk. Naar mijn mening zijn het juist de media, waar Van Rossem ook deel van uit maakt, die ons willen doen geloven dat de criminaliteit tegenwoordig alleen maar duidelijker zichtbaar is en helemaal niet hoger is dan vroeger.

De mooiste zin uit het boek is de slotzin van het volgende citaat: “Janmaat kraaide te vroeg en het ontbrak hem bovendien aan het politieke talent en het charisma die zijn boodschap legitimiteit hadden kunnen verschaffen. Fortuyn kraaide precies op het moment dat de zon opkwam! Zelf dacht hij ongetwijfeld dat de zon opkwam omdat hij kraaide.”

Als je op zoek bent naar een goede definitie van populisme en hoe Wilders, Verdonk en Fortuyn dat hebben ingevuld, lees dan dit boek.
Als je op zoek bent naar een biografie van Fortuyn, lees dan ook dit boek.

Als je op zoek bent naar de drijfveer van de burgers om juist op Wilders, Verdonk en Fortuyn te stemmen, lees dan niet dit boek. Je krijg namelijk wel een suggestie wat het zou kunnen zijn, maar na het lezen denk je niet van 'Oh ja, ik weet waarom die burger echt boos is'.

Goede intro als je populisten gaan analyseren, hier wordt je kennis even omhoog gehaald.

Geschreven bij Waarom is de burger boos?

Zoals een in eerdere "review" al beschreven. Maarten van Rossem schrijft zoals hij praat. Onderbouwd en met een zeer humoristische ondertoon. Cynisch en duidelijk zijn oordeel geven over de opkomst, toekomst en ondergang van de populistische politici. De lijn wordt door getrokken naar de huidige Nederlandse politiek en hier blijkt dat er eigenlijk bij deze partijen niets veranderd is. De burger is boos, maar is dat nu echt wel nodig? Maarten van Rossem vind van niet en toont dit aan met wel heel nuchtere cijfers.
Een aanrader.

Geschreven bij Waarom is de burger boos?

niet een boek om ff te lezen voor het slapen gaan. Althans voor mij. Goed bij de les blijven en luisteren naar wat Maarten van Rossem te vertellen heeft. Want je ontkomt er niet aan om in gedachten zijn stem te horen.
Maar ik heb het gelezen en het wel erg prettig gevonden dat ik niet de enige ben die zich zorgen maakt om ons land met al die boze burgers.

Dit boek heb ik met plezier gelezen.
Het is beslist een aanrader voor een ieder die geïnteresseerd is in de historische context en achtergronden van het populisme.
In tegenstelling tot wat de titel ervan suggereert, legt het boek niet echt uit waarom de burgers boos zijn. Maar de opkomst van het populisme wordt heldere geanalyseerd en beschreven. Er wordt dan ook aandacht besteedt aan de gedachtegoed van Pim Fortuyn, Rita Verdonk en Geert Wilders.
Een 'must' voor een ieder, of je nou voor dan wel tegenstander bent van het (huidige) populisme.

Als je weet hoe Van Rossem klinkt, en je leest dan dit boek, dan kun je alleen daar al van genieten.
Verder is het een makkelijk leesbaar boekje, dat een heldere uitleg geeft over het populisme.

Het zou leuk zijn dit boekje over 10 jaar weer eens te lezen.

Dit boekje zou op iedere leeslijst moeten staan, niet alleen van scholieren of studenten. het is een hoor (of liever, lees) college zoals alleen van Rossem die kan geven. Een geweldige les in vogelvlucht, een die prettig en snel wegleest, maar waar je zoveel meer van opsteekt dan menig dikke bittere pil.
En ja, misschien is de inhoud niet nieuw (lastig ook, met geschiedenis) maar het zou algemeen goed moeten zijn wat er in staat. Vandaag de dag blijkt maar weer dat dat helaas niet zo is. Iedere stemgerechtigde, lezen dus!

Geschreven bij Waarom is de burger boos?

Ik sluit me aan bij de 'review' hierboven. Ook ik hoorde soms de cynische stem van Maarten van Rossum wanneer ik weer een stuk las waarin hij op zijn droge manier in korte zinnen zijn mening over zaken wist te geven. Hierdoor werd weer eens duidelijk hoe onnozel en ongefundeerd sommige standpunten van populistische politici kunnen zijn. Wat ik zeer verhelderend vond is de lijn die getrokken werd tussen populisten vanuit het verleden en uit andere landen, naar de hedendaagse Nederlandse populisten. En ook de versterkende rol van de hedendaagse media. Uit de conclusie van het boek lijkt het alsof van Rossum een glazen bol heeft aangezien hij de combinatie van CDA, VVD en gedoogsteun PVV al voorspelt terwijl dat destijds nog niet ten sprake kwam.

Aardig boek, inderdaad niet een werkje wat je in één ruk uitleest (ondanks dat het niet heel veel pagina's telt), maar zeker de moeite waard!

Geschreven bij Waarom is de burger boos?

Maarten van Rossem beschrijft met van hem bekende nuchterheid de gekte die zich momenteel van de Nederlanders meester lijkt te maken. Een welkome tegenhanger voor de steeds hitsiger wordende pers en dientengevolge de burgers. Eindelijk wordt de huidige trend in de samenleving met nuchtere cijfers ontmaskerd, zodat de lezer met beide benen op de grond komt te staan. Maarten van Rossem laat zich gelukkig zo gauw niet gek maken!