Wil

Wilfried Wils schrijft dit verhaal neer voor zijn achterkleinzoon als hij al een achtenswaardige leeftijd heeft bereikt. Het gaat voornamelijk over zijn belevenissen tijdens Wereldoorlog II hoewel er nu en dan ook herinneringen binnen sluipen van andere momenten en tegenslagen uit zijn leven. Na zijn middelbaar onderwijs krijgt hij geen kans om verder te studeren wegens de schaarste bij hem thuis, en krijgt hij een plaats aangeboden als hulpagent bij de Antwerpse politie. Zijn droom is echter een gevierd dichter te worden. Bij die Antwerpse politie beleeft hij zowel de Duitse bezetting als de bevrijding achteraf. Tijdens die bezetting krijgen Wilfried en zijn collega's eerst de taak om haar burgers en synagogen te beschermen, maar nadien in opdracht te werken van de Duitse bezetter zoals het oppakken van joodse burgers als ze zogenaamd 'werkweigeraar' waren en bij de 'Feldkommandatur' uit te leveren.

Tijdens zijn studies kreeg hij hulp van 'Nijdig Baardje', die tijdens de bezetting een belangrijke vriend wordt van de Duitsers. Lode, waarmee hij bevriend raakt, komt echter in opstand en blijkt joden te helpen onderduiken en dus laveert hij tussen deze verschillende kampen en probeert hij te overleven. Hij leert tijdens die jaren ook de mooie Yvette kennen, de zus van Lode, die verliefd op hem wordt. Het zijn zo jaren vol van gebeurtenissen maar ook van emoties, vertrouwen en wantrouwen, dubbelzinnigheid, vriendschap die op de proef wordt gesteld, wisselende bondgenootschappen, hypocrisie, enz. De spiegeling met de huidige tijden zijn echter niet ver weg. Een citaat uit het boek zegt het als volgt:
"Ik sta aan de kant van Alain Delon en zeg dat zijn visie op flikken voor iedereen gold: het waren tijden vol ambiguïteit en misprijzen, en hierin verschillen ze niet van andere tijden. Oftewel: ze zijn nooit voorbijgegaan, ze spoken te midden ons."

Een belangrijk personage in het boek is de stad Antwerpen waarmee de verteller duidelijk ook een haat-liefdehouding kent, zoals zo vele Antwerpenaren. Het boek is trouwens een Antwerps en lyrisch kunstwerk dat Louis Paul Boon-lezers zouden moeten herkennen. Tegelijkertijd is het een modern, bijna actiegericht verhaal dat toch wel bol staat van de belevenissen en het minder van beschrijvingen moet hebben. De lezer wordt meegenomen in een steeds voortrazende trein. Het boek klaagt luid en duidelijk de gemakzucht en de lafheid aan van diegenen die zelf boter op hun hoofd hebben, naar beneden schoppen en zich niet in de schoenen kunnen plaatsen van gewone mensen die louter proberen te overleven. Een les in nederigheid voor ons allen, die ook vandaag nog steeds relevant is. Het is een kennismaking als een klok met een schrijver en rebel die nooit een blad voor zijn mond neemt. Het is een fantastisch boek met een verbluffende inhoud en één van mijn favorieten van dit jaar!

Niet alleen is dit boek verdomd goed geschreven, én is het een verhaal wat je op de huid gaat zitten, ook is het een beklijvend document, wat je doet nadenken over wat een mens bezielt in tijden van oorlog.
Erg van genoten, en gehuiverd tegelijk.

Geschreven bij Wil

Dit boek geeft een diepmenselijk beeld van de moeilijke situatie/positie voor 'gewone' mensen tijdens WOII. Het beste boek over dit onderwerp sinds 'mijn kleine oorlog' van L.P. Boon.
Bovendien laat het je ook in de huidige maatschappelijke context niet onberoerd!

Een roman die je bij de keel grijpt. In een soms rauw realistische taal vertelt de de auteur, die goed gedocumenteerd is, over de oorlogsjaren in bezet Antwerpen tijdens de tweede wereldoorlog. Een verhaal waarin de hoofdpersoon Wilfried je meeneemt in een caleidoscoop van gebeurtenissen. In een taal die je bij momenten om de oren slaat. Lang geleden dat ik nog zo'n Vlaamse roman heb mogen lezen. Heel sterk aan te raden literatuur!

Deze roman speelt zich af in het heden en in de tweede wereldoorlog. Wilfried Wils kijkt terug op zijn leven en doet dat door zijn memoires op te schrijven voor zijn achterkleinzoon. Het wordt een confronterend verhaal, zijn rol was niet altijd even fraai. Zoals velen destijds handelde ook hij zeer tweeslachtig
Wilfried is ‘stokoud’ en wordt nu verzorgd door Nicole, dat liever dan in een verzorgingshuis:
“… waar ze zich laten voederen met flauwekul en koude pap, een bingoavond van
kusmijnkloten en een Marokkaanse aan hun gat met een stuk wc-papier…”(blz 9).
De schoolcarrière van Wilfried verliep niet zo vlot, maar zijn vader wist een goede docent Frans en daar ging hij voor bijlessen naar toe. Deze persoon, steeds aangeduid met ‘Nijdig Baardje’, heeft hem wel door de examens gesleept en later ook een baantje bezorgd. Wilfried voelt er weinig voor om voor om in Duitsland aan het werk te moeten. Hij gaat naar de politie! Daar mag hij ‘helpen’ de gene die worden te werk gesteld op te pakken!! Hoe cynisch!
“…Voelt ge de ambiguïteit al krabben aan uw gat? Jonge gast wordt flik om niet naar
Duitsland te worden afgevoerd en als flik helpt hij mee mensen op te pakken die aan
dezelfde arbeidsdienst willen ontsnappen…” (blz 24)
De Antwerpse politie stelt niet zo veel rechtvaardigheid voor, zij moeten dansen naar de pijpen van de Duitse bezetters. Als politieagent moet hij gewoon mee helpen met het oppakken van Joden, met het uitvoeren van razzia’s. De taferelen daarbij worden genadeloos scherp beschreven!
Bij de politie heeft Wilfried een vriend Lode. Als hij daar thuis bij de beenhouwersfamilie wordt uitgenodigd, blijkt Lode wel een heel aardige zus te hebben. Yvette wordt zijn vriendin. Zij neemt ook steeds het initiatief! Is dat tekenend voor Wil? Bij de politie neemt hij niet een duidelijk standpunt in, bij de razzia’s blijft hij het liefst aan de zijkant, bij het verzetswerk laat hij zich min of meer op sleeptouw nemen door Lode. Deze familie verbergt een Jood Chaim Lizke. Het wordt niet echt duidelijk of dit puur naastenliefde is, of dat dit door Lizke grof moet worden betaald met het geld van de ‘steentjes’. (diamanten)
Nijdig Baardje is een felle jodenjager! Hij verwacht van Wil dat deze aan zijn kant zal meespelen en neemt hem mee naar ‘zijn’ café, waar de Duitsers en hun sympathisanten bij elkaar komen. Wilfried fladdert van de ene naar de andere kant, hij is een ‘tweezak’. Hij collaboreert, hij zorgt goed voor zich zelf door de handel van de zwart handelaren mee te nemen naar huis:
“…Hier zigzagt een mens van het ene gat naar het andere ….. iedereen neemt hier
terwijl hij wordt genomen…” (blz 79)
door gebruik te maken van de ‘goodwill’ die hij via Nijdig Baardje bij de bezetters verkrijgt.
De taal in het boek is rauw, beeldend en doet aan als volkstaal.
“…waar de dood rondwaggelt als een volgevreten , maar nooit voldane strontzatte en
roekeloze hoerenbok…” (blz 308)
Het boek in zijn geheel is boeiend, maar er zaten voor mij ook delen in die reflecterend, filosofisch waren en waar de lijn van het verhaal te zeer werd vertraagd.
Het laatste daarentegen is snel, flitsend en zeer to the point beschreven. Olyslagers zegt hierover: “Ik wilde black light, een stroboscopisch effect. Daar komt de rekening en de rekening komt in lichtflitsen…. Nu ga ik het met een paar klappen afmaken.”
De thema’s in dit boek zijn: de oorlog met de Jodenvervolging, goed en kwaad, morele ambiguïteit oftewel: tweezakkigheid. Door die schakeling in tijd van heden naar verleden, word je als lezer ook aangezet tot reflectie Het is gemakkelijk commentaar te leveren, maar hoe zou je zelf handelen? Wat doe je zelf heden ten dage aan de onrechtvaardigheid om je heen? Aan de misdaden tegen de menselijkheid?
Het slot is verbijsterend. Nicole zucht stil: “Uw kleinzoon heeft geen kinderen….”

een boek met verschillende lagen. Vlaams tot in zijn poriën, kan het gelezen worden als een goed geschreven oorlogsroman die zich in Antwerpen situeert. Onder die laag stroomt de verwarring en de dwingende onmogelijkheid om 'neutraal' te blijven. Dader en slachtoffer zijn verenigd in dezelfde personen.
Het verschil tussen de complexiteit van aanwezig zijn in de gebeurtenissen en de simpliciteit van achteraf terugkijken naar de gebeurtenissen presenteert zich zeer scherp.

Geschreven bij Wil

Beklijvende evocatie van een Antwerpen in de tweede wereldoorlog en de bezetting door de Duitsers.

Na zoveel boeken over de oorlog nu één ( oorlog 40-45 ) waar de ambiguïteit van bij de 'zwarten' of de 'witten' te horen tot uiting komt.

Mooie kaft

Geschreven bij Wil

interessant om de sfeer te snuiven in Antwerpen tijdens de 2de wereldoorlog in alle lagen van de bevolking, voornamelijk het dagelijkse leven van "de gewone mens ".