Wolf

In 1984 verscheen van Jan Cremer: 'De Hunnen', een kolossaal werk van meer dan 1500 pagina's (a.i. 84-23-027-4). Onder de redaktie van Martin Bril en Hans Sleutelaar is nu 'Het autobiografische verhaal uit de Hunnen' verschenen. In ruim vierhonderd pagina's ditmaal, 307 korte hoofdstukjes, wordt het verhaal van Cremers jeugd gedurende de Tweede Wereldoorlog (en vluchtiger in de periode daaropvolgend) in Enschede verteld. Wanneer de eigenzinnige vader van Jan Cremer is gestorven als gevolg van een afrekening van de WA probeert de berooide Hongaarse moeder (door haar afkomst nergens bij horend, een vreemde door vreemden omgeven) overeind te blijven temidden van het oorlogsgeweld en het afschrikwekkende opportunisme van haar omgeving. Via het perspektief van de jongen, die het boek zal besluiten met het devies; 'Het leven is een eenmansguerrilla...' (en daar zijn we op pagina 437 ook wel achtergekomen) worden de oorlogsgruwelen, met als enige lichtpunt de moederfiguur, verteld. Het is een verhaal van gruwel en geweld, waarbij de wreedheid van de ene partij die van de ander nog blijkt te kunnen overtreffen. De ene mens is de ander tot wolf. Opwekkend is het allemaal zeker niet. Krappe marge.
(Biblion recensie, Jos Radstake.)