Zonder liefde roman

Zonder Liefde is het eerste boek dat ik lees van Stefan Brijs, maar het is zeker niet mijn laatste. Ik vind het boek erg aangenaam lezen ondanks dat het een veelbeschreven onderwerp is namelijk hoe vind je een nieuwe liefde nadat je huwelijk op de klippen is gelopen bij Paul en voor Ava nadat zij haar relatie heeft verbroken. Paul en Ava leren elkaar kennen bij een filmavond waarbij Ava haar vader de organisatie op zich had genomen. De klik was er meteen en Paul en Ava werden elkaars lotgenoten. Alletwee gaan ze weer op zoek naar een nieuwe liefde. Paul schrijft op contactadvertenties(typisch voor de jaren 80) en Ava heeft losse contacten totdat ze Bernard ontmoet en daarbij hoopt ze de ware in gevonden te hebben maar helaas. De zoektocht blijft een zoektocht maar gelukkig hebben ze een veilige haven(elkaar) zonder liefde weliswaar maar een stevige vriendschap en met elkaar leven in een huis gaan prima. Paul en Ava zijn elkaars veilige haven, Ava vind rust bij Paul in huis en Paul vind in Ava een maatje, iemand die zijn dagelijkse leven prettiger maakt en de Liefde daar blijven ze naar op zoek!

Zonder Liefde Stefan Brijs
Gebonden editie uitgeverij Atlas Contact
221 bladzijden

Wat een heerlijke roman. We maken kennis met Ava en Paul. Beiden eind 20 en single. Beiden zijn ze uit relaties gekomen. De ontmoeting was bij een filmhuisfilm en na afloop praten over de film. Men gaat elkaar beter leren kennen. Ave verblijft bij haar moeder. Een haat liefde verhouding. Naast het contact tussen Paul en Ava passeren er andere individuen waarmee men wat heeft. Maar waar zijn ze beiden nu echt op zoek naar. Ave vertrekt nog naar Haïti voor werk en keert vroeger dan verwacht terug en daar was Paul om haar op te vangen. Zo gaat dat over en weer. Een zoektocht naar Liefde maar tussen Ava en Paul geen liefde. De liefde is de vriendschap tussen twee. Gesteld op elkaar zijn ze zeker. Een heerlijke soepele schrijfstijl. Boek leest makkelijk weg, maar met genoeg passages om over na te denken. Wat is liefde, wat is vriendschap en twee mensen zonder liefde. Maar lees zelf hoe het verder gaat.

Hiervoor las ik van Brijs alleen de Engelenmaker. Na het lezen van Zonder liefde ben ik meteen meer Brijs gaan kopen.
Ik vind dit een ontroerend boek. Brijs werd in het Parool de koning van het mededogen genoemd en dit vind ik een goede omschrijving. Het gevoelsleven en de beweegredenen van zijn personages zijn zo mooi uitgewerkt en zetten aan tot nadenken. Wat is liefde?, blijft het bestaan? en wat komt er dan en is dat genoeg?
De opbouw van het boek, de vertelstijl en de taal; allemaal mooi. Absoluut een aanrader dit boek.

Het begin van het boek doet vermoeden dat het een verhaal is dat lang geleden is begonnen. ‘Ik zag haar voor het eerst op een woensdag in september of oktober. In de provincieplaats waar ik in die tijd woonde draaide eens per week een cinefiele film, die door een kenner werd ingeleid.’ En even verder: ‘Het staat me niet meer bij welke film we die eerste keer zagen. Misschien zou ik hem onthouden hebben als ik toen had beseft dat daar onze gezamenlijke toekomst begon.’
De ‘ik’ blijkt Paul te zijn, zevenentwintig, leraar Engels en Nederlands op een middelbare school, nog niet zo heel lang gescheiden en baasje van Fjodor, een golden retriever.
Zij is Ava, de dochter van de filmkenner en bedrijfsarts bij de Belgische Spoorwegen. Ze hebben al vrij snel een klik, al is die alleen vriendschappelijk: ‘...-maar tegenover haar voelde ik niet de minste behoefte om de schijn op te houden. Misschien omdat ik geen enkel ogenblik bijbedoelingen had. Zij was, hoewel aantrekkelijk, niet mijn type.’
Ava zit op het moment van de ontmoeting ‘...in een diep dal, op elk vlak, zelfs haar auto weerspiegelde haar situatie...’
Paul zelf is er al niet veel beter aan toe. ‘Ik was somber, depressief, elke avond dronk ik, whisky, wodka, in mijn eentje, Fjodor languit naast me op de bank, de muziek luid, Mahler, Bach, zelfs Wagner, tot ik in tranen uitbarstte.’
Christine was Pauls eerste vriendinnetje en nadat ze met een ander gezoend had, waren Paul en zij vrij impulsief getrouwd. ‘Waarschijnlijk om haar aan mij te binden.’ Ze waren elkaars tegenpolen, noemden dat complementair, maar uiteindelijk bezweek ze toch voor een gelijkgestemde ziel en verliet Paul.

Ava en Paul blijken allebei een andere kijk op de liefde te hebben, Ava wil vooral passie en geen sleur, Paul wil geborgenheid. Ze kunnen urenlang over van alles en nog wat praten en steunen elkaar bij moeilijke momenten. ‘We hielden elkaar in evenwicht. Zij had mij nodig en ik haar. We hadden elkaar ontmoet in hetzelfde diepe dal en zochten samen de weg die ons eruit zou leiden.’
Ze zoeken en vinden inderdaad steun bij elkaar, vertellen elkaar alles over al dan niet geslaagde dates. Paul probeert het met contactadvertenties, maar Ava wil de juiste per toeval tegen het lijf lopen en lijkt meer succes met haar strategie te hebben dan Paul met het zijne.

Toch blijft op de achtergrond de vraag zinderen of ze zich inderdaad niet of toch juist wel tot elkaar aangetrokken voelen. Of dat misschien alleen Paul gevoelens heeft voor Ava en het niet wederzijds is. Stefan Brijs weet op geraffineerde wijze twijfel bij de lezer te zaaien en ook op de momenten dat er niet veel lijkt te gebeuren hoef je je als lezer niet te vervelen door de mooie zinnen en beschrijvingen die hij gebruikt. Paul en Ava komen echt tot leven op het papier en vooral de observaties die Paul van Ava maakt zijn pijnlijk; hij ziet wel, maar begrijpt niet, of in ieder geval niet voldoende. Dat de situatie niet kan blijven duren mag duidelijk zijn, maar of het een verwachte ontknoping is, mag de lezer zelf zelf uitmaken.

Na de publicatie van de Engelenmaker werd Stefan Brijs in het Parool omschreven als “de meester van het mededogen”, iets wat de auteur ook met Zonder Liefde bewijst. Het boek is geschreven vanuit Paul, wiens leven bestaat uit pieken noch dalen. Paul, nog geen 30, is recent verlaten door Christine en lijkt niet in staat om het bedrog en de scheiding van zijn ex te verwerken. Ava, op haar beurt, bevindt zich in een ‘overgangsfase’ in haar leven en zit qua zowel op het gebied van wonen, werk en relatie met zichzelf in de knoop. Na een ontmoeting op een filmavond bloeit er tussen Eva en Paul een hechte vriendschap op gebaseerd op de smeulende as van hun mislukte relaties.
Het mededogen in Zonder Liefde voelen we voornamelijk voor Paul. Wanhopig gaat hij op zoek naar iemand om het gat achtergelaten door Christine te vullen. In de eerste instantie word dit gat gevuld door Paul’s unieke “yin en yang” vriendschap met Ava, maar wanneer Ava vertrekt naar Haiti om een banenkans achteraan te gaan en later de door haar begeerde passie vindt bij Bernard dooft ook langzaam het vuur van deze belangrijke vriendschap. Zijn zoektocht naar liefde is een lijdensweg waarin hij alleen maar tevredenheid vindt op korte termijn, maar er nooit in slaagt om de vier pijlers van geluk in de goede richting te zetten.
Zonder Liefde is over het algemeen een meeslepend boek. De sympathie die wordt opgewekt voor de ongelukkige Paul maakt af en toe plaats voor vraagtekens tegenover de betrouwbaarheid van de verteller. Ook Paul blijkt geen betrouwbare partner te zijn geweest in zijn vorige relatie en zijn houding tegenover de vrouwen die het gat achtergelaten door Ava moeten opvangen is dubieus. Ook over zijn werkelijke gevoelens voor Ava komt de lezer weinig te weten, waardoor de lezer er niet achter komt of Ava met haar vertrek niet alleen de vriendschappelijke relatie tussen de twee kapot maakt, maar ook een droom uit elkaar doet spatten.
Stefan Brijs spoort met Zonder Liefde zijn lezers aan om na te denken over het verschil tussen tevredenheid en geluk. Daarnaast maakt het de lezer bewust van de kleine lijn tussen hoop en wanhoop. De vriendschap tussen Paul en Ava vond ik voornamelijk interessant omdat de hij opgebouwd is op gedeeld leed in plaats van gedeeld geluk. Waar gedeeld leed de band tussen Paul en Ava sterker lijkt te maken lijkt de vriendschap in gevaar te komen wanneer Ava (ongeacht hoe succesvol de poging blijkt) op zoek gaat naar geluk. Ondanks de eigenbatige natuur van Paul die op deze momenten aan het licht komt voelde ik het klassieke mededogen van Brijs vaak genoeg naar boven komen.
Al met al is Zonder Liefde een aanrader voor het gemiddelde leeslijstje. Het is een makkelijk weg te lezen boek voor tussendoor met genoeg stof die de lezer aan het denken doet zetten. Echter zal ik het niet prijzen als meesterwerk; voor de echte literatuurfans onder ons zal dit geen must-read zijn. Als groot fan van de eerdere werken van Brijs vond ik Zonder Liefde interessant, maar niet in de buurt van het niveau van zijn eerdere werken als de Engelenmaker, Maan en Zon en Post voor Mevrouw Bromley. Vooral het einde, waarover ik nog steeds niet heb kunnen besluiten of ik het voorspelbaar vond of niet, was wat mij betreft een kleine teleurstelling. De taart smaakt prima, maar de kers die normaal wel door Brijs wordt bijgeleverd ontbreekt.

Het boek "Zonder Liefde" gaat over eenzaamheid, isolement en de moeizame zoektocht naar de liefde!
De hoofdpersoon Paul,leraar,is gescheiden van Christine, die hem heeft verlaten voor de passie, die ze miste bij Paul. Dat was pas 2 maanden geleden en het verdriet heel vers. Ava, kwam ook net uit een langdurige relatie, ze krijgen een platonische vriendschap en kunnen bij elkaar hun verdriet kwijt.

Haar auto, een veertien jaar oude Nissan Micra, een piepklein blik op wielen, weerspiegelde haar desolate situatie! Zij is arts, maar lijkt Borderliner, door haar ondoordachte beslissingen en wendingen in haar leven!
Tijdelijk woont ze bij hem in tot ze haar eigen huis heeft, voor Paul een oplossing voor zijn eenzaamheid, die alleen met zijn trouwe metgezel Fjodor, een Golden Retriever, woont.

Ava wordt verliefd op Bernard, wat direct een wissel op hun relatie heeft.
Het verhaal krijgt een wending, wanneer Ava zich wil terugtrekken en Barnard haar begint te stalken!
Paul probeert via contact advertenties een nieuwe liefde te vinden, wat de schrijver mooi weet te verwoorden in hilarisch taferelen en tegelijk de kwetsbaarheid laat zien!
Er staan prachtige zinnen, hoe de herfst het begin en het einde betekent van de relatie tussen Paul en Ava!
Ik vond het een mooi en intiem boek, een aanrader!

Stefan Brijs, een van de beste verhalenvertellers van zijn tijd publiceerde onlangs Zonder liefde. In deze roman volgen we Paul en Ava, twee vrienden van eind twintig (al lijken ze naar mijn idee een stuk ouder) die elkaar op een filmavond ontmoeten. Tussen Paul en Ava klikt het op vriendschappelijk niveau. Beiden hebben een ander beeld van de liefde en van wanneer liefde klopt en werkt. Ava is impulsief en kan zich ineens in een liefde storten, terwijl de onlangs gescheiden Paul moed moet verzamelen om een contactadvertentie te plaatsen. Omdat ze nergens anders heen kan of wil zijn, woont Ava een tijdje bij Paul in huis. De twee twintigers wonen samen als huisgenoten, reflecteren op hun vorige relaties en praten over liefde en passie. Wanneer Ava verhuist, Paul begint te daten en Ava een vriend krijgt, komt hun vriendschap onder druk te staan.

Met zijn kenmerkende vlotte, natuurlijke schrijfstijl laat Brijs ons liefde van alle kanten zien. De roman gaat over liefde in allerlei vormen: vriendschappelijke liefde, passionele liefde, oppervlakkige liefde, ouderliefde, liefde voor je hond. Hoe ziet liefde eruit, wanneer begin je een liefdesrelatie en wanneer houdt deze stand? Wat zegt de reactie van je hond op je nieuwe geliefde? Als lezer vraag je je af of de liefde tussen Paul en Ava wel puur vriendschappelijk is. En als ze inderdaad alleen vrienden zijn, wat voor invloed heeft het dan op hun vriendschap als een van beide een relatie krijgt? Het verhaal wordt verteld door Paul, waardoor je niet zeker weet of de verteller betrouwbaar is en je als lezer je eigen conclusies moet trekken.

Stefan Brijs is de schrijver van onder andere De engelenmaker en Post voor mevrouw Bromley. Zonder liefde is een heel ander boek dan zijn vorige romans. Tijdens het lezen lijkt het een verhaal dat voortkabbelt, maar het boek zindert nog lang na en laat iedere lezer ongetwijfeld nadenken over de betekenis van verschillende soorten liefde en relaties. Een intrigerend boek dat het lezen waard is, net als de rest van Brijs’ oeuvre.

Sinds de Vlaamse schrijver Stefan Brijs (Genk, 1969) voltijds schrijver is, verschenen er meerdere romans van zijn hand. De Engelenmaker en Post voor mevrouw Bromley zijn twee van zijn bekendste boeken, waarvan de eerste titel werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs.
In zijn nieuwste roman Zonder liefde maak je kennis Paul, een 27-jarige leraar Nederlands, wiens huwelijk net op de klippen is gelopen. Zijn vrouw Christine heeft hem verlaten voor een sportleraar. Op een filmavond ontmoet hij Ava, een twee jaar oudere bedrijfsarts. Ook haar relatie is net op de klippen gelopen. Er ontstaat een vriendschap zonder dat er sprake is van liefde.
Beiden zijn op zoek naar een nieuwe liefde maar die liefde heeft voor ieder een andere betekenis. Ava zoekt met name naar een passievolle liefde, Paul is meer op zoek naar de ware liefde. Wanneer Ava in de treinmachinist Bernard haar nieuwe passievolle liefde lijkt te hebben gevonden komt hun vriendschap onder druk te staan. Is er toch geen sprake van liefde?

Het verhaal wordt, in retroperspectief, vertelt door de ogen van Paul. Hierdoor krijg je als lezer alleen een indruk van hoe Paul de vriendschap en hun zoektocht naar een nieuwe liefde ervaart. De gedachtes van Ava kom je niet te weten met als gevolg dat de reden van een aantal keuzes die Ava maakt niet altijd duidelijk zijn. Dat is jammer aangezien die zeker iets zouden toevoegen aan het verhaal. Ava blijft hierdoor een wat vlak personage. Hoewel Paul ook niet echt een kleurrijk personage is, spreekt hij wel wat meer tot de verbeelding

Zonder liefde is eigenlijk een boek dat alleen maar over liefde gaat. Allerlei soorten liefde. Liefde op het eerste gezicht, passionele liefde, liefde die een sleur kan worden, bedrogen liefde, lust. Maar ook over hoeveel liefde je voor iemand zou kunnen opbrengen.
“Haar nakijkend zag ik dat beeld opeens voor me en hoe ze dan hulpbehoevend zou zijn en ik haar zou meten ondersteunen, onder de douche zetten, wie weet verschonen, haar billen afvegen… Die gedachte deed me huiveren, ik zag me er niet toe in staat, zoveel liefde zou ik nooit voor haar kunnen opbrengen.”
Het is een universeel verhaal, herkenbaar en invoelbaar geschreven. De mooie zinnen en beschrijvingen, samen met de verwijzingen naar films en literatuur zorgen voor prettige leeservaring, met altijd op de achtergrond de vraag: Kan je van iemand houden zonder liefde.

Stefan Brijs (1969) is een Vlaamse auteur die al meerdere romans op zijn naam heeft staan. Van de roman de Engelenmaker (2005) die gaat over wetenschap en geloof zijn de vertaalrechten verkocht aan vijftien landen. Deze roman won de Gouden Uil Publieksprijs. Zijn nieuwste roman is Zonder liefde (2019).
In Zonder liefde is de hoofdpersonage Paul. Hij woont alleen met zijn hond Fjodor, nadat zijn vrouw Christine hem heeft verlaten voor haar sportleraar. Hij is zoekende, maar weet zelf niet precies waarnaar. Tijdens een bioscoopvoorstelling ontmoet hij Ava. Een jonge vrouw met een vrije geest en er ontstaat een bijzondere vriendschap.
Een relatie tussen een man en vrouw zonder liefde en zonder seks, alleen gebaseerd op vriendschap, is dat mogelijk? Stefan Brijs schets een beeld van twee mensen die het uitstekend met elkaar kunnen vinden, zonder dat er meer is. Beide gaan individueel op zoek naar liefde, maar het vinden ervan blijkt nog niet zo eenvoudig. Paul heeft nog steeds last van gevoelens die Christine betreffen en dan meer in de zin van het afgedankt zijn, waardoor hij zich niet kan openstellen voor anderen. En Ava zit toch meer in zijn systeem dan hij dacht. Ava heeft haar eigen problemen in de zin van een moeizame relatie met haar moeder en wisselende stemmingen waardoor ze onverwachte beslissingen neemt. Het boek volgt deze personages over en langere periode waarbij ze soms langdurig samenzijn, en daarna elkaar weer langere tijd niet zien.
Stefan Brijs heeft een fijne schrijfstijl, het leest vlot en de hoofdstukken zijn niet te lang. Hij schetst een duidelijk beeld van Paul en Ava en de keuzes die ze maken. Ik kreeg af en toe het gevoel dat Ava borderline had, maar dat wordt nergens bevestigd. Ook deed het verhaal me enigszins denken aan Turks Fruit van Jan Wolkers, maar dan zonder de seks. Het is een intrigerend verhaal wat nergens uitschiet, maar de levens van twee mensen laat zien zoals ze zijn.
Zonder liefde is een roman over de mogelijkheid van een vriendschap tussen man en vrouw, welke uiteindelijk geen stand houdt door jaloezie en invloeden van buitenaf.

Stefan Brijs is een Vlaamse auteur en woont sinds 2014 in Spanje. Hij debuteerde in 1997 met zijn roman De verwording en is sinds 1999 fulltime schrijver. Zijn meest succesvolle boek is De engelenmaker, dat in 2005 uitkwam en inmiddels in de vijftigste druk wordt uitgegeven. Op 17 september 2019 verscheen zijn roman Zonder liefde, waarvan de Franse vertaalrechten reeds zijn verkocht.

Zonder liefde vertelt het verhaal van Paul en Ava. Hij is onlangs verlaten door zijn vrouw, zij heeft haar vriend voor de zoveelste keer verlaten vanwege een gebrek aan passie. Ze ontmoeten elkaar tijdens een filmavond en er ontstaat een bijzondere vriendschap. Blijft het bij vriendschap of zit er wellicht meer in?

Paul en Ava zijn de hoofdpersonages van het verhaal en andere personages spelen nauwelijks een rol. Hun relatie wordt op treffende wijze beschreven. Het verhaal wordt verteld in de verleden tijd vanuit Paul. Hij blikt terug op zijn scheiding, zijn ontmoeting met Ava en de ontwikkeling van hun relatie. Het is onduidelijk hoe lang of kort geleden de gebeurtenissen zich afspeelden en hoe ver Paul terugkijkt. Dit roept allerlei vragen op en zorgt voor een zekere spanning die gedurende het hele boek aanhoudt. De lezer voelt dat er iets staat te gebeuren. De prettige schrijfstijl, de korte hoofdstukken en de intrigerende laatste van de hoofdstukken zorgen ervoor dat de lezer

Brijs heeft een prettige schrijfstijl en heeft in dit boek een aantal Vlaamse woorden verwerkt, wat voor de Nederlandse lezer verfrissend kan zijn. De hoofdstukken zijn kort en worden telkens afgesloten met een intrigerende laatste zin of passage, waardoor de lezer nieuwsgierig wordt gemaakt en wordt verleid om verder te lezen.

Zonder liefde is een herkenbare, geestige en soms verwarrende roman.