Zwart lied gedichten

In Zwart lied beschrijft Wislawa Szymborska op de haar kenmerkende wijze, observerend maar met mededogen, haar ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Dit eerste werk van de toekomstige Nobelprijswinnares bevat gedichten die de tijd kenschetsen waarin ze ontstonden, die motieven onthullen, en de gedachten en beelden van de veelbelovende poëtische wereld van haar volwassen schrijverschap.

De oorspronkelijke titel van dit boek is 'Czarna piosenka', wat 'Zwart lied' betekent. Het had eigenlijk het debuut moeten worden van Wislawa, maar het boek werd nooit uitgebracht. Waarom het boek nooit eerder uitgegeven is, is niet bekend. Er gaan diverse verhalen de ronde waarom het boek niet eerder is uitgegeven. Bijvoorbeeld dat het vanwege censuur was of dat Wislawa nog niet genoeg vertrouwen in haar werk had. De gedichten bleven dan ook jarenlang in privébezit, maar gelukkig zijn ze nu, zeventig jaar later, alsnog postuum gepubliceerd.

Door de merel op de cover en de blauwe kleur heb je het idee dat het een gedichtenbundel is met vrolijke voorjaarsgedichten, maar als je verder kijkt en de titel leest krijg je een ander gevoel. Je krijgt het gevoel dat het over een zwarte periode gaat, over verdriet, rouwverwerking. Deels klopt het, want de gedichten gaan inderdaad over een zwarte periode uit de geschiedenis. De Tweede Wereldoorlog om precies te zijn. Wislawa beschrijft in haar gedichten hoe zij de oorlog heeft ervaren, hoe zij het zag, hoe zij het voelde, hoe zij dacht in die periode. Ze schrijft het verdriet van zich af in haar gedichten.
Het boekje begint met een mini biografie/voorwoord van Wislawa, Joanna Szczesna, waar je Wislawa een klein beetje leert kennen. Daarna volgen de gedichten die Wislawa in de oorlogsperiode heeft geschreven.

De auteur weet je te raken met haar gedichten. Haar gedichten zijn rauw, grijpen je bij de keel, ze zijn met mededogen en poëtisch geschreven. Soms moet je de gedichten nog een keer lezen om te begrijpen wat ze bedoelt. Het lijkt of er over ieder woord is nagedacht voor ze het papier mochten raken, of ze afgewogen zijn, maar tegelijkertijd lijken ze ook spontaan ontstaan te zijn. Dat merk je vooral in het gedicht 'Ik zoek het woord' waar Wislawa naar een bepaald woord zoekt. Er is over nagedacht, maar ook spontaan geschreven.

Zowel de titel van het boek, als de merel, al wordt die niet zo genoemd, worden elk in een gedicht genoemd. 'Zwart lied' is de titel van een gedicht en de merel komt voor in het gedicht 'Het thema van de glimlach'. Zelfs de blauwe kleur komt in een gedicht voor. In het gedicht 'Levenslijn' wordt de kleur genoemd.

Het boekje is een echte aanrader voor een ieder die van gedichten houdt die over de oorlog gaan.