De wereld van La Fontaine fabels & Frankrijk in de 17e eeuw

Geschreven bij De wereld van La Fontaine

Paul Pelckmans (1953 hoogleraar Universiteit Antwerpen) geeft de lezer aan de hand van een stuk of 20 van de in totaal 240  fabels een mentaliteitsanalyse. Deze analyse leidt ons van de oudheid (Aisopos), via La Fontaine, naar het heden. In het voorwoord geeft hij uitleg over het literaire klassieke onderwijs in Vlaanderen en hoe er geworsteld werd met oude Franse teksten. Daar wil hij verandering in brengen:
'Lezers moeten voortaan ook in het Nederlands met het Franse erfgoed kunnen kennismaken. Met dit boek wil ik een bijdrage leveren tot dat ‘doorgeefwerk’.' 
De oudst bewaarde fabels komen uit de zesde eeuw voor Christus, ze werden opgetekend door de Frygische slaaf Aisopos. Hij moet even legendarisch zijn geweest als Homerus (hoewel minder nobel) en net als die van Homerus, zijnzijn teksten samengesteld uit mondeling overgedragen materiaal. Tot deRenaissance waren fabels niets anders dan korte anekdotes over de tijd dat,volgens overlevering, dieren nog spraken. De strekking van de fabels waseenvoudig van structuur en was niet meer dan een zedenles zonder ethische problemen of dilemma's. La Fontaine bracht de anekdotes, fabels in 'elegant Frans en voorzag ze van knipoogjes en dubbelzinnigheden die de schoolse stof onverwacht boeiend maakten'. Ze werden Contes genoemd en waren behoorlijk gewaagd omdat ze de grenzen opzochten van het betamelijke. Toch was hij geen rebels type. 
In de tijd van La Fontaine is  het wereldbeeld holistisch, de grote lijnen worden bepaald door de Voorzienigheid, het individuele wel en wee wordt willekeurig 'uitgestrooid'. In de fabel 'De Eikel' fantaseert een boertig personage dat een eik wel wat majestueuzere vrucht mag dragen, een pompoen bijvoorbeeld. Hij zou de Schepper hierin graag adviseren. Moe geworden van deze gedachte doet hij een dutje onder de boom en wordt wakker door een vallende eikel. Dankbaar dankt hij de hemel dat het slechts een eikel was. Pompoenen groeien laag bij de grond, omdat ze dan niet als vallend projectiel kunnen dienen, gelooft hij...
Een van de thema's is het dromen over rijkdom, voorspoed en geluk. In Perretteen de Melkpot dagdroomt een boerin over rijk worden, ze fantaseert het hele verloop van haar ideeën zonder hierbij rekening te houden met onkosten en tegenslag. In twaalf verzen vertelt la Fontaine hoe zij begint om met deopbrengst van de melk wat legkippen te kopen etc.  
Een tweede gelukzoeker is de pastoor, die droomt om met de opbrengsten van zijn opgezegde gebeden bij een begrafenis, goede wijn en wat mooie jurken voor zijn meid en zijn nichtje te kopen. De knipoog naar het niet helemaal naleven van het celibaat kwam niet door de censuur, dominee-dichter J.L.L. Ten Kate liet de kwinkslag weg en spaarde zo zijn katholieke confraters.  
Voor de liefhebber van geschiedenis en literatuur is dit een geweldig boek. In het hoofdstuk Intermezzo geeft de auteur een interessante analyse van de periode waarin la Fontaine, evenals Cervantes, Molière, Descartes en Calderonleefden. Deze periode wordt gezien als een pas op de plaats na de tumultueuzetijd van vóór de Vrede van Münster (1648). Dit zou verklaren waarom La Fontaine voor 'summiere' anekdotes koos

dol op Lafontaine, maar had andere verwachting boek....wel speciale uitvoering dus ik houd hem toch