Het rode adresboek

Doris is 96, woont in Stockholm en haar enige gezelschap is de thuishulp. Nichtje Jenny betekent heel veel voor haar, maar zij woont in New York. En dus skypen ze met elkaar. Doris mag dan wel oud en ziek zijn, ze gaat mee met haar tijd en is verknocht aan haar laptop. Elkaar af en toe spreken via een telefoonlijn is niet voldoende, vindt Doris en dus beslist ze om haar herinneringen voor Jenny neer te schrijven. Ze doet dat aan de hand van haar rode adresboek.

Dat adresboek kreeg Doris als tienjarige van haar vader. Alle personen die een rol hebben gespeeld in haar leven staan erin. Steeds wanneer iemand overlijdt, wordt de naam doorgestreept en komt er ‘overleden’ bij te staan. Tot alleen Doris overblijft...

In 'Het rode adresboek' worden twee verhaallijnen met elkaar afgewisseld. Er is het verhaal dat zich in het heden afspeelt en dat door Doris verteld wordt. Op een bepaald moment verschuift de focus naar Jenny en zal zij het verhaal overnemen, we krijgen dan door haar ogen te lezen wat er gebeurt. Daarnaast zijn er de herinneringen van Doris. Haar levensverhaal neemt het grootste deel van het boek in beslag. Vanop haar ziekbed in Stockholm neemt de oude vrouw ons mee naar haar jeugdjaren. We lezen wat ze moest doen om te overleven, hoe ze als jong meisje in Parijs terechtkwam. Ze vertelt over haar zusje, over haar kunstzinnige vriend en over die ene grote liefde. Ze doet verslag van haar jaren in Amerika en haar terugkeer naar Europa. Vertelt hoe de ene persoon na de andere sterft.

'Het rode adresboek' is prachtig opgebouwd. Het idee om via doorgestreepte namen in een boek een heel leven te vertellen is origineel. Het boek is bijzonder vlot geschreven, met veel dialogen. Geluk en verdriet liggen zoals zo vaak heel dicht bij elkaar. Keuzes die ja al dan niet maakt, kunnen de rest van je leven bepalen. Hoewel alle ingrediënten aanwezig zijn, weet de auteur de lezer niet écht te raken, grote emoties blijven uit. En dat is jammer, dit verhaal verdient het dat lezers zakdoeken bovenhalen.

Auteur Sofia Lundberg (1974) is Zweedse, studeerde economie en volgde later een journalistieke opleiding. Ze werkte als redacteur voor verschillende tijdschriften en schreef vakliteratuur. Op dit moment is ze docent communicatie. Het rode adresboek is haar debuutroman en die begon als blog. De bewerking tot het boek zoals we het nu kennen werd een wereldwijd succes, in 2018 verscheen de Nederlandse vertaling door Marika Otte. Een vervolg zou in de maak zijn.

'Het rode adresboek' is een mooi opgebouwd en boeiend verhaal, zeer toegankelijk ook. Welke beslissingen nemen we? Wat is belangrijk in het leven? Lees dit boek als je meer wil weten over de bijzondere vriendschap tussen Doris en Jenny en die ene grote liefde die de rode draad in dit verhaal vormt.

* Deze recensie verscheen eerder op hebban.nl *

Waar te beginnen? Met het rode adresboekje natuurlijk. Het is de titel van het boek en tevens een motief, de namen in het boekje vertegenwoordigen belangrijke personen die ooit een deel waren van het leven van de nu 96 jaar oude Doris. Veel van deze namen zijn doorgestreept en kregen de vermelding overleden. Deze personen achter de namen vormen het kader van deze roman, het testament. 
Ongeveer om en om komen alle vroege herinneringen en het heden aan bod. Doris is oud en hulpbehoevend, maar de geest is nog helder en ze laat zich niet betuttelen. Hoewel de ene hulp de andere niet is, zo heeft een van haar verzorgsters de neiging haar warme eten als een brij op te dienen (!), wordt ze toch redelijk verzorgd en leren we haar kennen als een lieve niet veeleisende vrouw. 
Met haar boekje, haar herinneringen en haar foto’s binnen handbereik schrijft ze velletje na velletje haar testament aan Jenny. Dat nichtje is onderdeel van het verhaal en er kan in de recensie geen sprake zijn van spoilers. Dus neem gewoon aan dat er meerdere kanten zitten aan de relatie van Doris tot Jenny en dat achteraf kijken en beoordelen makkelijker is dan middenin een crisis de juiste afweging te maken.
De passages in het heden vertellen hoe Doris keer op keer moet inleveren. Aan het beetje schuifelen in huis en aanrommelen, komt abrupt een einde wanneer ze valt en haar heup breekt. Gelukkig is ze handig met haar laptop en ook wanneer ze in het ziekenhuis ligt houdt ze via Skype contact met haar nichtje Jenny. De rol die Jenny uiteindelijk zal spelen aan het einde van het boek en hoe deze onverzettelijke vrouw haar tante verzorgt en verrast is mooi beschreven. Terwijl ze bij haar tante is heeft ze de gelegenheid rond te snuffelen in het huis en alvast een deel van het testament te lezen. Mooi moment om ook nog even in te gaan op de inhoud en vragen te stellen.
En nu mijn bevindingen. Dit romantische boek kon me zeker van tijd tot tijd bekoren. Er waren verrassingen, niet alles was voorspelbaar, het is vlot geschreven, erg toegankelijk. Maar ik kon niet alle beschrijvingen van verdriet waarderen. Ik bedoel wanneer er zeker vier keer gerept wordt van snot dat druipt of afgeveegd wordt aan alles wat voorhanden is, haak ik af. Heeft een verhaal zoiets nodig? Dit teveel aan dit soort sentiment heeft voor mij een flink deel van het mooie concept bedorven. Neemt niet weg dat een ander zich hier misschien helemaal niet aan stoort, dus voor de liefhebbers van dit soort feelgood met een grote portie drama zeg ik: een aanrader!