Zeven stappen naar een natuurlijke moestuin op reis met zeven rode koffers

het eerste boek over moestuinieren dat ik ooit gelezen heb. En daar ben ik blij om. Het heeft me duidelijk gemaakt wat ik intuïtief al wist. Frank Anrijs schrijft zowel vanuit zijn eigen ervaring als vanuit de ervaringen van zijn ouders en dit zonder belerend te zijn.

Hij pent in een zeer toegankelijke en duidelijke taal zijn visie neer over (moes)-tuinieren. Een visie die vertrekt vanuit de logica van de natuur. Bij het lezen heb je dan ook continu de nijging om ja te knikken, alsof er niets nieuws onder de zon is, alsof hij ons vertelt wat we allemaal al weten. En toch, ondanks de logica, blijkt elke dag dat velen dit boek zouden moeten lezen, de principes ervan zouden moeten toepassen. Principes die niet enkel van toepassing zijn op de moestuin, maar op het tuinieren in het algemeen, en dus ook de siertuin. De opsplitsing tussen siertuin en moestuin is tevens een kunstmatig gegeven, ze is arbitrair en op zich niet nodig. Dus ook als een moestuin je ding niet is, kan dit boek als leidraad dienen om op een meer natuurlijke manier te gaan tuinieren.

Van alle zaken die Frank verteld zijn er vooral twee die me bijgebleven zijn, twee principes die de manier waarop je tuiniert drastisch kunnen veranderen. Twee principes die ik nog dagelijks toepas in mijn eigen tuin:

Mulchen : Of anders gezegd, de aarde bedekt houden, met organisch materiaal van allerlei soort. Als je dit principe consequent toepast, met wat voor organisch materiaal je ook maar voorhanden hebt, dan merk je best wel snel hoe je bodem erop vooruit gaat, hoe het ondergrondse leven zijn gang kan gaan en explosief in aantal toeneemt. Dit alles met een grotere bodem-vruchtbaarheid tot gevolg, een toename in minarelen en andere essentiële voedingstoffen die je planten / groenten ten goede komen. Een bodem die leidt tot sterkere en dus minder kwetsbare planten. Een mulchlaag die ook plaats biedt aan vele andere organismen, aan natuurlijke vijanden van de belagers van je planten en groenten. En ja, opnieuw is hier niets nieuws onder de zon. Frank vertelt gewoon wat de natuur onze elke dag vertelt. Een bedekte bodem is de basis van alles. In een bos is toch ook alles bedekt of niet? En dit heeft zijn redenen, dit gebeurt niet zomaar.
Schijnbare chaos : Dit principe vertrekt vanuit het gegeven dat randen essentieel zijn, dat een kromme lijn, een meer natuurlijk gegeven is dan een rechte lijn, dat combinaties logischer zijn dan een eindeloze opeenvolging van steeds dezelfde soort. Rechte rijtjes van sla / van prei, of noem maar op zijn tegennatuurlijk en eigenlijk de beste manier om het de belagers makkelijk te maken. Frank probeert duidelijk te maken aan de hand van een aantal voorbeelden dat het combineren van groenten / bloemen en kruiden in golvende lijnen grote voordelen biedt. Dat het meer natuurlijk is, zonder te vervallen in chaos, waar een kat de melk niet meer vindt. En wie de kans ziet om eens een rondleiding te krijgen op het domein van Frank en zijn ouders, die zal zien dat het toepassen van schijnbare chaos niet alleen kan leiden tot een grotere opbrengst op een kleinere ruimte, maar ook tot een sierlijk gegeven, tot echte natuur. Voor mij is schijnbare chaos tot nu toe het systeem (want ja dat is het) dat het dichtst aansluit bij wat de natuur ons biedt.
Daar waar het boek van Frank voor iedereen een aanrader is, of je nu een ervaren rot of een beginner bent, heeft het wat mij betreft ook enkele tekortkomingen. Ten eerste valt hij zeer vaak in herhaling, hij klopt met goede bedoelingen steeds maar op dezelfde nagel, waarschijnlijk omdat hij dit nodig acht, om zijn argumenten herhaaldelijk kracht bij te zetten. Maar na verloop van tijd kan dit vervelend over komen. Je wordt nagenoeg platgewalst met het begrip mulchen. Hij mulcht er bij wijze van spreken op los! Ten tweede kan je de indruk krijgen dat zijn principes voornamelijk weggelegd zijn voor deze met een relatief grote tuin, en dit omdat hij vertrekt vanuit

Ik heb echt een ruime "permacultuur bibliotheek" maar weinig van die (veelal engelstalige) boeken uitgelezen. Meestal haakte ik al af op de vaak zeer komplexe "gilden-theorie". Over dit boek kan ik kort zijn: veruit het beste wat ik ooit las omdat het je haarfijn uitlegt wat natuurlijk tuinieren is en inhoudt en je tegelijk alle middelen aanreikt om het simpel en suksesrijk toe te passen in een eigen tuin. Van welke aard of grootte die ook is. Verplicht is een slecht woord en toch is dit verplicte lektuur voor iedereen die enige interesse heeft in natuurlijk Tuinieren. Het leest ook als een trein. Dikke proficiat aan de auteur.

Dit is het eerste boek over permacultuur voor de lage landen, geschreven door iemand die weet waarover hij spreekt, omdat hij het al jaren doet. Daarom is dit boek de perfecte leidraad om er zelf aan te beginnen, ik heb het boek al tweemaal gelezen, en dit is het eerste literair werk, waar ik een agenda naast leg, en opschrijf wat voor mij van toepassing kan zijn, en waar ik op moet letten. Geen geitewollensokkending, want ik wil echt geen viltkussens gaan maken, maar met mijn handen in de donkere, levendbarende aarde wroeten ! Ik had al schoorvoetend enkele (succesvolle) pasjes in de permacultuur gezet, omdat ik ook merkte dat Moeder Natuur het beter doet, dan de moderne landbouw. Maar met dit boek, ga ik er voluit voor !

Voor al diegene die de natuur liefhebben en op een natuurlijke wijze een tuin willen bewerken is dit boek een voorbeeld van hoe je met de natuur kunt samenwerken. Het gaat zowel over het inplanten, het aanleggen, het werken en onderhouden van een moestuin. De vele foto's maken van hetgeen dat je leest ook direct kunt zien hoe het er uitziet. Vooral de samenwerking met de natuur is zeer uitvoerig uitgelegd. Dit boek is echt uit ervaring geschreven. Bedankt Frank!

Je wordt de laatste jaren a.h.w. om de oren geslagen met tuinboeken allerhande, meestal vrij duur en de meerderheid kan eigenlijk direct bij het oud papier. Helemaal wat anders is dit (eerste) boek van Frank Anrijs. Het is echt een opluchting om deze 'handleiding' door te nemen. Het gaat in zijn boek over de weergave van een teeltervaring van 20 jaar met de natuur samen te werken in plaats van tegen de natuur. Het gaat hier om permacultuur in je moestuin en dus geen gespit of gefrees dat je bodem overhoop haalt, je bodemleven verstoort en je op termijn met rugklachten opzadelt. Dit boek vraagt wel om vastgeroeste teeltmethodes en gangbare ideeën over tuinieren (ook bio-tuinieren) los te laten en met geduld, de nodige observatie van alle elementen in het ontwerp van je (moes)tuin... m.a.w het volledig toepassen van alle zeven stappen (en niet enkel vier of vijf) haal je een resultaat dat je niet voor mogelijk houdt. Het is ook een eerlijk boek geworden en geen goed nieuws show, Frank Anrijs verteld zonder omwegen over de fouten en problemen die hij gemaakt heeft en hoe hij deze oploste. Dit boek is extensief voorzien van veel kleurenfoto's en tekeningen die alles visueel goed in de verf zetten. Een aanrader dus.

Het is een praktisch en helder geschreven boek. De 7 stappen worden duidelijk uitgelegd. Niet alleen wat je moet doen, maar ook waarom, en niet alleen waarom je iets moet doen, maar ook hoe.
Erg inspirerend ook.

Van begin tot eind is en blijft het boeiende lectuur, met veel praktische tips en trics, de vele foto's geven nog meer duidelijkheid, is met een zwierige pen geschreven, doorspekt van kennis en inzicht. Duidelijk geschreven door een "doorwinterde" auteur.

Ik heb het boek nog niet helemaal uit maar het bevalt me nu al enorm. Ik ben n trouwe lezer van de blogs van Frank dus veel van wat hij schrijft is al wel bekend. Maar nu staat het zeer overzichtelijk ( ondanks de schijnbare Chaos waar hij t over heeft) bij elkaar. Stap voor stap naar een natuurlijke moestuin. Ondanks dat ik n gevorderde moestuinierder ben kan ik er nog veel uit leren. Voor de beginner al zeker n aanrader. Je moet je wel openstellen voor deze gezonde kijk op de natuur. Aanrader dus!

Het boek "Zeven stappen naar een natuurlijke moestuin" is een praktisch, duidelijke en vlot leesbaar boek om je natuurlijke moestuin te realiseren. De inhoud is meteen toepasbaar in je tuin, de uitleg komt vanuit ervaring. De schrijver maakt een mooie oplijsting van de ingrediënten die (samen)werken om tot een goed resultaat te komen. Het is duidelijk dat hij bestaande kennis (van zijn ouders) heeft gebruikt, maar ook herbekeken heeft en zijn eigen conclusies die hieruit voortkwamen wil delen. De mix van jarenlange ervaring en een kritische jonge(re) blik op het gegeven heeft gezorgd tot een pareltje van een boek. Zowel de meer ervaren (moes)tuinierder, als diegene met een goed voornemen, kan met dit boek aan de slag!

Prachtig boek die tuinieren eens op een andere manier benaderd dan alleen maar rijtjes zetten.
Ook mooi dat de schrijver ook online een blog bij houd.
Als je het goed doet dan bespaart het je ook flink wat werk.
Zou het zeer zeker ieder aanraden die van een meer natuurlijke tuin houd ipv een mono cultuur tuin.