Afwijkend en toch zo gewoon Autobiografie vanuit de beleving van een autist

Geschreven bij Afwijkend En Toch Zo Gewoon

In afwijkend en toch zo gewoon neemt schrijfster Sarah je mee terug in haar jeugd. Hoewel Sarah zichzelf ziet als een normaal kind, misschien wat eigenwijs, denkt haar omgeving hier anders over. Terwijl Sarah opgroeit blijken de dingen die voor haar zo gewoon zijn en soms zelfs een houvast bieden, door haar omgeving bestempeld worden als afwijkend. Maar het is Sarah haar eigen wereld en zij begrijpt op haar beurt niet waarom ze met haar zijn niet voldoet aan de gemiddelde norm. Uit onderzoek komt uiteindelijk naar voren dat ze autistisch is. In plaats van rust en duidelijkheid brengt deze diagnose nog meer verwarring mee. Basisscholen zien niet Sarah, maar een probleemkind en laten haar niet toe, waardoor Sarah min of meer gedwongen op een school voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen terecht komt. Ook hier krijgt Sarah te horen dat ze niet voldoet aan de norm. Ondanks alles zet Sarah door, maar hoe doe je dat als de mensen die je eigenlijk zouden moeten helpen, je niet in staat achten om je eigen keuzes te maken en je te richten op de toekomst?
Eigenlijk zou iedereen die in zijn of haar omgeving te maken heeft met autisme dit boek eens moeten lezen want het geeft heel duidelijk weer hoe iemand die autistisch is zich voelt en waarom zij de dingen doet die ze doet. De schrijfster geeft je met Afwijkend en toch zo gewoon als het ware een kijkje in haar hoofd, in haar wereld.
Bijzonder was het stukje waarin Sarah verteld hoe ze als kleuter steeds rondjes rende. Waar haar omgeving dit als storend ervaart heeft de jonge Sarah juist een manier gevonden om haar spanning kwijt te raken. Bijzonder, omdat je hier heel duidelijk ziet dat Sarah zelf een oplossing had voor haar onrust, de norm is echter anders. En zo werd haar gedrag als afwijkend bestempeld. Wanneer je dit leest is het bijna logisch dat Sarah in een soort van identiteitscrisis beland. Wanneer iedereen een mening over je heeft, waar moet je dan naar luisteren? In het boek komen diverse mensen langs die Sarah de goede kant op hadden kunnen helpen, het is verdrietig om te zien dat het soms juist de andere kant op ging. Dit boek speelt zich af in het verleden, tegenwoordig gaan we een stuk beter om met autisme en aanverwante stoornissen. Gelukkig maar als je het verhaal van Sarah zo leest, want hoe haar jeugd is verlopen is bijna schrijnend te noemen wat dat betreft. Wat ook gelukkig is, is dat Sarah een sterke persoonlijkheid is die zich uiteindelijk prima weet te redden. Het feit dat ze dit autobiografische boek over haar gevecht met het etiket autisme heeft geschreven is daar een heel mooi bewijs van.

Geschreven bij Afwijkend En Toch Zo Gewoon

Lieve Sarah

Mooi jou te mogen ontmoeten in jouw drie boeken. In het “coconnetje” waarin jij leeft, kan jij de wereld in en om jou heen heel goed omschrijven. Je ziet de misselijk makende maatschappij en haar rol haarscherp en geeft ons een eerlijke kijk op jouw belevingswereld. Jouw gevoel voor taal is opmerkelijk. Ik denk dat je een heel hooggevoelig mens bent. Je hebt de diagnose autistisch gekregen. Voor mij zijn dit uiteindelijk alleen begrippen. Pas als we het geduld en het lef hebben om achter het “syndroom” kijken, kunnen wij zien wie wij werkelijk zijn en onszelf accepteren met al onze mogelijkheden en onmogelijkheden.

Op een zondagmiddag in 2010 ging de telefoon, je belde mij doordat je op mijn website beland was. Je kwam niet goed uit je woorden en kwam heel nerveus en verward over. Maar nu ik je beter heb leren kennen door het lezen van jouw boeken en columns en door het samen met jou geven van lezingen, zie ik in jou een krachtige persoon. Jij laat de wereld zien dat jij in het onderwijs niet kreeg wat je nodig had als kind en de gevolgen die daaruit voortvloeien, Helaas overkomt dit nu nog vele kinderen. Jij laat de wereld zien dat het anders kan, zoveel liefdevoller en begripvoller. Ik wens je alle succes met de verkoop van je boeken en het uitdragen van jouw boodschap. Ik wens je bovenal succes in het opbouwen van een zo onafhankelijk mogelijk bestaan en het vinden van de balans in Jezelf.

Ingrid Rouleaux, auteur, initiatiefneemster van de “De Campagne “Onze Kinderen zijn de Toekomst” en het Christoffel Appel, het Landelijke Burgerinitiatief, waarin het Welzijn van het Kind centraal staat.

Ik was benieuwd naar de beleving van een kind met autisme. Nu ik dit boek gelezen heb denk ik dat het waardevol is voor veel mensen die met kinderen werken. Niet alleen autistische kinderen wordt een maatstaf opgelegd die bepaalt wat 'normaal' is en wat niet.

In het speciaal onderwijs zou je meer geduld en begrip verwachten voor de kinderen. Zo had Sarah in de pauze behoefte om zich vrij te kunnen bewegen. Maar het hele plein werd door 'de voetballers' in beslag genomen, 'omdat dit lastige leerlingen waren die bezig gehouden moesten worden. Degenen die niet voetbalden waren ondergeschikt aan de voetballers, bijna op de manier waarop leerlingen ondergeschikt waren aan leerkrachten.'
Ze schrijft over 'leerkrachten die schreeuwden en dreigden en soms iemand wild door elkaar rammelden (...)Het was niet ongewoon om kinderen van zes jaar een uur te laten zitten, zonder activiteit. Het kind wist soms niet waar het aan toe was, of wat er was gebeurd.'
Over ruimte om zich te uiten:
'De leraar vroeg iets. Het kostte me een paar seconden om over een antwoord na te denken en het ook nog uit te spreken. Die tijd kreeg ik niet. Op dwingende toon herhaalde hij de vraag vijf keer achter elkaar, alsof ik nooit eens luisterde. Toen stokte het 'gesprek' helemaal. Het duurde de rest van de dag om eroverheen te komen. Zoveel onbegrip, terwijl ik bereid was antwoord te geven.'

In het eerste deel van het boek zit Sarah op een gewone basisschool. Ze heeft moeite met sommige situaties, zoals lawaai. Ze heeft een intense beleving en fascinaties voor insecten en dino's, 'ernstige muziek' in plaats van vrolijke kinderdeuntjes.
Er wordt in een diagnose beschreven dat Sarah weinig contact maakt, terwijl er in haar beleving wel degelijk contact was. Ze ervaart veel indrukken zo sterk dat het daarbij uiten van tekenen dat ze luistert teveel is voor haar.
Sarah heeft veel details onthouden. Ik kon me goed verplaatsen in haar gedachten- en gevoelswereld. Herkenbaar haar verwarring als iets wordt uitgesteld: 'Wat betekende 'een andere keer? Wanneer zou ik het weer ooit mogen zien?' Hartverscheurend hoe bij het maken van kerstversiering, toen zij van klei een 'tas voor Jezus' maakte, die de oven niet haalde waar werkjes van anderen wèl werden gebakken.
Met meer ruimte voor eigenheid had Sarah misschien niet 'zoals anderen willen zijn, mezelf leuk vinden.'

Nieuwe juf Lily gaf uitleg waarom iets 'goed' of 'niet goed' was. Ieder kind was uniek en werd geaccepteerd. 'Wij waren háár leerlingen, zij was ònze juffrouw!' Sarah bloeide op bij haar.
Pakkend zijn de beschrijvingen van haar fantasiewereld waarin ze ook andere kinderen meeneemt. Rond een oudere jongen die jongeren overheerst en door Sarah 'Wurgslang' wordt genoemd bedenkt ze spelletjes, leert omgaan met haar angsten, wordt steeds dapperder.
Ze werd ook gepest. Van een training sociale vaardigheden krijgt ze jaren later een verslag onder ogen. Er wordt beschreven hoe ze over thuis vertelde op een 'ongepast moment' en daarin 'afgeremd' moest worden. De trainers gaven geen inzicht in waarom en hoe er 'aangepast' diende te worden.
'Wat ik vertelde, daar hadden ze op in kunnen gaan, omdat dit een ingang biedt naar echte oplossingen.'

Sarah voelde zich 'een verloren pion in de hele machinerie'.
Gelukkig waren er ook volwassenen, juist degenen die op hun eigen, meer persoonlijke manier met de kinderen werkten, die haar houvast en hoop gaven. Zoals Liesbeth, die zag hoe belangrijk zelf leren reizen was voor haar zelfstandigheid. Of Luka, door herkenning een rots in de branding. Met haar eigen innerlijke kracht heeft dit Sarah door de schooltijd heen gesleept.

Het boek las voor mij als een pleidooi: Afwijkend ìs gewoon! Geen normen waar kinderen aan moeten voldoen, alleen handvatten voor manieren van leren. Wat een ruimte zou er komen voor leerkrachten als zij ieder kind mogen begeleiden bij zichzelf worden.
Sarah: 'Jezelf mogen zijn, ik kan me geen groter geluk voorstellen!'

-Sasha Tieman-

Geschreven bij Afwijkend En Toch Zo Gewoon

Sarah Morton beschrijft heel erg veel situaties tot in detail waardoor Afwijkend en toch zo gewoon – biografie van een autist ontzettend moeilijk samen te vatten is in een paar alinea’s. Het boek bevat meer dan driehonderd pagina’s en daardoor zijn er helaas wat kleine spelling- en schrijffouten in te vinden.
Sarah geeft een duidelijke kijk in het hoofd van iemand met autisme en hoewel de uitdrukking van de vlotte pen een cliché is, is dit tegelijkertijd de beste uitdrukking die ik kan gebruiken om Sarah’s schrijfstijl te benoemen.

Haar verhaal leest snel en blijft boeien. Ik vond het schokkend om te lezen hoe zij als vierjarig meisje uit de klas werd gezet omdat ze boos werd op iemand die haar stoel had afgepakt en ik kreeg een brok in mijn keel toen ik las hoe boos een leerkracht op haar werd toen zij per ongeluk iets kapot maakte. Mijn tenen kromden zich toen een leerkracht een werkje van haar afkeurde, omdat het niet ging zoals zij dat wilde, Sarah was de enige uit haar klas die niet mee mocht doen. Ik was blij voor haar toen zij echte vriendschap ontdekte en treurde met haar om het verlies daarvan. Ik juichte met haar mee toen zij haar reisangst overwon en was trots op haar toen ik las dat ze tegen alle verwachtingen in (behalve de hare) haar diploma haalde.

Alles in dit boek lijkt er op te wijzen dat men vroeger te weinig afwist van autisme en dat er veel te weinig begrip voor Sarah was, niet alleen op school maar ook in haar directe omgeving. Na het lezen van dit boek hoop ik met heel mijn hart dat dat begrip inmiddels verbeterd is. Niet alleen voor Sarah, maar ook voor alle andere kinderen zoals Sarah. Zelf ziet zij haar autisme niet als een beperking, maar ziet ze ook de voordelen. Misschien is dat ook de reden dat ze heel krachtig overkomt, ondanks alles wat ze heeft meegemaakt.

Sarah schreef dit boek in de hoop de wereld meer te laten weten hoe het is om autist te zijn en op die manier een duidelijker beeld te geven waardoor meer begrip zou kunnen ontstaan. Hoewel ik maar een heel kleine druppel op de gloeiende plaat ben heeft zij wel mijn beeld veranderd en mijn kijk daarop gewijzigd. Ik hoop dan ook dat er meer mensen zullen zijn die dit boek gaan lezen, want als lezer kun je alleen maar trots zijn op en respect hebben voor haar doorzettingsvermogen en drang om anderen die zeggen dat ze nergens toe in staat is het tegendeel te bewijzen.