Anna

Boek op de kop getikt voor bijna niets bij de Slegte. En dan blijk je ineens weer een juweeltje in je bezit te hebben. Mooi verhaal, maar het meeste onder de indruk ben ik van de schrijfstijl. Het is ongelooflijk dat deze roman in 1920 geschreven is. Het is volledig van deze tijd. Mooie zinnen, ontroerend verhaal over dienstmeisje Anna. Politieke beschouwingen vind ik altijd wat lastiger om te lezen en ondanks de voetnoten vond ik sommige zaken ingewikkeld, maar al met al is dit een aanrader, prachtig boek!!

Anna is een Hongaars volksverhaal, volgens de cover van het boek nog steeds heel populair daar. Het verhaal gaat over het arme dienstmeisje Anna. Zij komt in dienst bij de family Vizy, die al veel problemen met Anna's voorgangers hebben gehad. De familie is veeleisend en Anna moet hard werken. Een lichtpuntje in het leven van het meisje komt als Jancsi, een neef van de familie, komt logeren en een affaire met haar aangaat. Deze verloopt kort en stormachtig; na afloop laat Jancsi Anna vallen als een baksteen. Het leven lijkt zijn normale beloop terug te krijgen, totdat het verhaal een dramatische wending neemt na wat lijkt een gezellig en feestelijk diner te zijn geweest. Het is een beklemmend einde dat de lezer veel stof tot nadenken geeft.

Anna is een prachtig volksverhaal met veel politiek, ook tussen de regels door. Helaas weet ik weinig van de Hongaarse politiek omstreeks 1900, en ondanks de voetnoten blijft het voor mij een ingewikkelde kwestie. Gelukkig is de verloop van het verhaal ook ondanks deze kennis redelijk te volgen, maar feit blijft dat ik denk dat ik een hoop heb gemist doordat ik nu minder in staat was tussen de regels door te lezen.

Het eerste wat mij opviel aan dit boek was de indrukwekkende schrijfstijl. Het verhaal verloopt rustig zonder saai te worden, en wordt soms verteld met het bepaald soort humor dat men alleen in oude volksverhalen vindt. Soms lijkt het bijna een sprookje. Wel heb ik het idee dat ik bepaalde, cruciale, thema's en ideeën in het verhaal heb gemist. Wellicht heeft dat te maken met zowel het gebrek aan kennis over de politieke situatie, als de bijna lichtvoetige schrijfstijl. Dit geeft de lezer namelijk al gauw het idee dat het verhaal ook licht en zonder veel diepgang zal verlopen. Hierdoor lijkt de dubbele moord die Anna pleegt, enigzins uit de lucht te komen vallen. Dat dit aan mij ligt, betwijfel ik absoluut niet. Het boek straalt aan alle kanten het woord meesterwerk uit: dat ik dit niet geheel kan analyseren zegt meer iets over mij dan over de zeer kundige schrijver. Ik zou graag eens een analye over dit boek lezen om te zien welke dingen ik niet heb begrepen.

Wat ook bijdraagt aan het unieke karakter van het verhaal, maar daarbij helaas soms ook aan de verwarring, is het feit dat de lezer zo weinig van Anna's perspectief meekrijgt. Het verhaal kent een auctiorale verteller, die afwisselend in de gedachten van de hoofdpersonen duikt, echter bijna nooit in die van Anna. Ook hierdoor blijft de moord een verrassing. Wellicht was dit de bedoeling van de schrijver. Dit is dan ook gelukt, het was zeker een verrassing, alleen nu begrijpt de lezer (althans, deze lezer) het motief totaal niet.

Al met al vind ik het een heel boeiend boek. Het verhaal is intrigerend, en dat wordt alleen maar versterkt door de boeiende, soms licht humoristische, vertelwijze. Dit originele volksverhaal is weer eens wat anders dan een Nederlandse Saskia Noort of Simone van der Vlugt. Geen wonder dat dit verhaal na bijna honderd jaar nog steeds populair is (al dan niet in Nederland, in ieder geval in Hongarije). Helaas bezit ik onvoldoende kennis over de politieke situatie van Hongarije een eeuw geleden. Ook vond ik het moeilijk Anna's motief te begrijpen, omdat we zijn weinig vanuit haar perspectief te zien kregen. Hierdoor kreeg ik het idee dat ik een aantal cruciale zaken over het hoofd heb gezien en het boek niet helemaal begrijp. Desalniettemin een juweeltje die toch zeker vier sterren verdient!