D Een geschiedenis van twee werelden

De in Nederland geboren Michel Faber is opgegroeid in Australië maar woont nu in het Verenigd Koningrijk. D begon hij vijfendertig jaar geleden al te schrijven en nu komt het boek op de markt om de honderdvijftigste sterfdag van Charles Dickens te herdenken. In de noot van de schrijver is ook te lezen dat het boek niet alleen een herdenking aan Dickens is, maar ook schatplichtig is aan James Thurbers die The Wonderful O schreef en aan C.S. Lewis en Charles Lutwige Ogsons, bekend van de Kronieken van de Narnia-reeks.

Eerlijk gezegd ben ik niet zo’n fantasy- of sprookjeslezer, maar de cover van het boek sprak mij enorm aan. Wat is deze prachtig en bijzonder. Ik kan er nog steeds van genieten als ik deze in mijn boekenkast zie staan. Maar vond ik het verhaal ook zo mooi?

Het verhaal gaat over Dhikilo, een geadopteerd donker meisje dat nu in een saai slaperig Engels kustplaatsje woont. Ze komt uit een klein onbekend land Somaliland, dat eigenlijk niet bestaat. Haar vriendinnen komen allemaal uit landen die wel bestaan. Dan ontdekt ze op een ochtend dat de letter D is verdwenen. Iedereen spreekt de woorden zonder D uit en ook in de tekst, zoals naamborden, is de letter D verdwenen. Waarom hebben de mensen het niet door dat de letter D is verdwenen?

‘Een letter verdwijnt niet zomaar vanzelf uit het alfabet,’ zei de professor. ‘De d is gestolen.’ – Michel Faber

Als ze naar de begrafenis van een oud professor en docent gaat, ontdekt ze iets vreemds. Hij blijkt namelijk nog te leven en met zijn hond, of is het toch een sfinx?, blijkt hij een eigen leven te leiden.
Samen met Mevrouw Robinson (de hond of sfinx) gaat ze naar Liminus, de magische wereld. Hier ziet ze libellen met de letter D rondzwermen. Ze brengen de letters naar een oven om ze daar te vernietigen. Dhikilo komt daar in een spannend avontuur terecht, waarbij ze haar leven niet zeker is. Maar zal het haar lukken de letter D terug te krijgen? Zal ze de dictator Gamp in Liminus kunnen tegenhouden om naast de letter D ook de andere letters te redden?

Michel Faber heeft een prachtig boek geschreven. De hoofdstukken zijn kort en krachtig. Hij weet het verhaal tot leven te brengen en heeft een sprookjesachtige schrijfstijl. Zo mist letterlijk de letter D bij de woorden, dansen de libellen over het papier en kent het boek ook nog een mooi formaat. D een geschiedenis van twee werelden is in zijn totaliteit een sprookje op zich. Vanaf de eerste letter tot de laatste letter is het genieten van zijn beeldende en fantasierijke schrijfstijl. Een kunstwerk op zich!

Voor mij is dit de eerste kennismaking met Faber. De vertaling door Harm Damsma en Niek Miedema verdient absoluut een groot compliment. Ze hebben in het verleden eerder boeken van Faber vertaald. In de toekomst wil ik zeker nog een boek lezen van deze auteur. Hij weet woorden tot leven te brengen en de lezer bij zijn verhaal te betrekken.

D is een verhaal dat je moet lezen om te ervaren hoe mooi het daadwerkelijk is. Ik heb bewust de tijd genomen voor het boek en het over een aantal dagen verspreid. Gewoon om te genieten van dit bijzonder mooie fantasierijke sprookjesverhaal. Een aanrader voor jongeren en ouderen!

- Faber richt zich in het verhaal rechtstreeks tot zijn leespubliek. Hij neemt de lezer bij de hand, om te helpen alle informatie door te nemen en begint het verhaal gewoon nog een keer opnieuw. Het vorige hoofdstuk noemt hij een aanloopje. Het heeft een grappig effect, want het geeft een soort déjà vu. Je weet immers al een beetje wat er gaat komen, maar het tweede verhaal loopt door.

- Het begin van het verhaal speelt zich in het huidige Engeland, waar hoofdpersonage Dhikilo net wakker wordt in het ochtendlicht. Dat klinkt als een sprookje, niet? Ware het niet dat de heldin uit dit verhaal opgroeit als wees van haar uit Afrika gevluchte ouders. Ze is geadopteerd door Ruth en Malcolm toen ze nog maar een jaar oud was. Meisjes op school lachen haar uit om haar naam en zelfs vriendinnen korten haar naam af en noemen haar Dicky. Haar leven is dus niet altijd even makkelijk.

- Dhikilo is anders dan de andere kinderen op haar school. Ze komt uit Somaliland, en niet uit Somalië zoals ze steeds weer opnieuw moet uitleggen. Het is alsof het land gewoon niet bestaat. Zelfs de leraren negeren het als ze ernaar vraagt. Dat ze een vreemde eend is blijkt niet zozeer door haar vreemde naam, of afkomst, maar omdat ze als enige doorheeft dat er iets niet klopt bij het wakker worden. De letter d is verdwenen.

- Dhikilo ziet met lede ogen aan dat iedereen doet alsof het heel normaal is dat de d verdwenen is, erger ze doen net alsof de letter nooit bestaan heeft. En met de letter d lijkt nog veel meer te verdwijnen. Als lezer snap je het meisje wel, het leest vervelend zonder d, en je hoopt met haar mee dat er niet nog veel meer letters gaat verdwijnen, want hoe moet het dan met het verhaal?

- Wanneer Dhikilo de begrafenis bijwoont van haar geliefde geschiedenisleraar, professor Dodderfield, ontdekt ze dat hij niet echt dood is. Ze praat met hem over de verdwenen letter en de rare omstandigheden. Het is een rare kwibus, maar gelukkig wil hij wel helpen. Samen met de professor en zijn hond, gaat ze op reis naar de magische wereld Liminus, waar ze het op moet nemen tegen de Gamp, een verschrikkelijke dictator.

-In het Parallel universum op Liminus heerst er angst en honger. Het blijkt een universum vol dictators, barbaren en geregistreerde onderdanen. Tijdens haar avontuur maakt ze absurde voorvallen mee en komt ze bijzondere wezens tegen. Kan Dhikilo voorkomen dat de Gamp de taal vernietigt? En kan zij, een meisje zonder ouders of land, een plek vinden waar ze zich eindelijk helemaal thuis voelt?

- Conclusie: Het had allemaal wat spannender gemogen, en ik mis hier en daar wat diepgang en emotie. Toch leest het lekker weg en is het een leuk, origineel sprookje geworden. Met in de hoofdrol een dappere jonge heldin die laat zien hoe het ook kan en een auteur die grote thema’s als de teloorgang van de westerse beschaving, stromen vluchtelingen en de opwarming van de aarde in een jeugdboek niet uit de weg gaat.

Ik klapte dit boek dicht met gemengde gevoelens. Enerzijds hield ik heel veel van het concept van D en vond ik het erg vlot lezen. Het verhaal is spannend en avontuurlijk, met korte hoofdstukken waardoor het goed vooruit ging. Anderzijds vond ik delen van het verhaal heel erg lijken op Narnia (Sneeuwwereld vol magie, vreemde wezens en een boze heerser) en werden de dialogen waar de D ontbrak uiteindelijk wat te veel van het goede.

Ook ben ik er nog niet helemaal uit wie precies de doelgroep is voor D. Het verhaal zelf is ongetwijfeld bedoeld voor kinderen, maar de taal is soms erg moeilijk (bv. woorden als fideel en abusievelijk). Ik zou het boek dus vooral aanraden aan kinderen die wel wat uitdaging kunnen gebruiken op vlak van taal maar qua onderwerpen wel in het kinderboekengenre willen blijven.

Zelf, als volwassene dus, ben ik niet voor de volle 100% overtuigd van dit boek, maar ik denk wel dat bepaalde kinderen hier echt van kunnen genieten. Ik denk dat mijn eigen jonge ik, die al snel het hoogste leesniveau had en hield van magische en spannende verhalen, dit geweldig had gevonden. D is dus geen boek voor iedereen, maar zeker de moeite waard als het iets voor jou lijkt!

Een fijn sprookje voor jong en oud.