De blikman

Wanneer je begint te lezen in ‘De blikman’ weet dan dat dit niet zomaar een liefdesverhaal is. Het is een, volgens de Daily express ‘een wonderbaarlijk mooi verhaal vol liefde, verlangen en verlies’. En daar is niets teveel mee gezegd. Normaal houd ik mij verre van quotes, maar deze vond ik zo passend dat ik hem heb gebruikt. Want hoe beschrijf je een vriendschap die verder gaat, maar toch ook weer niet. Hoe beschrijf je een liefde waar niet over gepraat wordt, een liefde die een ‘ziekte’ wordt genoemd. Waar niet aan mag toegeven en het verlangen laat wegebben. Dat is waar het over gaat. Over Ellis en Michael, over vriendschap en ietsje meer. Het verhaal wordt prachtig omschreven. Mooie zinsopbouw, met een mooie setting, waarvan de schrijfstijl soms net poëzie is. Je ziet de jaren voorbij glijden, een huwelijk maak je mee, maar ook het verlies van geliefden. Dit wordt echt met de tijd mee geschreven. Wat op zich al heel knap is. Het starre van ouders, het toch willen voldoen aan bepaalde eisen. Heel goed. Het is geen heel dik boek, nog geen 200 pagina’s, meer is er ook niet nodig. De cover, die is mooi, stil en ook wel eenzaam. Een prachtig verhaal, waar ik heel erg van heb genoten, want het is net even anders. En dat maakt het zo bijzonder.

Net als de vorige keer met Marvellous Ways, moest ik even wennen aan de schrijfstijl. Sarah Winman is een schrijfster die een karakter niet alleen uitbeeld, vorm geeft, maar ook zeer zeker een ziel. Dit vind ik zo bijzonder knap en soms filosofisch te noemen. Je krijgt echt een kijkje bij mensen binnen. Persoonlijk hou ik hier heel veel van. Je kunt dit op 2 manieren doen. Een lezer kan verliefd worden op het personage, maar een lezer kan het karakter ook intens haten (ik soms wel tenminste). Hoe dan ook, beide manieren zijn een kunst en niet iedere auteur bezit die kracht.

Je begint in 1950 met het verhaal en door het boek heen verspringt het af en toe van tijdsgeest. Je volgt uiteindelijk 3 hoofdpersonage Ellis (moest even 2x goed lezen voor ik begreep dat dit ook als mannennaam gebruikt kan worden), Michael en Annie. Ellis en Michael worden ieder ook duidelijk aangegeven in het boek met een tussenblad met hun naam erop. Hierdoor wordt duidelijk aangegeven vanuit wiens perspectief je leest.

In De blikman kun je niet anders dan meeleven en een zwak ontwikkelen voor ieder hoofdpersonage. Getekend door het leven, al vanaf de geboorte, worstelen 2 jongens met het leven zonder moeder. In een éénouder gezin hoeft een kind niet perse iets te kort te komen, er zijn ouders die kunnen dit gat geweldig opvullen. Bij zowel Michael als Ellis geldt, als er niet over wordt gesproken, dan is het er ook niet. Zo ontstaat er ook een vriendschap die intens is, maar, waar  niet altijd alles wordt uitgesproken.
Dit nieuwste boek van Sarah Winman vind ik net iets minder proza dan Marvelouss Ways, daarentegen vind ik het wel op een prettige manier filosofisch en psychologisch. Tussen de regels door wordt er zo enorm veel gezegd door Sarah, maar Michael, Ellis en Annie spreken het niet daadwerkelijk uit. Dit is een boek die je moet voelen. Je leest de woorden en je voelt de lading die in de woorden ligt, maar ook wat er achterligt. Deze lading is vaak nog zwaarder en dieper, dan het geen wat gezegd wordt. Er komen waar weinig auteurs weg met dit spelletje tussen woord, geest en gevoel. Ellis en Michael laten in De blikman zien, dat een roman niet perse over een liefdes relatie hoeft te gaan. Een roman kan zeker ook gaan over de intensiteit van een vriendschap. Het geluk, verdriet en alles wat erbij komt kijken, kent vele raakvlakken met de liefde en kan soms net zo diep gaan. Deze roman Sarah Winman is een klein compact verhaal, qua grote van het boek en het aantal bladzijde. Dit doet echter niks tekort aan het verhaal, welke meeslepend, scherp en zacht tegelijk is.

In 2011 debuteerde Sarah Winman met When God was a rabbit en won hiermee meteen al diverse book-awards. De blikman is haar derde roman, die in juli 2017 in het Engels verscheen en nu in september 2018 in het Nederlands verschenen is. Een korte maar emotioneel geladen roman vol tragiek en liefde.
De blikman opent met een proloog met een zwangere Dora Judd, die een kopie van het schilderij met zonnebloemen van Vincent van Gogh wint. Dit schilderij betekent voor haar de weg naar vrijheid, mogelijkheden en schoonheid en krijgt gedurende het verhaal betekenis voor de lezer.
Vervolgens wordt de roman verdeelt in drie delen Ellis Judd, zijn jeugdvriend Michael en Frankrijk. De moeder van Ellis heeft hem de liefde voor het kunstenaarschap bijgebracht en stimuleerde hem om te tekenen. Zijn vader vond dit allemaal maar flauwekul en iets voor watjes. Na haar overlijden moest Ellis, 16 jaar oud, van zijn vader van school af om in de autofabriek te gaan werken, kortom een baan voor het leven.
De moeder van Michael heeft hem in de steek gelaten. Lange tijd konden de jongens ongestoord met elkaar omgaan en elkaar leren kennen. Er werd niet gepraat door hun vaders, het leven was gewoon zo en ze moesten het accepteren, dat er geen moeder was en dus geen liefde. Erover praten zou het werkelijk gemaakt hebben, maar de vaders veegden het liever onder tafel en daarmee hun zonen. Hun moeders waren op zoek naar vrijheid. De reacties van de vaders naar hun zonen heeft hun karakter dermate beïnvloedt, dat ze moeite hadden om hun eigen keuzes te maken in het leven. Gaandeweg kom je erachter wat Ellis en Michael echt voor elkaar betekenden, ondanks het feit dat Ellis trouwde met Annie en Michael tijdelijk uit beeld verdween.
Je krijgt als lezer goed inzichten in de karakters van Ellis en Michael. Beiden eenzaam, moeite hebbend om zich bloot te geven, steun zoekend bij de ander en op elkaar gericht.
Dit is bijna een liefdesverhaal. Maar zo eenvoudig is het dus niet. Het is een soort liefdesverklaring geworden aan vriendschap, trouw, verlies en het leven.

Een boekje met een schat aan zinnenprikkelende emoties die de lezer mee laat leven met drie, door het lot verbonden, hoofdpersonages. Michael, Ellis en Annie zijn de drie jongeren waar het boek om draait. Een onlosmakelijk trio, door een speling van het lot tot elkaar veroordeeld. Een driehoek met ongelijke zijden, dit zal blijken uit de verschuivende verhoudingen na het huwelijk van Ellis en Annie.

De roman kan ook gezien worden als een dubbele coming of age van Ellis en Michael, hun vriendschap en hun ‘anders’ zijn wordt uiterst subtiel duidelijk in de loop van het verhaal. De spanning die hun gevoelens oproepen en de manier waarop er vooral niet gesproken wordt is een verdienste van de auteur. Laat de lezer zelf ontdekken wat de jongens meegemaakt hebben en hoe hun tweemanschap plaats moest maken voor een driemanschap toen ‘Advent-Annie’ ten tonele verscheen.
Deze roman heeft me aangenaam verrast door de veelheid aan plotwendingen en aan de prachtige beschrijvingen van de couleur locale. Vergeet ik nog bijna te vertellen dat literatuur een belangrijke rol speelt, evenals muziek.
Een fijn, gevoelig boek over twee jongens die tot elkaar kwamen door een speling van het lot.

Geschreven bij De blikman

Mooi boek

Het verhaal start in 1950 met een zwangere Dora Judd die op een dag in december opeens weet wat ze wil: vrijheid, keuzemogelijkheden en schoonheid. Ze heeft gewonnen bij een loterij en kiest voor een schilderij met zonnebloemen in plaats van een fles whisky.
Dit schilderij wordt haar inspiratie en haar biechtstoel.
Zonnebloemen lopen als een 'gouden' rode draad door het verhaal. Zelfs op de binnenkant van de prachtige omslag en het eerste en laatste blad zijn ze te bewonderen.

Sinds hun twaalfde bestaat een hechte vriendschap tussen Ellis en Michael; ze fietsen samen door de straten van Oxford, leren zichzelf zwemmen in de rivier en worden samen volwassen terwijl ze proeven aan het leven. Maar ook seksueel groeien ze naar elkaar toe naarmate ze meer gaan puberen. De een meer dan de ander, maar het voelt voor beiden goed.

Michael kan het goed vinden met Dora, de moeder van Ellis. Ze kunnen samen genieten van kunst en de mogelijkheid om daardoor te ontsnappen aan de realiteit. Met name het schilderij met de zonnebloemen dat oorspronkelijk geschilderd werd door Van Gogh wordt uitgebreid besproken.

'De blikman' is een boek dat behalve het verhaal van Dora voorin, bestaat uit twee delen; het eerste deel gaat over Ellis en het tweede over Michael. Flashbacks zijn aan de orde van de dag, maar zijn zeker niet hinderlijk. Ze maken de puzzel steeds meer compleet.

Ellis maakt kennis met Annie, ze trouwen en de vriendschap met Michael blijft bestaan. Ze genieten van elkaars gezelschap en ze vieren samen de zomer!

De wereld van Ellis stort in elkaar wanneer zijn geliefde Annie tijdens een auto-ongeluk om het leven komt. Ook Michael is nu uit zijn leven verdwenen. Het is voor Ellis het einde van de zomer. Maar meer vertel ik er niet over behalve dat het eerste deel eindigt op het moment dat Ellis een boek met gedachten, ideeën en krabbels van Michael vindt dat begint in november 1989, in de tijd dat ze elkaar niet zagen.

Het tweede deel start in november 1989 en is het verhaal van Michael.
Dit deel zou door een totaal andere auteur geschreven kunnen zijn; zoveel verschil in stijl is er in het beschrijven van gevoelens, situaties en de momenten van wanhoop. Soms is het hartverscheurend en mooi tegelijk!

De auteur heeft door de bijzondere schrijfwijze en schrijfstijl de lezer een kans gegeven om een band op te bouwen met de personages. Een kans om hen dicht bij hun hart te laten komen om het te laten verwarmen door deze vele soorten van liefde en genegenheid.

Een prachtig boek vol pijn, verdriet, zachtmoedigheid, liefde en heling. Goed taalgebruik, goede opbouw, afgewisseld met de symboliek van beeltenissen en muziektitels die passen bij de tijdsgeest. Aanrader (ook voor leesclub).

Alles begint met een schilderij vol zonnebloemen.

Ellis is een man die elke oneffenheid uit het afgekeurde blik van auto-onderdelen weer als-nieuw krijgt. Alleen de deuk die hij zelf in zijn leven ervaren heeft, krijgt hij niet glad gestreken. Om de pijn te ontlopen werkt hij ’s nachts en slaapt overdag. De man die alleen maar probeert op de been te blijven, valt van zijn fiets en komt met zijn arm van hand tot elleboog in het gips.

In flashbacks maken we kennis met de jonge Ellis. Hij is twaalf jaar als hij bij Mabel in haar woning annex groenten- en fruitwinkel haar kleinzoon Michael leert kennen. Michael schrijft en Ellis tekent en samen ontdekken ze Oxford, het leven en elkaar. Een prachtige pure vriendschap, waarbij ze veilig zijn bij elkaar en voor hun vaders. Jaren later bezorgt Ellis een kerstboom bij een klant. Het is wederzijds liefde op het eerste gezicht en samen met Annie ontstaat er een hechte vriendschap tussen de drie. Het beeld van hen drie wordt samengevat in een beeldende foto met Michael als sprankelend middelpunt.

Als Ellis het schilderij vol zonnebloemen van zijn overleden moeder via zijn vader terugkrijgt, krijgt hij ook een doos van Michael. Ellis gaat lezen en via hem lezen we de gedachten en het leven van Michael. Puzzelstukjes vallen op hun plek. Pijnlijk wordt duidelijk waarom Ellis, Annie en Michael niet meer samen zijn. Uiteindelijk ontstaat iets van heling tussen de zonnebloemen.

Met dank aan #UitgeverijOrlando voor het mogen lezen van een recensieexemplaar!

Winman heeft een ontroerende novelle geschreven over een man en een vrouw die elkaar leren kennen, over twee vrienden die alles samen deden. Dan veranderen er dingen, zoals dat in het gewone leven gebeurt. Levens veranderen, personen groeien, mensen overlijden, ziektes die niet genoemd mogen worden. ‘De blikman’ is een grote herkenning, de tijd dat er nog geen internet bestond. Men noemt het een goede tijd, maar was dat wel zo?
Ellis is degene die in ‘De blikman’ de hoofdrol speelt. Hij heeft het niet gemakkelijk en heeft veel voor zijn kiezen gehad. Stukje voor stukje ontrafelt zich zijn geschiedenis. Winman heeft het vermogen om van Ellis en de mensen in ‘De blikman’ mensen van vlees en bloed te maken. Ze heeft een sobere schrijfstijl, maar wat ze schrijft is doeltreffend. Winman geeft een invulling aan gewone woorden, dat is de kracht van haar schrijfwijze. Van niets iets maken, van iets doodgewoons iets prachtigs maken, pure poëzie. Maar ook humor is haar op het lijf geschreven.
‘De blikman’ door Sarah Winman is een prachtig geschreven novelle en is absoluut een aanrader. Daarnaast is ‘De blikman’ een ode aan blik. Leest U ‘De blikman’ en U begrijpt wat ik bedoel.

Een prachtig verhaal, over dat waar het echt om draait: vredige liefde. Het heeft me diep geraakt.

De blikman gaat over Ellis, Annie en Michael die een speciale vriendschaps/liefdesrelatie met elkaar hebben. Ellis en Michael zijn reeds vrienden van in hun kinderjaren die naarmate de puberteit nadert verandert in iets meer.
Door omstandigheden leert Ellis Annie kennen en ze trouwen. Annie sluit Michael in haar hart en ze leiden met drie een zorgeloos bestaan tot Michael uit hun leven verdwijnt.
Dat is in het kort de voorgeschiedenis.
Het boek behandelt twee delen. Het eerste gaat over Ellis die gebroken achterblijft nadat Annie tijdens een auto-ongeluk sterft. Hij sluit zich volledig af en leeft een beetje in zijn eigen wereld. Tot de dag dat hij besluit te stoppen met werken, het felbegeerde zonnebloem-schilderij van zijn moeder terugkrijgt van zijn vader en een doos krijgt waar Michael op staat.
Het tweede deel gaat over Michael. Meer ga ik over dit deel niet verklappen want dan is de beauty van het verhaal reeds verklapt.
Sarah Winman heeft een uitgesproken eigen schrijfstijl waar ik gedurende de eerste helft van het boek toch soms moest teruglezen. Waar deed het mij aan denken? Poëtisch, literair, overpeinzend? Ik kon er de vinger niet op leggen. Maar dan zit je ineens in het verhaal en lees je het boek in één keer uit.
De blikman is in één woord prachtig. Het verlies, het geluk, de liefde, de ontdekkingen, de liefde voor kunst… je leeft mee met de gevoelens van Ellis en Michael, het verdriet van hen. Je houdt van Annie omdat zij Ellis en Michael zo graag ziet. Je houdt van alle nevenpersonen, zelfs van de vader van Ellis die met ijzeren hand regeert. En dan volgen de tegenslagen. Prachtig gewoon.
Ik was nog maar halverwege het boek toen ik mijn oudste zoon een bericht stuurde dat hij De blikman moest lezen, zo overweldigd was ik door de beauty of it all.
Aanrader dus!