De neus van Mussolini

De Neus van Mussolini is het verhaal van Berta, die als communistische activist zich schuil houdt in een dorpje in de bergen samen met haar vader en parkiet, wachtende op het teken van haar kameraden om tevoorschijn te komen en Primo de Rivera te doden. Er is allen een tegenvaller: het seintje komt nooit.

Toen ik voor driekwart door het boek heen was, verbaasde ik me erover dat het zo'n laag gemiddelde had op goodreads. Het was toch zeker een goed boek? De personages waren realistisch en veelzijdig, en ieder hoofdstuk volgde je een ander persoon waardoor je veel kanten van het verhaal te zien kreeg. Alle karakters verwikkelden zich steeds dieper in elkaars leven. Zelfs spanning bouwde zich op waar ik het niet verwacht had.

Maar toen gebeurde het einde.
Het was wat van een anticlimax voor mij. Sommige dingen vond ik slordig opgelost en afgerond, alhoewel ik wel goed kon begrijpen waarom de auteur juist voor dit einde had gekozen. But still.. het stelt een beetje teleur. Daar waar ik vier sterren wilde geven, verlaag ik toch naar drie.
Een fijn boek om te lezen, en zeker aan te raden, maar geen wereldboek.

Het verhaal speelt zich af in het Catalonië van de jaren twintig van de vorige eeuw. Dictator Primo de Rivera is aan de macht in Spanje. In september 1923 heeft hij samen met enkele andere officieren een staatsgreep gepleegd. De koning mag aanblijven, maar de macht ligt bij De Rivera, een groot bewonderaar van Benito Mussolini. Er is heftig verzet van de politieke partijen en de vakbonden. De hoofdpersoon van het boek, de jonge bankemployee Berta Panatis, lid van de communistische partij, krijgt de opdracht om dictator De Rivera te vermoorden. Wat de partij beslist moet een lid uitvoeren, zonder de beslissing in twijfel te trekken. Deze kadaverdiscipline die nog steeds opgeld doet in China, maakt elke partijcriticus monddood. Ze krijgt een zilveren pistool en zes zilveren kogels mee, en in december 1923 vertrekt ze samen met haar vader, een afgekeurde steenhouwer met een verpletterde hand, maar een Pyrenees bergdorp om daar het telegram met daarin de precieze opdracht voor de aanslag af te wachten. De tijd verstrijkt en het telegram komt niet. Hun geld raakt op, ze lijden honger en kou. Toch weet Berta van geen opgeven. Ze houdt zich ver van het sociale leven in het dorp. Ze gaat alleen af en toe naar het kleine postagentschap om aan de beheerster Carlota Monrós te vragen of haar telegram is gekomen. Haar vader mengt zich meer in het dorpsleven en leest ook kranten die hij van een bevriende kroegbaas krijgt. Hij laat zijn dochter en krantenknipsel zien waarin de moordaanslag op Benito Mussolini staat beschreven. Op 7 april 1926 doet de vijftigjarige Ierse Violet Gibson een poging om de Italiaanse dictator te vermoorden. Omdat hij net zijn hoofd draait als ze schiet, raakt ze zijn neus. Violet wordt het grote voorbeeld voor Berta Panatis.
Baulenas laat ons zien wat er in het hoofd gebeurt van iemand die bereid is zich op te offeren voor een hoger doel. Alle bezwaren worden aan te kant geschoven. Er ontstaat een kokervisie waaruit geen ontsnappen mogelijk is. Een prachtig geschreven, indrukwekkende en aangrijpende roman. Die ook een aanklacht is tegen alle dictaturen van zowel links als rechts.