De onvolmaakten roman

Niet heel veel plot of twists, maar heel goed geschreven met superveel interessante ideeen en gedachten. Literaire sci-fi. Ook heel tof dat een AI de vertelstem is en zelf ook een hoofdpersoon.

De filosofische schrijfstijl leest vrij afstandelijk doordat de alwetende verteller een AI is en is soms hoogdravend van stijl met verwijzingen naar klassieke werken en schrijvers, die niet elke lezer zal herkennen. Gelukkig verduidelijkt de schrijver deze verwijzingen door de uitleg van Gena, die alle verwijzingen (uiteraard) kent.

Na een aantal hoofdstukken komen ook Cas en andere personages aan het woord, maar het blijft voornamelijk Gena die het verhaal vanuit haar perspectief vertelt. Dit maakt dat het een verhaal was dat soms pittig leest. Ondanks dat je veel meemaakt, zoals de ervaringen van Cas in de simulaties, bleef ik een afstandelijk gevoel houden. Een verslag, hoe spannend en intrigerend gebracht en met af en toe de andere personages indirect aan het woord, leest nu eenmaal anders dan een verhaal waarin directe interactie is tussen de verschillende personages.

Ewoud Kieft schetst een toekomstbeeld dat op mij eenzaam overkomt. Het lijkt alsof de mensheid niet meer voor zichzelf kan denken, sinds de AI ingevoerd is. Daarmee bedoel ik dat mensen nog meer langs elkaar heen lijken te leven dan nu in onze maatschappij het geval is. Ze hebben allemaal nog hun eigen keuzevrijheid, maar worden wel beïnvloed en begeleid door Gena. Dit moet gevolgen voor de ontwikkeling van de mens hebben gehad. Ik vroeg mij regelmatig af hoe deze wereld zich zou hebben ontwikkeld zonder tussenkomst van de AI.

Helaas had ik regelmatig moeite het verhaal goed te volgen. Dit kwam met name doordat het helaas niet altijd duidelijk is of je het verhaal leest vanuit het perspectief van Cas of dat Gena aan het woord is in het verslag over Cas, of de onderzoekscommissie. Maar ook door het taalgebruik zoals ik al eerder aangaf. Normaal gesproken schieten mijn ogen tijdens het lezen over een tekst heen, nu moest ik de zinnen bijna letterlijk woord voor woord lezen om het tot mij door te laten dringen.

Ik vond het jammer dat Ewoud Kieft het boek qua taalgebruik niet toegankelijker heeft geschreven. De Onvolmaakten heeft namelijk een aantal interessante punten, zoals:

Kunnen mens en kunstmatige intelligentie volledig in elkaar opgaan, kan de mens zich optimaal laten sturen door een AI? Of zullen er altijd invloeden van buitenaf blijven die de samenwerking (die steeds meer op een samensmelting gaat lijken) in de weg staan? Zal elk mens zich zelfstandig kunnen blijven ontwikkelen of wordt het een uniforme maatschappij waarin iedereen op elkaar gaat lijken? Is een samenwerking waarin de mens ondanks sturing alle mogelijkheden tot zelfontplooiing krijgt mogelijk? Is een toekomst waarin de mensheid gebruik kan maken van techniek en de daaruit volgende vooruitgang wel een toekomst die we willen? Verliezen we dan niet teveel van onszelf, van onze menselijkheid?

Pas aan het eind wordt het taalgebruik begrijpelijker en minder filosofisch van aard, waardoor het verhaal gelijk een stuk aangenamer leest en bevat het meer emotie. Dat is het deel waarin de mens een grotere rol krijgt. Voorafgaand was voornamelijk de kunstmatige intelligentie grotendeels aan het woord geweest.

Ondanks het interessante uitgangspunt van het boek, kon het boek mij helaas door de schrijfstijl niet bekoren. Ik heb het boek meerdere keren aan de kant moeten leggen, omdat ik steeds maar niet goed in het verhaal kwam. Als de schrijfstijl toegankelijker was geweest had ik het verhaal met meer plezier gelezen.

Na lovende kritieken gekocht en eraan begonnen, ben groot SF liefhebber...helaas begon het al gauw voorspelbaar en slaapverwekkend te worden. Het kabbelt maar voort zonder echte vragen op te roepen en zonder duidelijke stelling.

Erg pakkend met actuele filosofische thema's. Futuristisch en realistisch. Goed geschreven, zet je aan het denken.

Zojuist De Onvolmaakten uitgelezen. Aardig boek!

Grote delen zitten goed in elkaar. Zeker de stukken waar Gena aan het woord is. Toch is de stijl mij uiteindelijk iets teveel van hetzelfde. Er zitten stukken van een vergadering in die een oeverloze sfeer krijgen "en toen zei die dit en die dat" in die vergadering wordt weinig, eigenlijk niets beschreven van wat mensen voelen en ervaren of hoe de ruimte eruitziet. Echt zo droog als een transcriptie van hoe een echte vergadering zou kunnen gaan. En die stukken nemen in frequentie toe.

Daarbij, hoewel leuk uitgewerkt als toekomstbeeld vanuit applicaties en lifestyle van vandaag (heel erg uitvergroot) uiteindelijk een beetje mindere variant van Aldous Huxley's Brave New World. Ook twee werelden waar je allebei niet in wilt zitten. Één 'lone wolf' die daar zijn weg in zoekt.

(Christelijk) geloof lijkt Kieft als een soort persiflage weg te zetten. Het dubbelzinnige daarbij is dat hij enerzijds suggereert dat geloof in zijn toekomstbeeld compleet heeft afgedaan, terwijl er anderzijds enkele keren wordt gevloekt, wat niet echt lijkt te passen. Het feit dat mensen vloeken zou je bijna een godsbewijs kunnen noemen: dat er kennelijk nog iets te verhapstukken zou zijn met God, met Jezus Christus, in wie men beweert geen interesse te hebben. Tot slot nog het sprookje dat God betuttelend zou zijn, iets wat eigenlijk haaks staat op het evangelie, hoezeer sommige christelijke gemeenschappen ook betuttelend kunnen zijn...

Aan de andere kant, als een soort gedachte-experiment hoever mens en computer verweven kunnen raken, knap uitgewerkt!

Een goed boek.