De zoete waanzin - Paulus Hochgatterer

Op zich is dit een heel knap geschreven boek. Een verhaal grotendeels bezien vanuit de ogen van een kleuter. Helaas is het eerste deel van het boek haast niet om doorheen te komen. Ingewikkelde zinnen, lastig en onbegrijpelijk woordgebruik en een onsamenhangend geheel. Vanaf pagina 100 wordt het echter pas een heel spannend en goedlopend verhaal.

Het verhaal vertelt over een kleuter die bij haar opa een gezellige dag heeft zoals je meestal met je opa en oma hebt. Na een spelletje mens-erger-je-niet gaat opa om de een of andere reden naar buiten om vervolgens niet meer terug te keren. De kleine meid gaat bewapend met twee pionnen uit het spel naar hem op zoek. Ze komt echter helemaal getraumatiseerd terug. Ze heeft haar opa dood aangetroffen, liggend in een kruisvorm en zijn gezicht is helemaal weggeslagen. Het meisje weet meer maar kan en wil geen woord zeggen. Aan de politie en de psycholoog de taak het meisje aan de praat te krijgen. En hoe dit gebeurt is erg knap weergegeven. Vraag blijft alleen wie doet nou zoiets? Inderdaad iemand met een zoete waanzin. Maar wie en waarom?

Gelijkertijd wordt het verhaal vertelt vanuit de ogen en de beleveningswereld van de dader. Ik zal hier verder niks over verklappen want dan geef ik het hele verhaal weg en dat is zonde. Maar ik kan wel zeggen dat het erg verrassend en heel knap weergegeven is.

Op zich dus een goed verhaal met een hele interessante insteek, alleen door het slechte eerste deel slechts 3 sterren. Helaas!

Hebben Barnie en ik wel hetzelfde boek gelezen? Ik heb in het verhaal geen kleuter gesignaleerd, wel een meisje van 7, die trouwens niet per se het verhaal draagt. Er zijn namelijk vele personages die ongeveer in gelijke mate in het boek de aandacht krijgen; er is geen hoofdpersonage. Vooral de aspecten psychologie en gestelde diagnoses, voorzien van thrilleraccenten zijn de rode draad. Of het verhaal wel of niet vanuit de dader wordt verteld, zou ik niet durven beweren, maar uiteraard ga ik niets verklappen, het boek biedt veel inzichtelijkheden en uitgangspunten, maar ik merk wel uit de recensie van Barnie dat hij het boek niet helemaal goed heeft gelezen en zeker de laatste hoofdstukken niet. Welke dader van wat bedoelt hij trouwens? Op Crimezone staat een recensie over dit boek die mogelijk wat helderheid geeft, overigens zonder dat de plot verklapt wordt. De Zoete Waanzin staat voor mij zowel psychisch als literair op zeer hoog niveau. Een weliswaar donker verhaal, zonder humor, maar fantastisch geschreven. En de plot is ongekend knap.

Ik geef het grif toe: mijn intellect en de andere dan psychiatrische scholing die mij vormden leidden tot ontoereikend kennisniveau om 'De Zoete Waanzin"van Hochgatterer te kunnen begrijpen; laat staan te genieten. Ik geloof best dat de bekrompenheid van Oostenrijkse bergdorpen bovengemiddeld geestesziekten bevordert. Maar in dit mijns inziens over-geconstrueerde boek spelen zoveel lijders daaraan een rol dat het geheel aan zwarte kluchterigheid grenst. Het aantal psychiatrische en astrologische vaktermen vraagt beide handboeken in de nabijheid. Ook voor de verwijzingen naar Star-Wars, Dylen en de Angelsaksische wereldliteratuur is een encyclopedie op zijn plaats. Naar mijn smaak wat erg veel van het goede wanneer het raadplegen van kennisbronnen een veelvoud aan tijd vergt dan de uren welke het boekje zelf vraagt. Ik begrijp dat Hochgatterer voor dit werk literair bekroond is. Gelukkig dat in onze nuchtere Lage Landen andersoortige literaire kwaliteiten gelauwerd worden dan blijkbaar in het veel zwaarmoediger Duitstalige gebied. Over de literaire kwaliteit van de beschreven psychiatrische fenomenen kan ik niet oordelen omdat ik ze simpelweg niet vat. Op andere terreinen herken ik geen literair niveau. De toegepaste beeldspraakprincipes zijn daartoe te eenzijdig. Verbeeldingskracht die bijvoorbeeld tot minder vlakke natuurbeschrijvingen of situatieschetsen leiden is wat mij betreft zeer welkom in een eventueel volgende publicatie. Mocht die komen dan zullen slechts veel lovende recensies mij tot lezen uitdagen. Zeker niet de eerdere ervaring van dit boek!

De combinatie misdaad + psychiatrie staat vaak garant voor pittige psychologische thrillers en dus had ik veel zin in De zoete waanzin. Viel dat even tegen. Het boek begint met de moord op een oude man. Zijn kleindochtertje ziet dit, waarna ze niet meer praat en niet alleen de politie maar ook een psychiater ingeschakeld wordt.
Dat leek mij een prima begin voor een leuke thriller.
Daarna raak je echter zo'n honderd pagina's de moord en de spanning kwijt en worden er alleen maar steeds nieuwe personages geintroduceerd - eindeloos veel en zonder duidelijke samenhang met het verhaal. Voor de hoofdpersoon geldt hetzelfde: is dat nou de psychiater of de rechercheur? Bij beide mannen wordt eindeloos ingegaan op hun alledaagse beslommeringen, liefdesleven en persoonlijke problemen in de vorm van lange innerlijke monologen. Vermoeiend en vertragend.
Dat gecombineerd met het feit dat elk hoofdstuk vanuit een ander personage is geschreven en je dan eerst weer moet zien te ontdekken wie er nu aan het woord is, het boek erg staccato, afstandelijk en onderkoeld geschreven is en er ook niet echt een bevredigend slot is, maakte het voor mij een nogal vermoeiende leeservaring. Maar misschien is dat dan wel literair. Ik was er in elk geval niet zo van onder de indruk, noch literair, noch als thriller.

Op een koude winterdag wordt een oude man vermoord. Zijn kleindochter vindt hem en raakt daardoor dermate getraumatiseerd dat ze niets meer zegt. Haar ouders nemen haar mee naar de kinderpsycholoog Raffael Horn in de hoop dat hij haar weer aan het praten krijgt.

Behalve het meisje heeft Horn nog meer patiënten. Het hele alpendorp lijkt wel psychische problemen te hebben. Waarbij de een verdachter overkomt dan de ander.

De zoete waanzin is een niet zo heel erg dik boek, maar omdat het bijzonder moeilijk leest, lijkt het of er niet door te komen is. Er zijn hoofdstukken bij waar geen touw aan vast te knopen is, waardoor het dan wel heel erg moeilijk wordt om je aandacht te blijven vasthouden. Eindconclusie is dat het toch wel een vervelend boek is.