Erfgoed

Bonnefoy is een Franse schrijver met een Chileense vader en Venezolaanse moeder. Erfgoed is zijn derde boek en het eerste boek dat in het Nederlands vertaald is. Het is bijzonder hoe Bonnefoy in slechts 207 pagina’s vier generaties, twee wereldoorlogen en de dictatuur van Pinochet verwerkt. Dit relatief dunne boekje is vol en volledig. Met goede woordkeuzes en bijzondere zinsbouw schetst Bonnefoy hoe de Lonsonier-familie in Chili wortelt, verbonden blijft met Frankrijk, verweeft hij de grote historische gebeurtenissen door de generaties heen, verweeft hij de ontwikkeling van de personages met symboliek en weet hij ook het magische uit de Chileense cultuur terug te laten komen. Woorden schieten tekort om dit boek te beschrijven.

“Wie zich zijn verleden niet kan herinneren, is gedoemd het te herhalen” – George Santayana.
Met de komst van een druifluis in Frankrijk gaat de wijngaard van Lonsonier ten onder. Hij vertrekt met dertig frank en zijn laatste stukje wijnstok in wat vette aarde naar Californie. Het toeval brengt hem in Chili waar hij door miscommunicatie de naam Lonsonier krijgt. Uiteindelijk weet hij zijn oorspronkelijke naam niet meer, maar in de vier generaties die volgen blijft de Franse afkomst galmen. De drie zonen van Lonsonier vertrekken tijdens de Grote Oorlog naar Noord-Frankrijk om voor hun land te strijden. Alleen Lazare komt terug, gewond en getraumatiseerd. Hij trouwt met Therese die een exotische vogelverzameling aanlegt. In de voliere wordt hun dochter Margot geboren die een fascinatie voor vliegen ontwikkelt. Als vliegenier vecht ze in Frankrijk mee in de Tweede Wereldoorlog. Na haar terugkomst blijkt ze zwanger. Haar zoon Ilario Da raakt betrokken bij de politieke ontwikkelingen in Chili. Met hun vlucht naar Frankrijk raakt de cirkel van het erfgoed rond.

De schrijfstijl is prachtig, bijzonder en lastig te omschrijven. Bonnefoy schrijft met een verstilling, waarin hij tegelijkertijd symboliek en kleur aanbrengt, waarin hij beweging brengt door bijzinnen die een voorspellende of terugblikkende lijn weergeven. Diepe trauma’s worden aangeraakt, maar tegelijkertijd met een afstand beschreven zodat je als lezer gespaard blijft. Of zoals hij het zelf omschrijft bij de personage Ilario Da:
“Hij wist de juiste pauzes in te lassen, de spanning op te bouwen door stiltes op te rekken, de emotie van een personage te beheersen om de vaart erin te houden, te laten zien zonder te benoemen, een handigheidje toe te passen om het verhaal weer op gang te brengen en de situatie zo reëel en waarheidsgetrouw te schetsen dat de luisteraar het idee had dat hij er middenin zat.”- p.149
Deze Ilario Da belichaamt de vierde generatie en in deze persoon heeft hij de ervaringen van zijn vader in de Chileense martelkamers verwerkt. Ook het schrijverschap van zijn vader komt in Ilario Da terug.

Dat dit Erfgoed literaire prijzen wint is zeker terecht, maar ook de vertaling door Liesbeth van Nes is prijzenswaardig.

In Erfgoed lezen we over vier generaties van interessante personages in een historische context. Zowel de geschiedenis van Europa (door de bril van Chilenen) als de geschiedenis van Chili zelf kwam aan bod, wat écht een meerwaarde was voor het verhaal.

Ook was ik een grote fan van de schrijfstijl van Miguel Bonnefoy! Ik kan niet goed beschrijven wat zijn schrijfstijl is, want het klinkt erg tegenstrijdig. Hij schreef met erg veel details over de levens van de verschillende personages, waardoor het voelde alsof ik mee in het verhaal aanwezig was. Maar anderzijds zat er ook een grote vaart in het verhaal, want op zo'n 200 pagina's krijg je het verhaal van 4 generaties. Zeer impressionant, ik zou graag meer van Miguel Bonnefoy lezen!

Kortom: Erfgoed is een grote aanrader!

TW: martelscènes met fysiek geweld

Boek gevuld met een rijke woordenschat en goede, mooie zinnen, maar ook gekenmerkt door een gebrekkige uitwerking van het verhaal. Qua stijl zeer schatplichtig aan Marquez (ik dacht zelf voortdurend aan Honderd jaar eenzaamheid).