Harlem Shuffle Luisterboek Tooltip Luisterboeken beluister je met de bol.com Kobo app.

Geschreven bij Harlem Shuffle

Mooi boek, soms pittig maar zeker de moeite waard

Geschreven bij Harlem Shuffle

‘Harlem Shuffle”- Colson Whitehead
Colson Whitehead is afgestudeerd aan Harvard en is een aantal jaren recensent voor het gratis tabloid The Village Voice in New York geweest. Verder schrijft hij essays voor onder andere The New York Times en The New Yorker. In 1999 debuteerde hij als romanschrijver en heeft onder andere de Pulitzer Prize en The National Book Award for Fiction gewonnen. Whitehead heeft oog voor racisme en wordt zo onlosmakelijk verbonden gezien met de Black Lives Matter beweging.
Harlem Shuffle is de eerste misdaadroman van hem en is vertaald door Harm Damsma. Het verhaal is opgedeeld in drie delen, waarbij elk deel vooraf gegaan wordt door een citaat dat op het betreffende deel slaat. Het speelt in het (zwarte) Harlem van de roerige jaren zestig. Ray Carney is een opmerkelijke protagonist, die een meubelzaak runt met ‘nevenhandel’, waar een luchtje aan zit. Hij is een harde werker en droomt ervan ooit te kunnen verhuizen naar een groter appartement in een betere buurt. Carney laat zich door niemand tegenhouden bij het opklimmen naar de middenklasse. Wel wordt hij (soms) tegen zijn wil in, regelmatig betrokken bij helingzaken voor zijn neef Freddie. Maar een boef, nee, dat is hij niet volgens hem. Carney wil Freddie graag helpen, maar komt hierdoor regelmatig in moeilijkheden van uiteenlopende aard.

Whitehead heeft een overtuigend tijdsbeeld van Harlem in verval weten neer weten te zetten, dat gebukt gaat onder geweld en vergeven is van corruptie. Rassen- en klassenongelijkheid spelen een grote rol. Huidskleur begrensd ambities en mogelijkheden, maar steekpenningen doen wonderen. Harlem Shuffle kun je zien als het literaire equivalent van de film Noir; het speelt zich af in een dreigende nihilistische wereld.
Carney belichaamt de gespleten wereld waarin (gekleurde) mensen leven. Hij wil een beter leven, maar moet daar concessies voor doen, die het daglicht niet altijd kunnen verdragen. Harlem Shuffle wordt in de derde persoon verteld. De verhaallijn is ingewikkeld, maar loopt goed door en zorgt toch ook voor verrassingen waardoor de spanning steeds voelbaar blijft . Er komen mooie metaforen in het verhaal voor.

“Flessen met heldere siroop dansten als jongleerkogels in zijn handen.”

Het verhaal vergt aandachtig lezen, maar het vleugje humor maakte dat ik af en toe moest grinniken. Het plot is zorgvuldig opgebouwd en laat goed de sociale hiërachie van criminele subculturen zien en wie de macht in handen heeft.

Whitehead heeft een beschrijvende stijl met oog voor detail, waarin Hotel Theresa een rol speelt. Dit was een bekende plek voor zwarte beroemdheden in de jaren zestig. Hij wisselt het beroven van Hotel Theresa af met hoofdstukken over de erbij betrokken personages, waardoor de lezer even afstand kan nemen. Er zijn verwijzingen naar onder andere radiomerken, bekende gangsters, liedjes, artiesten en films. Het tijdvak 1959 – 1964 komt op deze manier nog overtuigender binnen. En Whitehead is al bezig aan een vervolg op Harlem Shuffle, dat in de jaren zeventig speelt. Van mij krijgt het 4 sterren.

Geschreven bij Harlem Shuffle

boeiend en intrigerend boek uit de onderbuik van NY

Geschreven bij Harlem Shuffle

Voordat Colson Whitehead met het schrijven van boeken begon, was hij muziek- en televisierecensent bij The Village Voice, een gratis wekelijkse tabloidkrant in New York. In 1999 debuteerde hij met de roman De Intuïtionist en ruim vijftien jaar later brak hij met De ondergrondse spoorweg (2016), waarvoor hij een aantal prijzen won, definitief door. In 2021 verscheen Harlem Shuffle, dat zich afspeelt in het Harlem van ongeveer halverwege de eenentwintigste eeuw.

Ray Carney stamt uit een crimineel geslacht en hij probeert er alles aan te doen dit achter zich te laten. Hij is de trotse eigenaar van een winkel voor nieuwe en tweedehands meubelen, is gelukkig getrouwd met Elizabeth, heeft een dochter en een tweede kind is op komst. Zijn neef Freddie, die zich wel in het criminele circuit bevindt, betrekt hem tegen zijn zin bij een roofoverval en het gevolg daarvan is dat Ray steeds dieper in de onderwereld van Harlem terechtkomt. Toch doet hij er alles aan om boven dit milieu uit te stijgen en zijn goede reputatie te behouden.

De roman, die zich voornamelijk in de jaren zestig de vorige eeuw afspeelt, bestaat uit drie delen en elk daarvan beschrijft een jaar uit het leven van Ray Carney. In ieder jaar, niet opeenvolgend overigens, staat één criminele activiteit waarbij de meubelhandelaar min of meer betrokken raakt centraal. Hierdoor komt hij in aanraking met allerlei onderwereldfiguren en moet hij zich met enkele duistere zaakjes bemoeien. Desondanks is het onmogelijk hem niet in je armen te sluiten, want de beste man is buitengewoon sympathiek en zal uit zichzelf niemand kwaad willen doen. Omdat het verhaal zo goed als volledig vanuit zijn perspectief wordt verteld, komt de lezer erg veel over hem en zijn bezigheden te weten. De lezer krijgt hierdoor het gevoel dat hij hem al lange tijd kent, misschien zelfs wel een vriend van hem is. Dit heeft Whitehead erg goed voor elkaar gekregen.

Een ander sterk punt van de auteur is dat hij de sfeer van destijds uitstekend weergeeft. Dit komt niet alleen door het op die periode afgestemde taalgebruik, maar ook door de diverse waargebeurde feiten die in het verhaal verwerkt zijn. Voorbeelden hiervan zijn de rassenongelijkheid en de daaraan gerelateerde discriminatie, het onnodig doodschieten van de 15-jarige donkere jongen James Powell door een blanke politieman en de onlusten die hieruit voortvloeiden. De roman heeft daarom een uitermate realistisch karakter. Ook laat de auteur de verschillen tussen rijk en arm heel duidelijk naar voren komen, hetgeen overduidelijk voor een tweedeling binnen het eigen ras zorgt.

De schrijfstijl van de auteur is rechttoe rechtaan en direct, hoewel hij eveneens mooi geformuleerde zinnen gebruikt. Tevens worden humor en cynisme op zijn tijd niet geschuwd. Hoewel het boek in de eerste plaats een roman is, is het misdaadgehalte behoorlijk groot. De plot bevat een continue spanning en er zijn diverse ontwikkelingen die de lezer regelmatig weten te verrassen. Het tempo, een paar momenten uitgezonderd, is voortdurend hoog, zodat het erop lijkt dat er telkens wel iets gebeurt. Natuurlijk is dit niet zo, want er zijn namelijk diverse fragmenten die wat minder enerverend zijn, onder andere die die over de meubelzaak gaan. Ze passen en horen echter wel bij het geheel, alleen al omdat ze met Carney’s professie te maken hebben.

Alles bij elkaar genomen is Harlem Shuffle, dat inmiddels een vervolg heeft gekregen, een intrigerende, boeiende en meeslepende roman waarin de misdaad als een rode draad door het leven van een goedwillende meubelhandelaar loopt. Whitehead toont met dit werk aan dat hij een kundig verhalenverteller is die de lezer aan een boek gekluisterd kan laten zitten. En dat is niet iedere auteur gegeven.