Het smartlappenkwartier roman

Het verhaal sluit helemaal aan bij zijn eerdere werk. Wie niet van zijn stijl houdt, zal zeggen ‘meer van hetzelfde’; wie er wel van houdt, verwondert zich erover hoe hij zijn materiaal telkens weer anders belicht en uit die ene steen telkens weer een andere diamant weet te slijpen. We bevinden ons nog altijd in de wereld van het Bickerseiland, eind jaren zestig. Eerder ging de aandacht vooral uit naar de armoeiige en asociale wereld daar (Zondagsgeld), naar zijn vader (Het Geschenk) of naar zijn zus (Bloed krijg je er nooit meer uit), deze keer gaat het vooral over zijn moeder. Maar ook, méér dan in zijn eerdere romans over de ik-persoon zelf.
De hoofdpersoon kijkt naar zichzelf met niets ontzienende eerlijkheid. Het zou zwaar op de hand liggen als er niet altijd die geweldige lichte humor was. En als zijn stijl een lach oproept (hij is een van de zeer weinige schrijvers die je hardop doet schaterlachen), is er ook direct de schaamte dat je jezelf ziet lachen over zoveel verdriet en ellende.
Snijders boeken krijgen steevast goede recensies. Hij behoort tot de top van de Nederlandse schrijvers.

In een programma op Radio 1 hoorde ik deze schrijver, dat klonk plezierig en het thema wekte mijn interesse. Maar wat een akelig, wreed boek vol overbodige adjectieven. Het enige boek dat ik erger vond was Bonita Avenue waar ik onbekommerd aan was begonnen, waarna ik het terzijde heb gelegd ondanks pogingen om het vol te houden. Dit boek had op mij hetzelfde effect. De ijdele hoofdpersoon irriteert. Er is veel nauwelijks invoelbare haat, vlerkerigheid en porno. Dus wie Bonita Avenue waardeert zal hiervan smullen.

Preutse mensen zullen dit boek vreselijk vinden. Maar Snijder beschrijft het leven op de Westelijke Eilanden zoals het was in de jaren zestig, zeventig. En dat doet hij goed en meeslepend. Dit is hoe het leven was in dat buurtje met laaggeletterde en ietwat asociale mensen. Een echt sfeerbeeld. En oh, ik hield niet van Bonita Avenue...

De verteller groeit op in een aan stadsherstel nog ontsnapt stukje Amsterdam in de jaren 60.
Zijn familie die al sinds jaar en dag in deze getto-achtige wijk woont, heeft geen benul van de bruisende ontwikkelingen in de rest van de stad. Hun wereld beperkt zich tot de mores van de eigen "familielje" in hun bedompte woninkjes.
De opgroeiende jongen heeft wel de kans om dit milieu te ontstijgen. Daardoor krijgt hij een grote minachting voor de stumpers die hem omringen. Gelukkig spaart de hoofdpersoon zichzelf ook niet. Hij ontwikkelt zijns ondanks ook een fascinatie voor de door het leven beschdadigde en gebutste volwassenen om zich heen. Hij walgt van ze maar hij geniet er ook van, van zijn afkeer.
Doordat verteller ook medogenloos is voor zichzelf, krijgt het boek een bepaalde lichtheid mee en moest deze lezer het boek af en toe schaterlachend wegleggen om de tranen af te vegen.
Voor mij als lezer werd het begrijpelijk dat de jongen zijn woede en afkeer nodig had om zich aan dit milieu los te worstelen. Want de volwassenen om hem heen trekken hem alleen maar hun eigen bekrompen wereldje in waar de emoties, net als in een smartlap, dagelijks alle kanten op kunnen gaan. Ze hebben hem weinig meer te bieden dan hun deerniswekkende levens als voorbeeld van hoe hij het niet wil.

Als fan van Philip Snijder vond ik helaas, helaas deze nieuwe roman volkomen overbodig. Grof, slecht van opbouw, slecht geschreven, psychologisch niet invoelbaar, met een vervelende, zelfingenomen hoofdpersoon als verteller. Snijder bezorgde me voor het eerst een regelrechte teleurstelling.