Het verdriet van Griekenland

Dit boek is werkelijk waanzinnig interessant. Ik had al eerder boeken van Frederiek Lommen gelezen ('Druiven en Droesem - een reis langs Griekse wijngaarden' en 'Mooi marmer en slapende meisjes - dwars door Athene') en ook nu weer weet de auteur de lezer enorm te boeien. Het boek is langs twee lijnen opgebouwd: het behandelt hoofdstuk-gewijs talloze onderwerpen over Griekenland, tegelijkertijd zit er een mooie chronologie in het boek (van 2009 - en eerder - tot en met 2019).
Het is een mengeling van persoonlijke observaties en gesprekken gekoppeld aan een inhoudelijke beschouwing. Journalistiek in combinatie met een bijna wetenschappelijke analyse. Een echte aanrader!

Ik ben vaak in Griekenland geweest en heb toch nog veel interessante wetenswaardigheden gelezen in dit makkelijk te lezen boek. Lommen beschrijft alle er toe doende onderwerpen die de Griekse samenleving kenmerken en waarvan ik wel eens had gehoord maar die de schrijfster mooi uitdiept en heel goed, illustratief uitlegt.
Behalve de financiële situatie van Griekenland. Ze schrijft terecht dat de toetreding van het land tot de EU verkwisting en bad gouvernance in de hand heeft gewerkt en dat de toetreding tot de euro het er beslist niet beter op heeft gemaakt.
Maar ze vermeldt niet de rol van de EU zelf hierin. Ze vermeldt niet dat de financiële situatie van bijvoorbeeld Italië minstens net zo discutabel was bij toetreding tot de euro. Noch de consequenties van een financiële unie die bestaat uit zowel landen met een stabiel handelsbalansoverschot als landen met een stabiel handelsbalanstekort. Ze legt niet uit hoe de VS dit bijvoorbeeld oplossen en hoe de EU bijvoorbeeld hierdoor in de problemen komt.
De schrijfster beschrijft het financiële infuus waaraan Griekenland lag (en nog lang zal liggen als de funeste bezuinigingen blijven worden afgedwongen) om de dagelijkse betalingsbalans van het land overeind te houden. Maar ze vermeldt niet hoe het leeuwendeel van de reddingsfondsen “voor de Grieken” na een kortstondig verblijf in de Griekse bankkluizen, naar Duitse en Franse banken zijn doorgesluisd, die na de Amerikaanse banken eveneens op omvallen stonden vanwege onverstandige leningen.
Ze beschrijft mooi het beperkte medialandschap van Griekenland, hoe de elite als belangrijkste eigenaren van krant en tv het nieuws en de informatie beheren. Maar haar eigen blik blijft wat betreft de financiële crisis en de leningen aan Griekenland net zo beperkt. Ze laat wel Dijsselbloem aan het woord maar de Griekse oud minister van financiën krijgt geen kans. Ze beschrijft de laatste bovendien gekleurd, niet objectief; “hij oogt slonzig en draagt geen stropdas, heeft zijn overhemd zelfs deels uit zijn broek hangen (P. 174)”. Dit is onjuist. De Griekse minister heeft op de dag van de wereldberoemde handdruk zijn overhemd over zijn broek in plaats van erin, hij kleed zich casual, hij stoort zich niet aan strakke kledingconventies. Laten we het alsjeblieft over zijn economische en financiële kennis hebben, daar zal Dijsselbloem snel bij verbleken. Dat is wellicht de reden dat daar in onze noch in de Griekse mainstream media niet over gerept wordt. Wie een evenwichtiger beeld van de Griekse en de Europese financiële situatie wil, raad ik aan ook deze Varoufakis te lezen, gerespecteerd econoom en schrijver van bestsellers waarin hij economie en financiën van de EU heel toegankelijk maakt.

Het boek is inderdaad precies zoals de beschrijving aangeeft. Het geeft je een heel goed beeld hoe de crisis heeft kunnen ontstaan en wat dit heeft gedaan en nog altijd doet met de Grieken zelf. De rol daarbij van de diverse Griekse regeringen, de EU, maar ook de rol van de Griek zelf, gewoon door te zijn wie ze zijn. Belicht vanuit verschillende kanten, d.m.v. verhalen uit gesprekken met Grieken, eigen ervaringen en harde feiten. Dit maakt dat het boek heel makkelijk leest. Een aanrader, niet alleen voor iedereen die van Griekenland houdt, maar misschien juist ook voor mensen met vooral veel vooroordelen over Griekenland en de crisis.

Het boek is zeer oppervlakkig. Zelfs wikipedia heeft meer diepgang. De auteur benoemt alle onderwerpen die spelen zonder onderbouwing. Zelfs iemand die op vakantie gaat in Griekenland weet meer over het land. Zeer teleurstellend dat de suggestie wordt gewekt dat het boek gebasseerd is op veel onderzoek en ervaring.

Veel thema's worden aangestipt maar de korte hoofdstukken gaan niet de diepte in. Vooral particuliere observaties.

Iedereen die wil weten hoe het nu in Griekenland gaat (en hoe het zover heeft kunnen komen) zou dit boek moeten lezen. En dit boek is ook geweldig interessant voor iedereen die - los van de crisis - meer wil weten over de cultuur, de politiek, de economie, de religie en de samenleving als zodanig van Griekenland. Dus ga je op vakantie naar Griekenland, stop dit boek in je koffer!

De auteur weet echt veel, is een echte kenner, én is objectief. Het is duidelijk dat ze van dit land houdt, maar het is ook duidelijk dat ze kritisch is. Dit boek mag niet onopgemerkt blijven!
De stijl van de schrijfster is heel bijzonder: ze heeft duidelijk grondig onderzoek gedaan, en vermengt haar theoretische kennis met haar persoonlijke verhalen, belevenissen en gesprekken. Een super combi. Jammer van de paar witte pagina’s her en der, die had de schrijfster ook vol moeten schrijven.