Hoezo democratie? de spanning tusen vrijheid en gelijkheid

Niemand zal ontkennen dat vandaag de democratie bedreigd is. Globalisme en terrorisme zijn twee actuele verschijnselen die voortdurend de lont aan het kruitvat steken. Maar dat dwingt tegelijk heel wat mensen tot nadenken over de waarden en de mogelijkheden van de democratie. Velen zijn op zoek naar nieuwe impulsen om het democratisch project sterker te maken. Onder de redactie van Christian van Kerckhove en Marleen Easton, beiden lector aan de Hogeschool Gent, wordt in dit boek de vraag gesteld hoe onze samenleving vanuit vrijheid en gelijkheid democratisch kan worden georganiseerd. Het gaat om de juiste verhouding tussen beide basiselementen, die in de huidige politieke stelsels nogal eens wordt scheefgetrokken naargelang linkse of rechtse krachten de macht uitmaken. De rode draad doorheen het boek is de vraag of het samengaan van vrijheid en gelijkheid in een democratische staat mogelijk is of louter illusie. Om die vraag in het licht te stellen hebben de redacteurs gekozen voor een multidisciplinaire aanpak en een brede thematiek. Zo maar eventjes 25 auteurs, meestal bekende auteurs ter zake, brengen ieder in een kort en bevattelijk artikel een thema in discussie. Zo is dit denken niet vrijblijvend. Je merkt inderdaad dat de auteurs geen abstracte theorieën beschrijven, maar concrete standpunten innemen, de ene al wat vanzelfsprekender dan de andere. Een kort overzicht van de thema's laat voldoende zien met wat voor verscheiden terreinen de democratie vandaag verbonden wordt: ideologie (links-rechts), economie (vrije markt, globalisering, welvaartsstaat, Noord-Zuid, Vierde Wereld), levensbeschouwing (jodendom, room-katholieke kerk, islam, vrijzinnig humanisme) emancipatie (mensenrechten, kinderrechten, ecorechten, seksualiteit, vrijheid), staat (staatsvormen en -grenzen, justitie, politie), participatie (verkiezingen, politieke partijen, belangengroepen, vormingswerk, media).

Je kan niet zeggen dat in dit boek nieuwe standpunten verdedigd worden. Je moet het eerder zien als een poging om de lezer voldoende herkenbaar materiaal te verschaffen om te kunnen participeren aan de huidige discussies over democratie. Geen onbelangrijke verdienste trouwens. Toch bieden de stellingen rond erfrecht (Raes), armoede (Vandepitte, Vanhee, Jacobs), politie (Easton) en media (Franssen) wat meer uitdaging.

Ondanks de grote verscheidenheid van auteurs is het een vlot leesbaar boek geworden, geschreven voor een breed publiek, zonder goedkope slogans. Daarom kan het een goede dienst bewijzen in allerlei leer- en discussiegroepen. Voor de lezer die wat dieper op de zaken in wil gaan, geven de meeste auteurs ook korte, maar actuele bibliografische notities. [Willy Deckers]