Israeli Rejectionism A Hidden Agenda in the Middle East Peace Process

Deel 1

Israeli Rejectionism, ondertitel: A Hidden Agenda in the Middle East Peace Process is een boek van twee Israëli’s: Zalman Amit (emeritus professor psychologie in Montreal) en Daphna Levit, (Universiteit van Tel Aviv en Ben Gurion Universiteit, Financiën en Economie).

Het boek is uitgegeven in februari 2011, maar een jaar daarvoor afgesloten. Het doet verslag van Israëls diplomatieke en militaire verwikkelingen tussen 1897, het eerste Zionistische congres te Basel tot de herverkiezing van Netanyahu, als opvolger van Olmert, in 2009.

De vraag die de auteurs, respectievelijk opgegroeid in de jaren ’40 en ’50 in Israël, zichzelf daarbij gesteld hebben is: waarom heerst er 62 jaar na de stichting van de staat, nog steeds geen ‘echte vrede’ tussen Israël en zijn buren? Hun antwoord ligt besloten in de titel: omdat Israël nooit werkelijk in vrede met zijn buren geïnteresseerd geweest is, anders dan uitsluitend en alleen op eigen voorwaarden. Dat is de verborgen agenda.

Rond echte vrede horen evenwel aanhalingstekens, immers, waarom zou de vrede tussen Israël en de buurlanden Egypte en Jordanië geen echte vrede zou mogen heten? Er zijn onderlinge contacten en formele diplomatieke betrekkingen, er is beperkt handels- en personenverkeer en vooral: er wordt geen schot tussen de landen gelost, noch wordt er gedreigd met geweld. De situatie tussen Israël en Syrië en zeker die tussen Israël en Libanon is inderdaad een andere. De meeste aandacht van Amit en Levit gaat echter uit naar de verhouding tussen Israël en de Palestijnen; en, het moet gezegd, vrede tussen die twee is ver te zoeken.

Amit en Levit zijn geen historici, schrijven zij, en dat blijkt: van eigen archief- of bronnenonderzoek is geen sprake, noch hebben de auteurs interviews afgenomen met personen die een belangrijke rol in de door hen beschreven gebeurtenissen hebben gespeeld. Hun boek leunt zwaar op het werk van anderen, voor alles op dat van de nieuwe historici Shlaim en Morris, en op een boek van Enderlin uit 2006, ‘The Lost Years’ geheten, al bevat de bibliografie ruim 5 bladzijden aan titels, waarnaar ook in de tekst ruimschoots wordt verwezen. Eén verdienste van het boek is, dat het een aantal van de soms ingewikkelde bevindingen van de nieuwe historici en van anderen beknopt en behoorlijk nauwgezet navertelt.

Nieuwe feiten voor hun stelling dragen de auteurs echter niet aan; die luidt, samengevat, dat Israël decennialang, stelselmatig en weloverwogen alle vredesinitiatieven heeft getorpedeerd, in welke situatie en van welke kant die ook kwamen. Op zijn best heeft het daaraan lippendienst bewezen, als opmaat naar expansie op een later en daartoe geschikter geacht moment. Dat laatste is bijvoorbeeld gebeurd –door de Yeshuv- met het accepteren van voorstellen van de Peel Commissie in de jaren dertig, of met het accepteren van het verdelingsplan in 1947. Daarbij weet Israël het tegelijk te doen voorkomen, schrijven Amit en Levit, of het louter vredelievende bedoelingen heeft, en continu de dupe is van de afwijzing door de buitenwereld en de onwelwillende bejegening en agressie van anderen: het slachtofferschap als nationaal discours.

Het boek is afgesloten bijna een jaar voor de publicatie van de Palestine Papers, die voor de auteurs het overtuigende bewijs voor de juistheid van hun hypothese zouden hebben gevormd: uit de Papers komt immers naar voren dat, hoever de Palestijnen ook bereid waren Israël tegemoet te komen, en dat was onthutsend ver, het voor de Israëli’s toch nooit ver genoeg was. ‘The Palestinian maximum always falls short of the Israeli minimum’ schreef The Guardian, de krant die aan de Papers in het Westen bekendheid heeft gegeven.