Jezus: nalatenschap van het christendom schets voor een christologie

Een recensie lezend, dacht ik dat het boek mij iets ging vertellen over de figuur van Jesus in historisch perspectiefen en dat van daaruit een relativerende plaatsbepaling besproken zou worden van Jesus' betekenis voor het moderne protestantse geloof. Ik realiseer me dat het boek weliswaar zo'n 20 jaar geleden geschreven is, maar ook toen was veel meer bekend over de "historische Jesus" dan waarvoor de schrijver kiest gebruik van te maken. In feite maakt hij daar helemaal geen gebruik van en lijkt met Albert Schweitzer Jesus als te kennen historisch persoon af te danken; alleen de Jesus zoals die tot ons komt vanuit de verhalen over hem, vanuit de Christelijke (Bijbelse) traditie dus, is de Jesus in Kuiterts boek. Daarmee blijft de schrijver in het geheel binnen de kaders van die traditie, en wijst ieder andere interpretatie, dan van daaruit gevormd, van Jesus resoluut af. Daarmee is dan meteen ook de doelgerichtheid van het boek duidelijk: protestanten, toen in het bijzonder gereformeerden, die binnen de christelijke apostolische traditie hun geloof beleven, Het is binnen dit kader dat prof. Kuitert zich overigens wel betuigt van omverschopper van heilige huisjes. Dat wordt ook met name duidelijk als hij de gereformeerde dogmatiek en geloofsbelijdenis op de korrel neemt; daar blijft maar weinig van overeind! Daarin neemt de schrijver op duidelijke gronden stelling, en dat is klasse om te lezen! Een groot nadeel is naar mijn mening dat prof. Kuitert stelt dat Jesus zelf als zijn missie zag het toenmalig Joodse geloof ook voor niet-Joden te verkondigen zonder dat hij valide argumenten voor deze conclusie formuleert. Op grond van dezelfde bronnen als waar de schrijver van uit gaat, maar zeker ook op grond van materiaal buiten deze bronnen welke historisch gezien geenszins onderdoen qua betrouwbaarheid, kan met misschien nog meer recht geconcludeerd kunnen worden dat Jesus helemaal niks op had met het Judaisme van zijn tijd; niet alleen kraakte hij bij herhaling de formele representanten en de wettische gebruiken van dat geloof af, maar heeft heeft de Joodse God mogelijk helemaal niet aangeduid in zijn verkondigingen. Zo sprak hij ook niet over het koninkrijk van God, maar over het koninkrijk der hemelen, wat hij bovendien helemaal niet ergens boven de aarde plaatste zoals gebruikelijk was, maar wat waarschijnlijk eerder iets te maken had met het innerlijk van de mens; maar wat hij er precies mee bedoelde blijft enigmatisch. Ik denk dat de Christologie die later aan de Jesus figuur gekoppeld werd een tactische zet is geweest van Paulus, die met een hermeneutische judogreep de hele Jesusbeweging zijn christologie ingevloerd heeft. Overigens zouden een aantal van Kuiterts conclusies tav Jesus niet veel anders zijn wanneer er wel wat meer belang zou zijn toegekend aan andere bronnen, en wellicht zet het lezen van dit boek mensen aan om wat dat betreft ook eens buiten de Bijbelse afrastering hun licht op te steken.
Ook al is het boek 20 jaar oud, de thematiek heeft sindsdien mijns inziens weinig aan belang ingeboet en is nog steeds actueel voor die (mn protestantse) Christenen die de moed hebben hun overtuiging te toetsen aan een kritisch geluid van binnenuit, om het zo maar te zeggen - want prof. Kuitert blijft met het boek, ondanks vaak zeer scherpe kritische geluiden, toch feitelijk trouw aan zijn gereformeerde traditie. Al met al een boeiend boek dat zich bovendien gemakkelijk laat lezen.

Zware kost. Rustig lezen!Niet te lang achtereen lezen.
Leerzaam en verfrissend boek.