Mende

Recensie van:
Mende
Vervolg op de Annalen van Gamor
Auteur: Kaj Elhorst
Wijze van lezen:
Paperback via Boekentoer van Attie Dotinga
Indrukwekkende emotionerende tekst:
Ze stonden nu aan het kanaal. Het was nu tijd om de ‘schepen’ in het water te zetten en ze naar zee te laten afdrijven. De Aldemundters richtten zich nu weer op beide ‘schepen en zij luisterden naar de stem van de voorspreker. "Vaarwel en voegt u nu bij de vloot die de uwe is.” De beide rollen dobberend over het water en de Moden gaf beide met een toespraak een duw in de richting van de zee. Langzaam leken zij naar het diepe water te worden toegetrokken. Het was alsof de gouden vloot die iedereen had gezien, zich weer van de kust verwijderde maar Randa wist zeker dat vanaf elk ‘schip’ een gouden draad liep naar de bundels waarin de jongens waren verpakt. Steeds sneller dreven ze naar de zee en eindelijk bereikten ze het open water. Daar begon op beide een vlam te groeien en groeide tot hij de lengte van een volwaasen man had gekregen. Rwanda keek nu naar de ouders van de jongens. Zij hadden geen betraande gezichten meer en hun ogen straalden geen droefenis meer uit. Ze meende er zelfs nieuwe hoop in te ontwaren. De mensen om haar heen wuifden naar de bundels die nu verder op zee verdwenen terwijl de gouden vloot weer zilver kleurde. Het leek bijna of de ouders blij en opgetogen waren maar dat was natuurlijk niet zo. Toch had de verschijning van de gouden vloot een groot deel van hun onzekerheid en hun gevoelens van eenzaamheid verjaagd. Hier op Mende zou de dood nooit eenzaam zijn. (Pagina 106 en 107).
Waarom zo indrukwekkend:
Hoe de gemeenschap van Mende en in dit geval de bewoners van Aldemundt twee van hun geliefde inwoners de laatste eer bewijzen. Zo samen een. Zo sterk en zo prachtig hoe het hiernamaals een teken van hoop en saamhorigheid geeft. Alsof het zegt jullie geliefden zijn hier nu veilig en geborgen vrees niet houdt hoop jullie zijn niet alleen.
Het verhaal:
Vele jaren geleden vertrokken vanaf de aarde ruimteschepen met daarin mensen die zich wilden vestigen op de planeet Mende. Mende betekent hoop.
We maken kennis met Trimmen, een wetenschapper die de aarde achterliet om zich op Mende te vestigen. Hij woont in Bixhoorn. Hij heeft veel contact met wetenschapper Weemer die in Aldemundt woont.
In Aldemundt maken we kennis met diverse inwoners. Zoals Randa. Dochter van de Moden (soort burgemeester). Haar ouders hebben nog een zoon. Hemmen is weggelopen en nooit terug gezien.
Kateling Ramold(Hij werd geboren aan boord van een ruimteschip en heeft geen herinneringen) is verliefd op Randa. Dit is niet wederzijds. Tijdens een feest springt de vonk over. Hun prille geluk is van korte duur. Ramold raakt betrokken bij een vechtpartij met dodelijke afloop. Ramold is hoofdverdachte. De bevolking raakt verdeelt in een groep die voor Ramold is en tegen.
Ramold wordt opgepakt. De Moden beslist over zijn lot. Hij roept de hulp in van wetenschappers Trimmen en Weemer. Totdat de rechtszaak plaatsvindt wordt besloten Ramold verplicht mee te sturen op de geplande expeditie.
Zal de reden van het overlijden van de jongens ontdekt worden? Is Ramold onschuldig?
Zal hij ooit zijn geliefde Randa weer terugzien? Zal de expeditie levend terugkeren?
Mijn mening:
Wat een betoverend mooi en indrukwekkend verhaal. De eerste bladzijden moest ik wennen aan de namen en gebruiken op Mende. Maar dat werd snel duidelijk. Het verhaal is beeldend. Ik was overal bij. Ik voelde dezelfde angsten, verrukking over nieuwe ontdekkingen, hitte op mijn huid. Ik ervoer dezelfde emoties bij alle ontdekkingen. Ik was een met de personages.
De spanningsopbouw is prima. Ik heb veel geleerd over Mende. Ik was kwaad op de kille figuren. Als er geliefde personages verdwenen of stierven dan had ik verdriet. Als er personages gewond raakten dan was ik begaan met hun lot.
Dat is de kracht van de auteur. Er komt magie bij als hij je kennis laat maken met Mende en haar bewoners.

Het boek: Mensen reizen vanaf de aarde naar een nieuw te bewonen planeet, Mende. Er zijn problemen en bedreigingen die je op aarde niet kent, hoe zou dat zijn? Ze hopen op deze frisse planeet een nieuw leven op te bouwen, want ‘Mende is onvervuild, er kleven geen verkeerde herinneringen aan’.
Mijn recensie: Het boek leest als een film waarin op elke gebeurtenis en handeling ingezoomd wordt, ook bij figuranten. Samen met veel uitleg van de ‘voice over’, de grote hoeveelheid namen en benamingen, en het aantal herhalingen maakt dit boek lastig leesbaar.
De auteur maakt veel gebruik van ‘tell don’t show’, zoals bij de beschrijving van de Moden (dorpshoofd op Mende): hij had duidelijke meningen en opvattingen, maar kon heel goed naar anderen luisteren (dit is ‘tell’, ‘show’ zou kunnen zijn: Het was altijd stil in het dorpshuis als de Moden zijn uitleg over een door hem genomen beslissing gaf. Vandaag kijkt hij zijn gesprekspartner nadenkend aan, hij houdt zijn vingers voor zijn mond en luistert naar wat de ander te zeggen heeft).
Ongeveer vijftig bladzijdes later zegt een onderzoeker tegen deze Moden: ‘Je luistert bijna nooit naar mijn adviezen’. Deze incongruentie in personages komt vaker voor, waardoor het ook lastig is om te onthouden wie ook al weer wie is.
Als lezer vraag ik me herhaaldelijk af: ‘Waarom?’ Waarom worden ontdekkingen op Mende niet gedeeld met de aarde, of met andere bewoners op Mende die er later in het verhaal blijken te zijn? Het verhaal vertelt dat er geavanceerde communicatiemiddelen zijn, dus het zou kunnen. Waarom zwemmen mensen in de zee, terwijl het verhaal vertelt dat ze niet weten of er gevaarlijke dieren in zwemmen?
De verhaallijn rondom de hoofdpersoon, Ramold, had meer de rode draad van het verhaal mogen zijn. Hij blijkt een ‘Kateling’ te zijn, iemand die tijdens de reis van aarde naar Mende geboren is en dus geen verleden heeft. (Waarom niet, hij heeft toch ouders met een verleden?, vraag ik me als lezer af) Daardoor behoort hij tot een groep in de bevolking die achtergesteld worden, wat voor mij als lezer vreemd overkomt; mensen gingen toch juist naar Mende om op een planeet zonder verkeerde herinneringen een nieuw bestaan op te bouwen?
Uiteindelijk vervalt deze frisse planeet, ook onder de nieuwe Oegoer (leider) Ramold, in de dualiteit van goed en kwaad.
Kortom: 1 ster, deze versie van het verhaal laat de waarde van schrijfrondes en meelezers zien. In een herziene versie zou het de lezer meer het verhaal in kunnen trekken, nadat dingen als ‘darlings killen’, meer ‘show don’t tell’, kiezen welke personages er voor de kern van het verhaal toe doen, die personages congruenter en iets diepgaander uitwerken en de onderhuids aanwezige onderlinge spanning scherper weergeven toegepast zijn.