Meteoor

Tijdens slecht weer, met zeer zware windstoten, stort, als een meteoor, een vliegtuigje neer dat vervolgens helemaal uitbrandt. Als enige overlevende belandt een man in het ziekenhuis, buiten bewustzijn. Geheel ingepakt in verband en met een onbekende identiteit, worstelt men met de vraag waarom hij juist met dit slechte weer het luchtruim heeft gekozen en wat zijn reisdoel geweest zou zijn. Om hem toch een naam te geven, wordt hij ingeschreven als 'Geval X', maar naar verwachting zal de man snel sterven aan zijn verwondingen. Ondanks die wetenschap houdt zijn onbekende identiteit de gemoederen in het ziekenhuis danig bezig. Het feit dat het slachtoffer een 'naam' krijgt, is in dit verhaal uniek te noemen, daar de andere personages enkel aangeduid worden met; jonge arts, barmhartige zuster, helderziende, schrijver.
Dan begint het fantastische spel dat Karel Čapek met de lezer wil spelen. Wat is waar en wat is dat niet? Het wordt een zoektocht waar de hierboven genoemde personages hun eigen visie op blijken te hebben. Door, als in een estafette, meerdere perspectieven in te zetten, lijkt Čapek een coherent verhaal samen te willen smeden over de identiteit en afkomst van 'Geval X'. Of dat allemaal wel klopt, is niet eens zo belangrijk. Het uiteindelijke thema van dit boek is hoe objectief en waarheidsgetrouw de ideeën zijn van individuele personen die proberen iets te reconstrueren.
De barmhartige zuster heeft veel empathie, houdt de patiënt goed in het vizier en droomt zelfs over de anonieme man.
Het doet hier vermoeden dat Čapek de freudiaanse droom als voorbeeld neemt, met de manifeste en latente inhoud. Ze ziet de man, gekleed in een tenue dat bij de tropen hoort, met koortsige ogen en een gele huid. Wanneer hij haar wanhopig aanspreekt, vertelt hij haar delen uit zijn jeugd. Hoe benauwend het voor hem was dat, toen hij een meisje had om mee te vrijen, zij zich meteen met hem verbonden voelde en hij op de vlucht is geslagen. Zijn slechte relatie met zijn welgestelde vader en dat hij in suikerriet deed om er rum van te stoken, herinnert hij zich ook.De volgende die het nodige weet te vertellen over 'Geval X' is een helderziende patiënt, die de gedachten van de arts kan lezen en zodoende precies weet wat de toestand van 'X' is. (Čapek echter lijkt de lezer tussen de regels door te laten zien dat hijzelf, met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, ietwat twijfelachtig is ten aanzien van de 'heldere beelden' van de helderziende.)
Hij ziet 'X' op een tropische plantage waar hij de scepter zwaait en met mulattinnen slaapt. Een belangrijk aanknopingspunt is volgens hem de cirkel die is gesloten met het thuiskomen van 'X'.Het feit dat 'X' in het bezit was Franse, Engelse, Amerikaanse munten en een Hollandse dubbeltje, is voor de schrijver - de speurneus van het gezelschap - een aanknopingspunt en hij vermoedt dat hij op de Bovenwindse eilanden is geweest, mogelijk zelfs is doorgereisd naar de West-Indische eilanden en Cuba. Ook had hij haast, want waarom zou hij anders hebben gevlogen met dit slechte weer? Doorspekt met, soms zelfs vileine, humor en veel fantasie weet Čapek een verhaal te construeren uit de waarheden van de personages. Er zijn een aantal overeenkomsten, maar verder lopen de verhalen sterk uiteen. De filosofische punten zijn, dat men een idee kan creëren door het in te kleuren met de dingen die in het eigen leven spelen, zoals afkomst, (on-)zekerheden en gevoelens van angst.
Uiteindelijk blijft er voor de lezer niets anders over dan ook te gaan gissen over de afkomst en identiteit van 'Geval X'.De arts is eigenlijk degene die het nog het meest nuchter bekijkt en van objectiveerbare feiten uitgaat, zoals de tatoeage, littekens, lichaamsbouw en kenmerken van doorgemaakte ziektes. Tijdens het lezen heb ik me afgevraagd waarom de auteur een op bezoek komende schrijver opvoerde, maar mijns inziens gebruikt hij de schrijver om zijn eigen waarheid te ventileren. Heel vernuftig!!!

Geschreven bij Meteoor

Meteoor is een mooi geschreven boek, waarin verschillende personen hun beeld projecteren op een onbekende man die na een vliegtuigongeluk in het ziekenhuis is terechtgekomen.