Mijn valse verleden het autobiografische verhaal van een man geboren als meisje

De kunst van literatuur heeft in mijn ogen betrekking op de vaardigheid van de schrijver om een verhaal te vertellen dat invoelbaar is vanuit meerdere perspectieven. Dit geeft een groot aantal lezers de mogelijkheid om zich tot het verhaal te verhouden.

Dit boek is erin geslaagd om een brug te slaan tussen het individuele, hoogst persoonlijke en emotionele verhaal van de schrijver en mij, als lezer van het verhaal. Ik vond het niet noodzakelijk om mij in dit probleem te herkennen om mee te kunnen leven met dit verhaal. En dat is in mijn ogen een groot compliment aan de schrijver.

Dit boek leert je niet om iets onbegrijpelijks als genderdysforie te begrijpen, maar het doet je wel meevoelen met iets wat voor en buitenstaander zeer moeilijk invoelbaar is. En als je daarnaar op zoek bent, dat is mijn advies, lees dan vooral dit boek!

Hoe voelt het als je opgroeit met een geheim? Dat je diep wegstopt omdat het er niet mag zijn? Omdat jij er niet mag zijn?

Mijn valse verleden, waarbij je vals kunt lezen als verkeerd, maar ook gemeen, is een prachtige autobiografie die blijft hangen, lang nadat je het boek hebt dichtgeslagen. Velen van ons zijn op zoek naar zichzelf, maar de moed en het doorzettingsvermogen die Alex toont, dwingen respect af. De taal in het boek is sober, de toon wordt nergens te dramatisch. Misschien wint het verhaal juist daardoor extra aan kracht en snijdt het in je ziel.

Foute kant
Het is 1978. Alex ligt als tienjarig meisje in bed en begrijp het opeens, iets heel groots. Mensen zijn er in twee soorten, jongens en meisjes, mannen en vrouwen. En God heeft hem aan de foute kant gestopt. “Het bewustzijn zou mijn einde betekenen. Dus was er maar één uitweg: er nooit meer aan denken. Als ik er maar niet aan dacht, bestond de naderende doem niet.” Vanaf dat moment stopt hij de waarheid diep weg.

In 2013 gaat Alex samenwonen met zijn vriend in Amsterdam. De zeven dozen met boeken, schriften en foto’s uit zijn jeugd wil hij niet in zijn nieuwe huis. Dus neemt hij ze mee naar Berlijn, waar hij een woning heeft. Daar is hij anoniem en is de ruis van thuis weg. Hier mogen de herinneringen komen.

Verraderslichaam
In ontroerende flashbacks neemt de schrijver ons mee naar zijn jeugd in Hoogeveen, waar hij opgroeit in een ‘verraderslichaam’ dat niet past, maar menstrueert, borsten krijgt en zacht en haarloos is. Pijnlijke herinneringen zoals die aan het eerste behaatje worden vlot afgewisseld met humoristische scènes, zoals de voetbaltraining door Bennie Wijnstekers, die Alex wint voor het meidenteam waarin hij voetbalt.

Zo laveert hij door de jaren heen, zijn zus Meike zal het later treffend verwoorden ‘je bent altijd zo onzijdig geweest, geen meisje en geen jongen’.

Afgrond
Alex de man laat zich steeds moeilijker wegdrukken. Hij wil eruit. Een dramatisch dieptepunt wordt bereikt tijdens een liftvakantie met zijn vriend Bauke naar Wallonië. Een moeizame tocht, met een zware rugzak, blaren en regen. Als hij in paniek kijkt naar de afgrond naast de vangrail lokt het donker, de ‘no go area’ waar hij niet naartoe mag. Hij springt niet, maar loopt weer in de richting van zijn vriend, naar zelfbeheersing en controle.

Langzaam vindt Alex toch de weg naar zichzelf tot hij zich in 1998, op 30-jarige leeftijd laat opereren. Alles nieuw en toch ook vertrouwd. ‘De herkenning van iemand die zo lang is weg geweest dat je je geen gezicht meer kunt herinneren. Maar daar is hij dan, met een verlegen vraag in de ogen: was je me vergeten?’

Muziek
Een speciale rol is weggelegd voor muziek. Die helpt Alex zijn herinneringen langzaam weer terug te krijgen, ‘een directe lijn naar vroeger’. Voor wie zich extra in wil leven, heeft de auteur heeft een Spotify-playlist samengesteld, die je vindt op de website van de uitgever Nieuw Amsterdam.

Ik heb dit prachtige boek achter elkaar uitgelezen, heb zelfs een afspraak afgezegd omdat ik het niet kon wegleggen!

Hoewel het onderwerp nogal zwaar lijkt, is het boek heel toegankelijk geschreven en gaat het over hoe het is als je je anders voelt dan iedereen om je heen. Dat zal voor velen een herkenbaar gevoel zijn.

Een andere recensent op deze pagina heeft het over een boek vol zelfmedelijden, maar dat heb ik er niet in gelezen. In tegendeel zelfs. Het gaat juist om hoe je omgaat met een bijzondere situatie en er uiteindelijk toch een weg in vindt. Dat heeft Alex Bakker in dit boek toegankelijk en meeslepend beschreven.

Nooit beeldde ik me de schrijver als een meisje in. Een moedig, hartroerend levensverhaal.

Een ontroerend, herkenbaar boek.
Een aanrader voor iedereen die met het thema transgender te maken heeft of er meer over zou willen weten.

Een boeiend verslag van de psychische worsteling om als vrouw te zijn geboren en bij de mannen te willen horen.