Politiewetenschap 54 - Poltie en publiek

Door de revolutionaire ontwikkelingen van nieuwe communicatiemiddelen is de relatie tussen overheid en burgerij veel gelijkwaardiger geworden. Sociaal-interactieve media stellen burgers veel meer in staat zich te bemoeien met overheidstaken. Omgekeerd doet de overheid steeds meer een beroep op burgers om medeverantwoordelijkheid te nemen voor bijvoorbeeld een veilige leefomgeving.
Mobiele telefoon, internet en sociale media hebben ervoor gezorgd dat de politie niet langer kan opereren zonder de actieve deelname van het publiek. Studies naar de (veranderende) relatie politie-publiek zijn evenwel schaars. Dit boek is een eerste aanzet om de situatie in de 21e eeuw in kaart te brengen. Het richt zich in het bijzonder op de communicatie tussen politie en publiek, beschrijft de impact daarop van nieuwe (sociale) media en onderzoekt de wijze waarop politiekorpsen deze (kunnen) benutten, en met welk doel en resultaat.

Een van de conclusies van deze onmisbare studie is dat (ook) de politie ten aanzien van het publiek een gelijkwaardige, en soms zelfs afhankelijke, positie heeft gekregen. De bereidwilligheid van de burgers om de politie bij te staan, leidt ertoe dat de verticale gezagsverhouding van vroeger heeft plaatsgemaakt voor een horizontale relatie die eerder te typeren is als een bondgenootschap: samen sterk voor een veiliger en leefbaarder samenleving.
Het eerste deel van de studie bevat een historische beschouwing over de ICT-revolutie en veranderingen als gevolg daarvan in de relatie overheid-burger. In het tweede deel wordt ingezoomd op het vigerende landelijke communicatiebeleid van de korpsen ten aanzien van de relatie tussen politie en publiek.

Geconcludeerd wordt dat dit sterk gestuurd wordt door de misvatting dat het imago van de politie door 'concerncommunicatie' van bovenaf gestuurd zou kunnen worden. Daardoor is er het afgelopen decennium te weinig oog geweest voor communicatie van de politiefunctionaris in direct contact met de burger. In het derde deel van het rapport worden de inspanningen op lokaal niveau om de communicatie met burgers te verbeteren in kaart gebracht. Dat gebeurt in vier politieregio's (Amsterdam-Amstelland, Hollands Midden, Limburg-Noord en Twente), waarbij wordt ingezoomd op drie vitale werkdomeinen van de politie waarin het contact met burgers centraal staat: dat van de wijkagent (kennen en gekend worden), de aangifteafhandeling en de opsporing. Dat levert een gevarieerd beeld op van meer of minder kleinschalige initiatieven. Wat daarbij opvalt is dat de resultaten van al die communicatie-inspanningen en -initiatieven nauwelijks worden gemeten of gevolgd.

De reeks Politiewetenschap is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van de Politieacademie. Politie & Wetenschap beoogt een stimulans te geven aan zowel de (wetenschappelijke) kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid als de daadwerkelijke benutting daarvan in praktijk, beleid en opleiding. Publicaties in de reeks Politiewetenschap betreffen in het algemeen studies met een meer theoretisch, verkennend of beschouwend karakter.