Prins hendrik de zeevaarder Een leven naast de troon

Op 7 oktober 1975 was het honderd jaar geleden dat te Egmond aan Zee de Prins Hendrik Stichting werd geopend ten behoeve van oud-zeelieden. Deze Stichting werd genoemd naar Prins Willem Frederik Hendrik, derde zoon van de Prins van Oranje, de latere Koning Willem II, en Prinses Anna Paulowna, en broer van Koning Willem III.

In 1820 geboren maakte Prins Hendrik reeds in 1833 als adelborst der eerste klasse zijn eerste zeereis op het korvet ,,Nehalennia". Prins Hendrik ,,de Zeevaarder", tot nu toe de enige Oranje die langdurig bij de Marine diende, kreeg in 1841 zijn eerste zelfstandige commando over het mooie fregat ,,Rijn". Daarna commandeerde hij nog diverse malen schepen en eskaders, de laatste keer in 1847, toen hij als kapitein ter zee, commandant van het fregat ,,Prins van Oranje", zijn zieke broer Prins Alexander naar Madeirabracht. Kort daarop volgde zijn bevordering tot schout-bij-nacht. Uit zijn vele reizen noemen wij vooral zijn tochten naar het Middellandse Zeegebied, het voormalige Nederlands Oost-Indie (hij was de enige Oranje, die ooit dit gebied bezocht toen het onder Nederlands bestuur stond), West-Indie en de Verenigde Staten.

De Prins bleek zijn taak als zeeofficier zeer ernstig op te vatten en was iemand - om een van de vlootvoogden uit de vorige eeuw te citeren - ,,wiens kalmte, flinkheid en vertrouwen te allen tijde tot voorbeeld gesteld mogen worden". Ook na zijn afscheid van de actieve marinedienst heeft de Prins zich nog veel moeite gegeven voor de Nederlandse scheepvaart in de ruimste zin van het woord: zo verleende hij grote, ook geldelijke, steun bij de oprichting van de Stoomvaartmaatschappij ,,Nederland" en de Stoomvaartmaatschappij ,,Zeeland" en was hij de geestelijke vader en de grote promotor van de Koninklijke Yachtclub te Rotterdam.

Uit deze Yachtclub, inmiddels in 1880 opgeheven, groeide in latere jaren het Maritiem Museum ,,Prins Hendrik" te Rotterdam, dat ook onlangs zijn 100-jarig bestaan heeft gevierd. In 1852 werd de Prins voorzitter van een Staatscommissie, die de toestand van de Marine moest onderzoeken en o.a. voorstellen moest doen voor nieuwbouw en materieel. Bovendien deed de commissie het voorstel, dat ogenblikkelijk werd uitgevoerd, de tot dan toe in gebruik zijnde lijfstraffen at te schaffen.
Prins Hendrik overleed in 1879 als stadhouder van Luxemburg (toen nog onder Nederlands bestuur), enkele dagen na zijn bevordering door zijn broer Koning Willem III tot admiraal der Nederlandse vloot en gerechtigd tot het voeren van de maarschalksstaf.